Wzorce umowne stosowane przez Polmlek były niekorzystne dla dostawców mleka. Po interwencji Prezesa UOKiK Spółka zmienia warunki współpracy z każdym z nich.
Cztery lata temu weszła w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Jedne z pierwszych interwencji Prezesa UOKiK podejmowanych na podstawie ww. ustawy dotyczyły rynku skupu mleka. W ich wyniku opublikowano raport dotyczący praktyk stosowanych przez największe mleczarnie, w którym wskazywano budzące zastrzeżenia UOKiK praktyki nabywców mleka oraz określano pożądane kierunki działań w zakresie sposobu kształtowania relacji handlowych z ich dostawcami.
Pobierz wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego
Dostosowanie umów przez Polmlek
Rynek mleka nadal znajduje się pod baczną obserwacją Prezesa UOKiK. W ostatnim czasie zbadane zostały umowy stosowane w relacjach z dostawcami przez spółkę Polmlek, która jest jednym z największych w Polsce przetwórców mleka. Z informacji przekazanych przez tego przedsiębiorcę wynikało, że współpraca ze sporą częścią dostawców opiera się na umowach, których treść nie spełnia wymogów Prezesa UOKiK.
W stosowanym przez Polmlek wzorcu umownym zastrzeżenia Prezesa Urzędu budziły postanowienia w zakresie m.in. klauzuli wyłączności (konieczności zapewnienia spółce wyłączności dostaw wyprodukowanego mleka), sposobu ustalania ceny, braku regulacji dotyczących procedury badań jakości i możliwości weryfikacji ich wyników.
W wyniku interwencji spółka zobowiązała się do zmiany umów z dostawcami w ustalonym terminie. Dodatkowo Prezes UOKiK oczekiwał oparcia współpracy na nowych warunkach ze wszystkim dostawcami, nawet przed formalną zmianą kontraktów.
– Polmlek zadeklarował zaniechanie praktyk, które mogły stanowić nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej. Spółka zintensyfikowała proces dostosowywania umów z dostawcami do postanowień nowego wzorca umownego, zgodnego z naszymi oczekiwaniami. Co istotne, do czasu zakończenia procesu dostosowywania umów Polmlek nie będzie egzekwował kwestionowanych przez nas postanowień umownych oraz zapewni wszystkim dostawcom możliwość korzystania z uprawnień wynikających z nowego wzorca umownego. Jeżeli okaże się, że spółka nie wykona zobowiązania i nie zmieni praktyk niekorzystnych dla rolników, wówczas grozi jej kara finansowa – do 3 proc. rocznego obrotu. – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Cztery lata obowiązywania ustawy o przewadze kontraktowej
12 lipca 2017 r. Prezes UOKiK uzyskał uprawnienia do interwencji w przypadku nieuczciwych działań silniejszej strony umowy w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.
Od tego czasu wszczął 16 postępowań w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. W ich wyniku Prezes UOKiK wydał 8 decyzji dotyczących nieuczciwych praktyk. W 5 z nich przedsiębiorcy zostali zobowiązani do podjęcia odpowiednich działań, dzięki czemu uniknęli kar pieniężnych. W 3 przypadkach decyzje przewidywały nałożenie sankcji finansowych, a ich łączna wysokość wyniosła 733 390 212,09 zł. Dodatkowo wszczęto ponad 70 postępowań wyjaśniających i wystosowano do przedsiębiorców ponad 90 wystąpień w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową.
Zmiany w przepisach
W 2021 r. trwają prace nad implementacją unijnej dyrektywy w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych na rynku rolno-spożywczym. W projekcie ustawy dokonującej implementacji – znajdującym się na ostatnich etapach rządowego procesu legislacyjnego – jako datę wejścia w życie nowych przepisów wskazano 1 listopada 2021 r.
Celem jest skuteczniejsza walka z praktykami nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej. W projekcie ustawy znalazło się wiele rozwiązań zaproponowanych przez Prezesa UOKiK. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim bezwzględny zakaz nieuzasadnionego obniżania należności z tytułu dostawy produktów rolnych lub spożywczych po jej przyjęciu przez nabywcę, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu. Pozwoli to na skuteczniejszą walkę z nieuczciwymi rabatami stosowanymi wobec dostawców produktów rolnych lub spożywczych.
Rozszerzony ma zostać także zakres zastosowania ustawy. Z punktu widzenia podmiotów działających na rynku skupu mleka istotne jest zwłaszcza objęcie nim umów nabycia produktów rolnych lub spożywczych dostarczanych do spółdzielni przez jej członków, z uwagi na ważną rolę, jaką ta forma organizacji działalności odgrywa na rynku mleka.
Do zaproponowanych rozwiązań dodano również możliwość przedstawiania przez Prezesa UOKiK istotnego poglądu w sprawie, który będzie wsparciem prawnym dla przedsiębiorcy lub rolnika w sporze sądowym z dużym kontrahentem z branży rolno-spożywczej. To szansa na sprawniejsze dochodzenie roszczeń przez rolników oraz małych i średnich przedsiębiorców w sytuacji, gdy zostali oni poszkodowani praktykami nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej przez największych graczy na rynku rolno-spożywczym.
Źródło: UOKiK
