Jakie wymogi powinien spełniać manometr opryskiwacza?

Manometr to jedyne urządzenie kontrolno-pomiarowe opryskiwacza umożliwiające sprawdzanie prawidłowości zabiegu ochrony roślin w trakcie jego wykonywania. Mierzy bieżące ciśnienie cieczy roboczej, co pozwala kontrolować wielkość emitowanej dawki, poprawność działania pompy i urządzeń regulacyjnych oraz stan filtrów i rozpylaczy.

Niestety, niesprawny manometr jest najczęstszą usterką wykrywaną podczas atestacji opryskiwacza. Warto więc przedstawić wymogi, jakie powinien spełniać.

Wskazania manometru muszą być dobrze widoczne z miejsca operatora, co umożliwia odpowiedniej wielkości tarcza z czytelną skalą. Dla opryskiwaczy zawieszanych wystarczy tarcza o średnicy 60 mm, w zaczepianych należy stosować tarcze większe (np. 100 mm). Maksymalny zakres wskazań manometru powinien być wyższy od najwyższego ciśnienia pompy lub przekraczać ustawienia zaworu bezpieczeństwa.

Czytelność wskazań ułatwia podział skali na kolorowe sektory; zielony oznacza zalecany zakres ciśnień roboczych, żółty – przekroczenie zakresu, a czerwony – wartości ciśnień nadmiernych. W manometrach logarytmicznych skala w części od 0 do 5 barów jest rozciągnięta, co daje większą dokładność odczytu. Wielkość podziałki skali powinna wynosić 0,2 bara w zakresie ciśnień 0÷5 barów, 1 bar zakresie 5÷20 barów, 2 bary w zakresie powyżej 20 barów.

Manometr wypełniony gliceryną skutecznie tłumi nadmierne drgania wskazówki wywołane pulsacją pompy, więc przy okazji jego wymiany najlepiej na taki właśnie się zdecydować.

Manometr nie powinien mieć bezpośredniego kontaktu z cieczą użytkową, ponieważ środki ochrony mogą uszkodzić jego mechanizm. Zapobiega temu znajdujący się pod nim tłumik, wypełniony olejem.

Przy wyłączonym napędzie pompy wskazówka manometru musi znajdować się w położeniu zerowym. Przyczyną nieprawidłowych wskazań może być niewłaściwy poziom oleju w tłumiku. Najlepiej wyznaczyć go metodą prób i błędów: przy poziomie nadmiernie wysokim wskazówka nie powraca do wartości „0” po wyłączeniu pompy, a przy zbyt niskim – nie reaguje na wzrost ciśnienia lub reaguje zbyt powoli. Dlatego tłumik trzeba często kontrolować i w razie potrzeby uzupełniać olej, a najlepiej napełnić go olejem o rzadkiej konsystencji (np. wazelinowym), za pomocą strzykawki. Pęknięty lub zdeformowany tłumik należy wymienić.

Co do miejsca montowania manometru w układzie cieczowym opryskiwacza, to nie mamy na to wpływu, gdyż jest to uzależnione od producenta. Prawidłowo manometr powinien znajdować się za filtrem głównym (ciśnieniowym), co w przypadku jego zapchania sygnalizowane jest spadkiem ciśnienia. Niestety, zdarzają się również rozwiązania nieprawidłowe. Zapchanie filtra będzie wówczas sygnalizować niesłusznie wzrost ciśnienia w układzie cieczowym, co oczywiście nie przełoży się na wzrost wypływu z rozpylaczy. Przy takim rozwiązaniu konieczne jest więc częste czyszczenie filtra. Można też wymienić cały zawór sterująco-rozdzielczy przy okazji modernizacji opryskiwacza.

Podczas atestacji manometr należy do nielicznych podzespołów sprawdzanych na przyrządach. Najpierw jego wskazania porównywane są z manometrem kontrolnym podłączonym w układ cieczowy opryskiwacza, przy ciśnieniach 1, 3 i 5 barów. Różnica odczytów nie może przekraczać 10% (np. przy ciśnieniu 3 barów – nie więcej niż 0,3 bara). Jeżeli błąd jest większy, manometr po wymontowaniu z opryskiwacza sprawdzany jest na prasie kontrolnej. Jeżeli ponownie nie spełnia kryteriów, należy wymienić go na nowy (najlepiej zakupić podczas atestacji, gdzie będzie od razu sprawdzony). Podczas montowania manometr trzeba ustawić tarczą do przodu i wkręcać ostrożnie, aby nie uszkodzić gwintu.

Na zimę manometr powinien być wymontowany z opryskiwacza i przechowywany w pozycji pionowej w ciepłym pomieszczeniu.

Podsumowując: Aby manometr spełniał swoje zadanie, musi być w dobrym stanie technicznym, o odpowiedniej wielkości, z właściwą podziałką (najlepiej ze skalą logarytmiczną), wypełniony gliceryną oraz zamocowany tak, aby był dobrze widoczny ze stanowiska operatora. Ważne jest systematyczne sprawdzanie poprawności działania manometru, która zależy m.in. od właściwego poziomu oleju w tłumiku.

Andrzej Siennicki
KPODR Minikowo, Oddział w Przysieku

Źródło: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu