Minister Rolnictwa odniósł się do licznych listów i petycji w sprawie projektu nowych przepisów dotyczących tzw. Nowych Technik Genomowych (NGT) – nowoczesnych, precyzyjnych metod modyfikacji DNA roślin, które nie wprowadzają obcych genów (w przeciwieństwie do klasycznego GMO).
Co to jest NGT?
GT to techniki pozwalające na szybkie i dokładne wprowadzanie zmian w materiale genetycznym roślin. Zmiany te są bardzo podobne do tych, które zachodzą w naturze lub w tradycyjnej hodowli, ale zachodzą szybciej i dokładniej.
Reakcje społeczne
Projekt budzi duże zainteresowanie i podzielone opinie:
- Za NGT opowiadają się naukowcy, rolnicy, producenci żywności i pasz – liczą na szybszy rozwój rolnictwa i lepszą konkurencyjność.
- Przeciwnicy, w tym organizacje ekologiczne, obawiają się deregulacji przepisów, utraty kontroli nad uprawami oraz zagrożeń dla rolników korzystających z tradycyjnych nasion.
Ministerstwo podkreśla:
- Rozporządzenie NGT dotyczy wyłącznie roślin, a nie zwierząt.
- Rośliny NGT nie zawierają obcych genów, dlatego nie powinny być traktowane tak samo jak GMO.
- Nowe przepisy mają ułatwić rozwój technologii, która w Europie została zahamowana przez dotychczasowe surowe regulacje.
Nowe prawo – deregulacja czy nowe podejście?
Komisja Europejska przygotowała nowe przepisy, które wyłączą niektóre rośliny NGT (tzw. NGT1) spod przepisów o GMO. To oznacza, że nie trzeba będzie ich specjalnie oznaczać czy monitorować – tak jak w przypadku roślin uzyskanych tradycyjnymi metodami.
Korzyści z NGT:
- Rośliny odporne na choroby, suszę i szkodniki.
- Lepsze wartości odżywcze.
- Mniejsze zużycie pestycydów i nawozów.
- Szybsze uzyskiwanie pożądanych cech upraw.
Polska prezydencja w Radzie UE wprowadziła poprawki:
- Większa transparentność patentów – hodowcy będą wiedzieć, kto ma prawa do roślin NGT.
- Zobowiązanie KE do oceny wpływu patentowania na rynek nasion.
- Utworzenie grupy ekspertów i wytyczne dla hodowców w sprawie patentów.
Co dalej?
14 marca 2025 r. państwa UE przyjęły projekt rozporządzenia przygotowany przez Polskę. Otwiera to drogę do negocjacji z Parlamentem Europejskim, które ruszą w maju.
Ministerstwo zachęca do otwartej dyskusji, podkreślając znaczenie nauki i innowacji dla bezpieczeństwa żywnościowego Europy w obliczu globalnych wyzwań.
