Pracownicy sezonowi zatrudniani w gospodarstwie do zbiorów na podstawie umowy mają podlegać ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu. Takie zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników chce wprowadzić resort rolnictwa.

Resort rolnictwa chce w ten sposób uregulować kwestie związane z zabezpieczeniem społecznym osób pomagających przy zbiorach. Zdaniem ministerstwa powinni być oni zatrudnieni legalnie i objęci ochroną w razie wypadków przy pracy i choroby. W tej chwili gospodarze najczęściej podpisują z takimi osobami umowę o dzieło, która nie jest oskładkowana. Ministerstwo zamierza wprowadzić nową umowę – o pomocy przy zbiorach – która zabezpieczy pracownika.

Umowa o pomocy przy zbiorach: kiedy i dla kogo

Projektowa ustawa zakłada, że podstawą świadczenia pomocy będzie umowa o pomocy przy zbiorach zawarta pomiędzy rolnikiem prowadzącym gospodarstwo rolne a osobą świadczącą pomoc przy zbiorach, zwaną pomocnikiem.

Świadczenie pomocy przy zbiorach będzie świadczeniem odpłatnym.

Umowa o pomocy przy zbiorach będzie stosowana w przypadku pomocy świadczonej przy zbiorach, która obejmuje czynności bezpośrednio związane ze zbiorem owoców i warzyw jak i późniejszym ich sortowaniem i przygotowaniem do sprzedaży.

Zbiór owoców obejmuje takie czynności jak zrywanie owoców lub warzyw z drzew, krzewów lub innych roślin, np. truskawek, papryki czy pomidorów, wycinanie, np. pieczarek, a także zbieranie warzyw bezpośrednio z ziemi, np. cebuli.

Umowa o pomocy przy zbiorach na odpłatne wykonywanie wyżej wymienionych czynności będzie zawierana na okres nie dłuższy niż 90 dni w ciągu roku kalendarzowego.

Ubezpieczenie pomocnika

Rolnik, w którego gospodarstwie pomocnik będzie wykonywał czynności określone w umowie o pomocy przy zbiorach, zobowiązany będzie do opłacania za niego składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie. Jednak pomocnik rolnika będzie podlegał temu ubezpieczeniu tylko w zakresie uprawnień do jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W projektowanej ustawie doprecyzowana została definicja wypadku przy pracy, która będzie miała zastosowanie do pomocnika rolnika.

Zgłoszenie do ubezpieczenia

Aby ułatwić i usprawnić kwestie związane z ubezpieczeniem pomocników rolnika, ze względu na krótki okres świadczenia pomocy, rolnik będzie zobowiązany zgłaszać ich do ubezpieczenia w ciągu 3 dni od dnia zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach i opłacać składkę za cały okres na który zawarto umowę o pomocy przy zbiorach w ciągu 3 dni od dnia zgłoszenia do ubezpieczenia. Rolnik będzie opłacał również składkę zdrowotną za pomocnika rolnika.

Umowa także z Ukraińcami

Umowy będzie można zawierać także z cudzoziemcami, ponieważ – w myśl projektowanych przepisów – pełnomocnikiem rolnika będą mogły zostać m.in. osoby przebywające na terytorium RP na podstawie zezwolenia na pracę.

Wynagrodzenie za zbiór

Do wynagrodzenia pomocników rolnika nie będą miały zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę ani o stosowaniu minimalnej stawki godzinowej.
Umowa o pomocy przy zbiorach nie stanowi umowy wykonywanej w ramach stosunku pracy ani umowy zlecenia.

630 mln trafi do KRUS-u

Resort rolnictwa szacuje, że dzięki nowym regulacjom w ciągu 10 lat NFZ ze składek na ubezpieczenie zdrowotne uzyska 1 mld 980 mln zł. Wpływy do KRUS wyniosą z kolei 630 mln zł. Natomiast budżet państwa na podatkach od pomocników przy zbiorach zarobi 193 mln zł.

Jak wygląda to w innych państwach?

W ocenie skutków regulacji projektowanych przepisów resort rolnictwa przytacza przykłady rozwiązania tego problemu w innych państwach unijnych.

We Francji stosowana jest szczególna umowa o pracę: umowa o pracę przy winobraniu. Jest to umowa stosowana wyłącznie przy pracy podczas zbiorów. Może być zawarta maksymalnie na okres do jednego miesiąca i po wygaśnięciu bezzwłocznie zawarta następna.

Natomiast w Niemczech, na potrzeby pracy sezonowej stworzono możliwość tzw. krótkotrwałego zatrudnienia (do 3 miesięcy lub 70 dni roboczych w roku, wynagrodzenie nie może przekroczyć 450 EUR miesięcznie). Pracownicy zatrudnieni w oparciu o te umowy są zwolnieni ze składek na ubezpieczenie zdrowotne, pielęgnacyjne i na wypadek bezrobocia. Jest to jednakże forma zatrudnienia przewidziana jako dorywcza i dodatkowa. Pracownicy sezonowi mogą w Niemczech odprowadzać zryczałtowaną 5 proc. składkę podatku dochodowego od wynagrodzenia, pod warunkiem, że są zatrudnieni w rolnictwie lub leśnictwie przez okres maksymalnie 180 dni w roku, wykonują prace typowe dla działalności rolniczej, otrzymują stawkę godzinową nie przekraczają 12 EUR. Pracodawca jest zobowiązany do ubezpieczenia pracownika sezonowego, chyba, że pracownik jest już ubezpieczony w kraju pochodzenia. Do obowiązków pracodawcy należy również ubezpieczenie pracownika od wypadków na okres zatrudnienia. W przypadku tzw. krótkotrwałego zatrudnienia, pracodawca jest zobowiązany jedynie do wykupienia dla pracownika ubezpieczenia od wypadku.

oprac. Kamila Szałaj
Redakcja AgroNews, fot. Danuta Adamiak