11 czerwca br. Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie dotyczące zasad realizacji Europejskiego Programu Pomocy Żywnościowej (PEAD) na rok 2012. Skutki tej decyzji dotkną najuboższych. Zmniejszenie o 1/5 środków przeznaczonych na realizację programu będzie miało bezpośrednie przełożenie na zmniejszenie liczb potrzebujących, którzy w nadchodzącym roku otrzymają pomoc żywnościową. Sytuacja ta może doprowadzić do pogłębienia skali ubóstwa w Polsce.
Federacja Polskich Banków Żywności jest jednym z trzech podmiotów w Polsce realizujących Program Europejskiej Pomocy Żywnościowej (PEAD). Program ten realizowany jest od 2004 roku, czyli od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Ideą stworzenia programu, była dystrybucja nadwyżek interwencyjnych żywności pozostającej w magazynach krajów Unii Europejskiej wśród osób ubogich, obywateli państw członkowskich.
Żywność pochodząca z Europejskiego Programu Pomocy Żywnościowej (PEAD) do tej pory bazowała na dwóch źródłach pochodzenia: produktach z unijnych zapasów interwencyjnych przekazywanych na wymianę za gotowe artykuły spożywcze oraz gotówce przekazywanej na zakup (wytworzenie) żywności. Proporcja tych środków rozkładała się różnie w kolejnych latach realizacji programu, zdarzało się, że ilość środków pieniężnych zdecydowanie przeważały ilość zapasów interwencyjnych. Część Państw Europejskich, za przewodnictwem Niemiec, zakwestionowała tak znaczący udział pieniężnego finansowania pomocy PEAD, jako niezgodny z treścią rozporządzeń Komisji Europejskiej dotyczącymi programu PEAD. Sąd Unii Europejskiej swoim wyrokiem orzekł na ich korzyść.
W dniu 11 czerwca br. Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie dotyczące podziału środków z zapasów interwencyjnych na rok 2012, w którym informuje, że w związku z niemożliwością przekazania środków finansowych na zakup żywności do realizacji programu oraz niewielkimi zapasami środków interwencyjnych, ilość żywności dystrybuowanej w programie w roku 2012 automatycznie ulegnie zmniejszeniu.
Sytuacja ta dotyczy wszystkich krajów Unii Europejskich, jednakże dla Polski oznacza możliwość produkcji tylko i wyłącznie towarów mlecznych, bazujących na mleku odtłuszczonym pochodzącym ze środków interwencyjnych Unii Europejskiej, takich jak: sery żółte, ser biały, masło, mleko UHT. Ilość wyprodukowanej żywności pozwoli na zapewnienie pomocy w dotychczasowym wymiarze, tylko ok. 250 tys. potrzebujących w skali roku. Obecnie Banki Żywności docierają za pośrednictwem Organizacji charytatywnych do ponad 1 miliona osób.
W roku 2011, na realizację Europejskiego Programu Pomocy Żywnościowej (PEAD) Polska otrzymała
ok. 75 mln euro, zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskim, w roku 2012 będzie to nieco ponad 17 mln euro.
Tak drastyczne ograniczenie środków z Europejskiego Programu Pomocy Żywnościowej będzie miało swoje negatywne skutki na wielu płaszczyznach. Banki Żywności, przez lata realizacji programu, budowały sieć współpracy zarówno z administracją samorządową, jak i lokalnymi organizacjami pozarządowymi i ośrodkami pomocy. Ta sieć powiązań była niezbędna do skutecznego dotarcia z pomocą do ok. 1 mln potrzebujących rocznie. Ograniczenie programu PEAD doprowadzi do zburzenia tego systemu współpracy. Jednocześnie realizacja programu wymagała od Banków Żywności przygotowania infrastruktury magazynowej, chłodniczej i transportowej, która teraz pozostanie niewykorzystana. Taka sytuacja bez wątpienia negatywnie wpłynie zarówno na skuteczność i zasięg dotarcia z pomocą do potrzebujących, jak i obciąży działalność poszczególnych Banków Żywności. Dodatkowo ograniczenie realizacji programu może zachwiać sytuację przedsiębiorców uczestniczących w programie, którzy na rzecz jego realizacji, przystosowali infrastrukturę swoich przedsiębiorstw oraz zatrudnili wyspecjalizowany personel.
W związku z zagrożeniami, jakie niesie za sobą ograniczenie środków w Europejskim Programie Pomocy Żywnościowej (PEAD) na rok 2012, Federacja Polskich Banków Żywności podjęła szereg działań, mających na celu zabezpieczenie takiej ilości żywności, jaka jest w rzeczywistości potrzebna, aby skutecznie docierać z pomocą do potrzebujących.
– W oficjalnym piśmie skierowanym do Premiera, Ministra Rolnictwa, Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej oraz wszystkich polskich posłów Parlamentu Europejskiego, informujemy o konieczności zwiększenia środków na realizację Europejskiego Programu Pomocy Żywnościowej (PEAD) – mówi Marek Borowski, prezes Federacji Polskich Banków Żywności.
– Jeżeli te działania nie odniosą skutku zwrócimy się do Polskiego Rządu, z apelem o uruchomienie rezerw krajowych bądź pomocy finansowej na zakup lub wytworzenie żywności, która uzupełni stan magazynowy Banków Żywności i pozwoli na dotarcie z pomocą do potrzebujących na podobną skalę jak dotychczas – dodaje Borowski.
Na dzień 22 czerwca planowane jest kolejne spotkanie z Ministrem Rolnictwa Markiem Sawickim, natomiast jeszcze w czerwcu planowane jest spotkanie z prof. Andrzejem Babuchowskim – Radcą Ministrem przy Stałym Przedstawicielstwie RP w Unii Europejskiej.
Ubóstwo w Polsce
W 2009 r. w Polsce odsetek osób żyjących w skrajnym ubóstwie wyniósł 5,7 %, czyli 2 miliony 175 tysięcy osób. Terminem skrajne ubóstwo określa się sytuację, w której miesięczny dochód na osobę w gospodarstwie domowym jest niższy niż 443 zł.
Dane pochodzą z Polskiego Raportu Social Watch 2010: „Ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce.”
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu
