Warunki pogodowe miały istotny wpływ na ilość uzyskanego ziarna kukurydzy. Plony oscylowały od 4t/ha w rejonach z niedoborem opadów w sezonie wegetacyjnym do 10-12t/ha w rejonach kraju, gdzie średnia suma opadów nie odbiegała od średniej wieloletniej.
Wysokie temperatury w czasie kwitnienia kukurydzy (3-20 lipca), przyczyniły się do spadku plonów głównie z powodu braku zapylenia. Niedobór opadów, wysokie temperatury i niepełne zapylenie przyczyniły się do masowego wystąpienia na odmianach o FAO 250-270 Ustilago maydis czyli głowni guzowatej.
Z powodu bardzo dużych zmian cen środków do produkcji rolnej, opłacalność uprawy tej rośliny w dużym stopniu zależała od cen skupu i wielkości zebranego plonu. Koszty uprawy kukurydzy ziarnowej na ha powierzchni były wysokie i zależności od okresu roku podlegającego analizie wahały się od 3500zł do 4000 zł/ha. Wysokie jednostkowe koszty uprawy kukurydzy w niektórych przypadkach przekraczały dochód uzyskany z uprawy. Zestawiając przychody i koszty poniesione na uprawę tej rośliny dochodzimy do wniosku, że głównym czynnikiem decydującym o dochodzie z uprawy kukurydzy w sezonie 2022 był plon ziarna.
Jak wybór odpowiedniej odmiany kukurydzy wpływa na wysokość plonu ziarna?
Niskie temperatury oraz niedostatek wilgoci w glebie na przełomie kwietnia i maja doprowadził do wydłużenia terminu wschodów. Odmiany wczesne kukurydzy zaliczyć można do roślin dobrze radzących sobie w tych trudnych warunkach. Odmiany z grupy wczesnej polecane do Naszych gospodarstw przez COBORU zazwyczaj reprezentują typ hodowlany flint-dent. Genetyczny potencjał krzyżowania z wykorzystaniem linii dentowej. Kształtuje wysokość roślin, długość kolby, liczbę ziaren w kolbie (plon). Flintowe komponenty rodzicielskie kształtują przede wszystkim tolerancje na warunki środowiskowe i stresowe (zimno, wysokie temp. suszę). Odmiany wczesne można wysiać w mniej ogrzaną glebę (6-8 C0), charakteryzują się one również szybszym rozwojem początkowym i dobrą tolerancją na chłody wiosenne. Dzięki możliwościom komponentu flintowego odmiany zyskują dłuższy okres wegetacji, budują silniejszy system korzeniowy, wyższy MTZ (masa tysiąca ziaren), mniejszą wrażliwość na okresowe niedobory wilgoci w glebie. W konsekwencji odmiany wczesne zyskują wyższy plon w niekorzystnych pogodowo latach.
W miesiącach letnich (czasie wegetacji) kukurydza borykała się z wysokimi temperaturami oraz brakiem opadów. Szczególnie było to widoczne w newralgicznym dla rozwoju kukurydzy okresie zapylenia (wiechowanie oraz zawiązywanie kolb). W takich warunkach na wielu plantacjach zaobserwować można było rośliny z kolbą nie wypełni zaziarnioną a w krytycznych przypadkach nawet jej brakiem, drobnieniem ziarna i pojawieniem się głowni guzowatej. Odmiany z grupy wczesnej COBORU FAO do 230 również i w tym przypadku jak pokazuje analiza doświadczeń zareagowały mniejszym spadkiem plonu. Kwitnienie to jeden z krytycznych okresów w rozwoju kukurydzy. Rośliny stają się wrażliwe na niedobory wody oraz składników pokarmowych. W tej fazie kształtują się następujące elementy struktury plonów: liczba rzędów w kolbie, liczba ziaren w kolbie oraz liczba kolb na roślinie.
Pojawienie się znamion w sezonie wegetacyjnym 2022 odnotowano po 66 dniach dla grupy wczesnej kukurydzy i po 70-74 dniach dla grupy średniopóźnej. Przypadający na początek lipca okres kwitnienia odmian wczesnych uchronił te odmiany przed wysokimi temperaturami. Jak pokazują mapy pogodowe w drugiej połowie lipca miejscowo dochodziło do niekorzystnych zjawisk pogodowych, a temperatura powietrza przekraczała w tym czasie 34 C. Wysokie temperatury powietrza w czasie kwitnienia powodują sterylizację pyłku, co przyczynia się do zmniejszenia liczby ziaren na kolbie i jego drobnieniem (mniejszy plon). Zjawisko to można było zaobserwować na odmianach o FAO 250-270, gdzie termin kwitnienia odmian zbiegł się z wysokimi temperaturami. Brak zapylenia doprowadzał do wystąpienia trzeciej generacji głowni guzowatej, która pojawia się najczęściej w sierpniu, kiedy kukurydza znajduje się w fazie dojrzałości mlecznej ziarniaków. Kwitnienie odmian wczesnych przypadające na początek lipca przebiegało w korzystniejszych warunkach wilgotnościowych a proces zapylenia przebiegł bez istotnych zakłóceń.
