W przestrzeni publicznej, szczególnie w mediach społecznościowych, krąży nieprawdziwa informacja, jakoby tysiące obywateli Ukrainy pobierało emerytury z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), często już po jednodniowej pracy na polskiej wsi. KRUS stanowczo dementuje te pogłoski, które określa jako element wojny hybrydowej.
Jak wynika z danych Biura Statystyki KRUS, świadczenia emerytalno-rentowe z KRUS trafiają obecnie do około 4 tysięcy cudzoziemców z różnych krajów – w tym z Ukrainy zaledwie do 12 osób w IV kwartale 2024 r. i 13 osób w I kwartale 2025 r.. Dla porównania, w 2018 roku świadczenia otrzymywało 15 Ukraińców, a w roku 2021 – 22 osoby.
Dla kontekstu – łączna liczba emerytów i rencistów w KRUS sięga niemal 970 tysięcy osób.
Kto ma prawo do emerytury rolniczej?
Zgodnie z przepisami, świadczenia rolnicze przysługują rolnikom i domownikom, którzy:
- podlegali ubezpieczeniu społecznemu rolników przez co najmniej 25 lat,
- osiągnęli wiek emerytalny (60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna),
- niezależnie od obywatelstwa.
Ukraina i Polska: umowa o zabezpieczeniu społecznym
Od stycznia 2014 roku obowiązuje umowa dwustronna między Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym. Dzięki niej możliwe jest:
- uwzględnienie okresów pracy na Ukrainie przy ustalaniu prawa do świadczenia w Polsce,
- stosowanie tzw. zasady proporcjonalności (pro-rata) – czyli wyliczanie wysokości świadczenia w oparciu wyłącznie o okresy składkowe przebyte w Polsce.
W praktyce oznacza to, że nawet jeśli osoba nie ma pełnego 25-letniego stażu w Polsce, ale pracowała legalnie w rolnictwie na Ukrainie, to okresy te mogą zostać zsumowane, jednak KRUS wypłaci jedynie proporcjonalną część świadczenia za polski okres składkowy.
Kto może być ubezpieczony w KRUS?
Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników, prawo do ubezpieczenia w KRUS przysługuje:
- rolnikom i ich rodzinom – przede wszystkim obywatelom polskim,
- obywatelom UE, EFTA, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii,
- cudzoziemcom przebywającym legalnie w Polsce, m.in. z zezwoleniem na pracę, statusem uchodźcy lub zgodą humanitarną.
Ilu Ukraińców jest ubezpieczonych w KRUS?
Z danych KRUS wynika, że w I kwartale 2025 roku ubezpieczenie w KRUS (czyli opłacanie składek) obejmowało:
- 566 obywateli Ukrainy i członków ich rodzin,
- 3777 Ukraińców pracujących jako pomocnicy rolnika – głównie w pracach sezonowych.
Dla porównania, w 2020 roku liczba pomocników rolnika z Ukrainy wynosiła 1335 osób, a na koniec 2024 roku – 1196 osób.
Fakty zamiast mitów
- Nieprawdą jest, że tysiące Ukraińców otrzymuje emerytury z KRUS.
- Świadczenia z KRUS trafiają zaledwie do kilkunastu obywateli Ukrainy.
- Aby otrzymać emeryturę rolniczą, konieczny jest minimum 25-letni staż ubezpieczeniowy w Polsce (lub łączony zgodnie z umową międzynarodową).
- KRUS wypłaca jedynie proporcjonalne świadczenia za okresy składkowe przebyte w Polsce.
Fałszywe informacje o masowym wypłacaniu świadczeń Ukraińcom są częścią dezinformacji i nie znajdują potwierdzenia w danych statystycznych.
