Prezydent podpisał zmianę ustawy o spisach powszechnym i rolnym

Prezydent podpisał ustawę o zmianie w statystyce publicznej, ustawy o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. oraz ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Ustawa ma na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa zdrowotnego w trakcie prowadzenia badań statystycznych – zarówno dla osób przeprowadzających badania, jak i dla podmiotów objętych tymi badaniami.

Celem ustawy jest umożliwienie efektywnego prowadzenia badań statystycznych statystyki publicznej oraz przeprowadzenie dwóch spisów powszechnych zaplanowanych na lata 2020 i 2021 w warunkach zagrożenia epidemicznego choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Podstawowym założeniem rozwiązań wprowadzonych w ustawie jest zagwarantowanie bezpieczeństwa zdrowotnego w trakcie prowadzenia badań statystycznych – zarówno dla osób przeprowadzających badania, jak i dla podmiotów objętych tymi badaniami. Realizacja tych celów wymaga wprowadzenia zmian w ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o powszechnym spisie rolnym w 2020 r., ustawie z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r., a także w ustawie 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej.

Czego dotyczą zmiany?

Zmiany wprowadzone do ustawy z dnia 29 czerwca 1995r. o statystyce publicznej, dotyczą rozszerzenia dostępu dla służb statystyki publicznej do danych identyfikacyjno-adresowych m.in. numerów telefonów, z nowych źródeł danych. W tym celu doprecyzowano rodzaj adresów z punktu widzenia dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, przetwarzanych w celu statystycznym przez służby statystyki publicznej, o następujące dane:

• adres miejsca, w którym znajduje się zakończenie sieci, udostępnionej abonentowi publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
• adres miejsca zamieszkania abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
• adres do korespondencji abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy zmiana ta umożliwi służbom statystyki publicznej pozyskiwanie od dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych adresów abonentów, które są niezbędne do przypisania numerów telefonów do prób wylosowanych w badaniach ankietowych, a następnie nawiązanie kontaktu z respondentami. Pozyskane w ten sposób numery telefonów respondentów umożliwią prowadzenie wywiadów telefonicznych, eliminując konieczność nawiązywania bezpośrednich kontaktów między ankieterem a respondentem. Jednocześnie w ustawie wskazano, że przekazanie służbom statystyki publicznej ww. danych osobowych przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie stanowi naruszenia tajemnicy komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych, o której mowa w art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne.

W uzasadnieniu do projektu ustawy, projektodawca wskazał, że ww. dane osobowe będą wykorzystywane również w badaniach po okresie epidemii, co przyczynić ma się do podniesienia kompletności badań, a tym samym do podniesienia jakości opracowywania danych statystycznych.

Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o powszechnym spisie rolnym mają przede wszystkim na celu:

• wprowadzenie większej elastyczności stosowania metod zbierania danych, tj. sposobów pozyskiwania danych od użytkowników gospodarstw rolnych, w szczególności w przypadkach, gdyby stosowanie niektórych metod nie było możliwe, na przykład ze względu na zagrożenie epidemią COVID-19. Dotyczy to przede wszystkim stworzenia ram prawnych umożliwiających ewentualne niestosowanie metody bezpośredniego wywiadu zakładającej bezpośredni kontakt rachmistrza z użytkownikiem gospodarstwa rolnego, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości zastąpienia tej metody innymi metodami (wywiad telefoniczny, samospis internetowy);
• wprowadzenie obowiązku samospisu internetowego. Metoda samospisu internetowego stosowana ma być przez cały czas trwania powszechnego spisu rolnego. Jeżeli jednak użytkownik gospodarstwa rolnego nie będzie mógł dopełnić obowiązku przeprowadzenia samospisu internetowego, w szczególności ze względu na stan zdrowia lub inny uzasadniony interes tego użytkownika, będzie miał obowiązek zgłosić ten fakt służbom statystyki publicznej, telefonując na podany do wiadomości publicznej numer infolinii spisowej, tak aby możliwe było zebranie danych od tego użytkownika gospodarstwa rolnego w formie bezpośredniego wywiadu lub w formie wywiadu telefonicznego;
• zwiększenie efektywności pozyskiwania danych od użytkowników gospodarstw rolnych. Ustawa gwarantuje możliwość zebrania w każdym czasie danych od użytkownika gospodarstwa rolnego w formie bezpośredniego wywiadu lub w formie wywiadu telefonicznego, niezależnie od ciążącego na nim obowiązku samospisu internetowego. Przekazanie przez użytkownika gospodarstwa rolnego danych w formie wywiadu bezpośredniego lub w formie wywiadu telefonicznego zwolni go z obowiązku przeprowadzania samospisu internetowego;
• stworzenie nowej jednolitej definicji rachmistrza spisowego (obejmującej zarówno wyznaczonych pracowników jednostek służb statystyki publicznej, jak i osoby spoza tych jednostek, wyłonione w wyniku otwartego i konkurencyjnego naboru, z którymi nawiązywana jest w tym celu współpraca). Rachmistrz spisowy będzie mógł być wykorzystywany do zbierania danych w formie bezpośredniego wywiadu i w formie wywiadu telefonicznego. Jednocześnie odstąpiono od dotychczasowego podziału na rachmistrzów telefonicznych (wykorzystywanych tylko do metody wywiadu telefonicznego) oraz rachmistrzów terenowych (wykorzystywanych tylko do metody bezpośredniego wywiadu);
• jednoznaczne zapewnienie możliwości wykorzystywania wszystkich pracowników jednostek służb statystyki publicznej, w tym ankieterów statystycznych, o których mowa w art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, do zbierania od użytkowników gospodarstw rolnych danych w formie bezpośredniego wywiadu oraz w formie wywiadu telefonicznego;
• zapewnienie możliwości elastycznego wykorzystywania wszystkich rachmistrzów spisowych do zbierania od użytkowników gospodarstw rolnych danych w formie bezpośredniego wywiadu lub w formie wywiadu telefonicznego. O sposobie, miejscu i czasie wykonywania przez rachmistrzów spisowych czynności spisowych będzie decydować zastępca właściwego wojewódzkiego komisarza spisowego, w zależności od aktualnych potrzeb.

Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. są analogiczne do zmian wprowadzonych w ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o powszechnym spisie rolnym i również mają na celu przede wszystkim:

• wprowadzenie większej elastyczności stosowania metod spisowych;
• zwiększenie efektywności pozyskiwania danych od osób fizycznych objętych spisem powszechnym;
• stworzenie nowej jednolitej definicji rachmistrza spisowego (obejmującej zarówno wyznaczonych pracowników jednostek służb statystyki publicznej, jak i osoby spoza tych jednostek, wyłonione w wyniku otwartego i konkurencyjnego naboru). Rachmistrz spisowy będzie mógł być wykorzystywany do zbierania danych metodą wywiadu bezpośredniego oraz metodą wywiadu telefonicznego. Jednocześnie odstąpiono od dotychczasowego podziału na rachmistrzów telefonicznych oraz rachmistrzów terenowych;
• jednoznaczne zapewnienie możliwości wykorzystywania wszystkich pracowników jednostek służb statystyki publicznej, w tym ankieterów statystycznych do zbierania od osób fizycznych objętych spisem powszechnym danych metodą wywiadu bezpośredniego oraz metodą wywiadu telefonicznego;
• zapewnienie możliwości elastycznego wykorzystywania wszystkich rachmistrzów spisowych do zbierania od osób fizycznych objętych spisem powszechnym danych metodą wywiadu bezpośredniego lub metodą wywiadu telefonicznego.

Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Źródło: Prezydent.pl