W odpowiedzi na wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych (KRIR) dotyczący rozszerzenia zakresu inwestycji w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO) o projekt „Budowa ogrodzeń i innych innowacyjnych zabezpieczeń zwierząt hodowlanych na pastwiskach i wybiegach”, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało o istniejących mechanizmach finansowania działań prewencyjnych przed szkodami wyrządzanymi przez drapieżniki, takie jak wilki.
Istniejące mechanizmy wsparcia
Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, za której realizację odpowiada Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ), właściciele gospodarstw mogą współpracować z regionalnymi dyrektorami ochrony środowiska (RDOŚ) oraz dyrektorami parków narodowych w celu zabezpieczenia mienia przed szkodami wyrządzanymi przez chronione gatunki, takie jak wilki, rysie czy niedźwiedzie. Mechanizmy te obejmują możliwość finansowania działań prewencyjnych, takich jak budowa ogrodzeń czy instalacja urządzeń odstraszających, z budżetów regionalnych oraz funduszy ochrony środowiska.
Priorytetowe Ramy Działań (PAF)
Priorytetowe Ramy Działań (PAF), opracowane przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, wskazują priorytetowe działania w zakresie ochrony gospodarstw przed szkodami powodowanymi przez gatunki chronione. Jako źródła finansowania tych działań wymieniono m.in. budżet państwa, fundusze unijne (Fundusz Spójności, Program LIFE), Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska.
W latach 2021-2023 projekty finansowane przez NFOŚiGW umożliwiły zakup urządzeń zabezpieczających hodowców przed drapieżnikami, takich jak flary, pastuchy elektryczne czy pistolety hukowe. Łączny koszt tych działań wyniósł około 2,4 mln zł.
Plan Strategiczny WPR 2023-2027
W ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS 2023-2027) udostępniono środki na inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu. W 2024 r. w ramach Interwencji I.10.4 rolnicy mogli ubiegać się o dofinansowanie budowy ogrodzeń oraz zakupu elektryzatorów. W I kwartale 2025 r. planowany jest kolejny nabór w ramach Interwencji 10.15, obejmujący wsparcie inwestycji w dobrostan bydła i świń, takich jak zakup pastuchów elektrycznych czy infrastruktury umożliwiającej bezpieczny wypas zwierząt.
Podsumowanie
Ministerstwo Klimatu i Środowiska podkreśla, że Polska dysponuje szerokim wachlarzem mechanizmów wspierających ochronę gospodarstw przed szkodami wyrządzanymi przez drapieżniki. Środki te obejmują zarówno finansowanie krajowe, jak i unijne, a ich efektywność wzmacnia współpraca administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi oraz rolnikami. Planowane na 2025 r. inicjatywy dodatkowo uzupełnią dostępne narzędzia, oferując nowe możliwości zabezpieczenia zwierząt hodowlanych przed drapieżnikami.
