Spośród bakterii wykorzystywanych jako probiotyki można wymienić między innymi: Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, Lactobacillus plantarum, Bacillus subtilis, Bifidobacterium bifidum, Pediococcus acidlaciti, Streptococus faecium.
Bakterie te, poprzez produkcję kwasów organicznych (np. kwasu mlekowego), obniżają pH treści przewodu pokarmowego, powodując zahamowanie rozwoju bakterii chorobotwórczych, takich jak: Clostridium sp., Escherichia coli, Salmonella sp.
Stosowanie preparatów probiotycznych w żywieniu zwierząt ma więc na celu częściową eliminację niepożądanej mikroflory jelitowej, co w konsekwencji prowadzi do poprawy ogólnego stanu zdrowia zwierząt i lepszego wykorzystywania przez nie paszy. Probiotyki po prostu redukują bakterie patogenne w przewodzie pokarmowym ściśle pokrywając kosmki jelitowe, a utworzona w ten sposób warstwa uniemożliwia osiedlanie się bakterii chorobotwórczych.
Szczepy bakterii probiotycznych posiadają zdolność szybkiego namnażania i są konkurencyjne wobec szkodliwych bakterii typu E. coli i innych patogenów. Obniżają i utrzymują optymalną kwasowość oraz zwiększają aktywność enzymów przewodu pokarmowego. Te właściwości wpływają na wzrost efektywności produkcji przez poprawę zdrowia zwierząt, zwiększenie ich odporności na stres, skrócenie czasu odnowy organizmu po przebytej chorobie, powiększenie retencji azotu, przyrostów masy ciała oraz znacznie lepsze wykorzystanie składników pokarmowych.
Zawartość żywych komórek w probiotykach waha się od 105 do 109 CFU/g lub ml. Podawane są one zwierzętom w postaci kapsułek, pasty, proszku, płynu, granulatu, bezpośrednio lub pośrednio – z karmą.
Obecność bakterii probiotycznych sprzyja lepszemu wykorzystaniu paszy. Dzieje się tak dzięki wytwarzaniu przez nie własnych enzymów wspierających działanie trawienne enzymów gospodarza. Do produktów powstałych w wyniku metabolizmu bakterii należą też witaminy z grupy B – ważne z punktu widzenia przemian składników pokarmowych w organizmie zwierzęcia oraz jego zdrowia. Probiotykom przypisuje się również działanie zwiększające odporność zwierząt na choroby.
Są one grupą naturalnych dodatków paszowych – składnikiem paszy bezpiecznej, o najwyższej jakości. Nie są jednak klasyfikowane jako leki, nie podlegają więc regulacjom pozostałości w produktach oraz okresowi karencji. Należy zaznaczyć, że można je stosować jako dodatki żywieniowe dla różnych gatunków zwierząt, co świadczy o dużym potencjale tkwiącym w tych preparatach. Ponieważ zasadniczą częścią probiotyków są bakterie jelitowe, skład preparatów przeznaczonych dla różnych gatunków zwierząt powinien być odmienny.
Aktualnie określa się je jako „promotory życia" i uważa za czynniki stymulujące wzrost organizmu oraz prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Są też stosowane również jako stymulatory wzrostu wielu zwierząt: poprawiają wzrost i rozwój drobiu, świń oraz przeżuwaczy. Co ważne, jako naturalne stymulatory wzrostu nie powodują żadnych niepożądanych skutków ubocznych oraz odkładania się szkodliwych substancji w organizmach. Z punktu widzenia i konsumenta i producenta, ważne jest to, że stosowanie probiotyków – dzięki możliwości znacznego obniżenia – a w niektórych przypadkach całkowitej eliminacji stosowania antybiotyków – jest sposobem otrzymywania bezpiecznej żywności.
Reasumując, zastosowanie żywych hodowli mikroorganizmów lub ich produktów przynosi wymierne korzyści ekonomiczne poprawiając zdrowotność, zmniejszając upadki, zwiększając przyrosty zwierząt oraz poprawiając jakość paszy i jej wykorzystanie. Probiotyki w sposób naturalny i prawidłowy chronią kolejne ogniwa łańcucha pokarmowego, w którym człowiek jest konsumentem końcowym.
Źródło: Magdalena Traczyk, Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział Siedlce, www.modr.mazowsze.pl, fot. sxc.hu