Potencjał plonowania odmian kukurydzy na ziarno jest silnie skorelowany z ich wczesnością. Odmiany z grupy wczesnej zasadniczo plonują niżej niż odmiany z gryp późniejszych. Z taką opinią często spotykamy się w czasie spotkań z plantatorami. Wprowadzenie w sezonie 2022 odmiany KWS Emporio, KWS MARCOPOLO (rejestracja w 2023 r.) reprezentujące nowatorską metodę hodowli mieszańców (EDDI- Europejska inicjatywa Dry Down), łamie korelację niskiego plonu odmian wczesnych. Prace hodowlane w omawianej metodzie hodowli skierowane są przede wszystkim na wyselekcjonowanie odmian wysoko plonujących. Plon ziarna odmiany KWS EMPORIO (KXC 0121) w roku rejestracyjnym COBORU 2021 wyniósł 146,22 dt z ha, przy średniej plonu w tym roku 129,4 dt z ha w grupie wczesnej.
W dwóch latach badań 2021 i 2022 średni plon wyniósł 132,4 dt/ha Nr 1 w plonie ziarna dla grupy badawczej wczesnej COBORU. Wartość produkcji odmiany KWS Emporio charakteryzowała się nawet wyższymi wartościami od odmian wzorcowych grup badawczych COBORU średniowczesnych i średniopóźnych. Ponadto odmienność inicjatywy EDDI polega na jednoczesnym wprowadzeniu rozwiązania zmniejszającego koszty uprawy kukurydzy, szczególnie koszty suszenia (tj. energii).
Redukcja kosztów suszenia
Koszt suszenia kukurydzy w ubiegłym roku wyniósł 120-140 zł za tonę. W tym sezonie ze względu na galopujące ceny energii koszt suszenia trudny jest do ustalenia. Przewiduje się, że może on przekroczyć 250 zł za tonę. Kukurydza ziarnowa EDDI zbierana będzie o wilgotności poniżej 20%. Redukcja wilgotności z 30 – 35% do 20% może być szczególnie korzystna przy obecnych cenach energii. Założenie 10 % redukcji wilgotności jest ekonomicznie równoznaczne ze wzrostem plonu. Analiza kosztów suszenia i doświadczenia praktyczne KWS wskazują, że większa o 1% wilgotność ziarna kukurydzy „kosztuje” równowartość około 2 dt plonu. Jako podstawową miarę wczesności odmian ziarnowych COBORU wskazuje wilgotność plonu w czasie zbioru. Wilgotność KWS EMPORIO była niższa od średniej wzorca o około 1,5 pkt. %. Warto podkreślić, że poziom wilgotności odmiany był jednym z najniższych w 2021 roku w doświadczeniach rejestracyjnych COBORU.
Hasłem wybranych odmian w technologii Plus4grain jest #Expect More / #Osiągam więcej. Najkorzystniejszy rachunek ekonomiczny w uprawie rośliny osiągniemy, gdy wysoki plon odmiany uda się połączyć z niskimi kosztami produkcji. Wybór odmiany KWS EMPORIO lub KWS MARCOPOLO, wyhodowanych w systemie EDDI może przyczynić się do pożądanej poprawy rentowności uprawy kukurydzy.
Korzyści ekonomiczne wynikające z wyboru odmiany EDDI to przede wszystkim:
- zbiór kukurydzy poniżej 20% wilgotności ziarna w rejonach uprawy o dłuższym okresie wegetacji, 25% wilgotności w rejonach północnych Europy,
- małe ryzyko straty plonu, pomimo wyższego plonu odmian później dojrzewających, ze wzrostem liczby FAO wzrastają koszty suszenia i prawdopodobieństwo niedojrzenia kukurydzy,
- łatwe zarządzanie, większa elastyczność płodozmianu (żyto, pszenżyto, pszenica, rośliny następcze w płodozmianie),
- wyższa tolerancja na zimno w okresie wiosennym,
- lepsze kwitnienie i dojrzewanie,
- unikalny program hodowlany, łączący wyższy plon i redukcje kosztów.
Źródło: KWS Polska
