Tragiczne zbiory ziemniaków

Po bardzo niesprzyjającym dla uprawy ziemniaków  kwietniu i maju, w czerwcu warunki pogodowe  w Europie Zachodniej wyraźnie się poprawiły, a ilość  opadów i rozkład temperatur były zbliżone do optymalnych –  informuje Wiesław Dzwonkowski z Instytutu Ekonomiki i Gospodarki Żywnościowej.

W konsekwencji Komisja Europejska nieznacznie  podwyższyła w stosunku do swoich ocen przewidywany średni poziom plonów ziemniaków w UE-27 do 299 dt/ha1, wobec 316 dt ha w roku ubiegłym. Również powierzchnia ich uprawy w większości krajów UE jest mniejsza niż w 2011 r.

W rezultacie zbiory ziemniaków mogą być niższe o 58%. Znajduje to odzwierciedlenie  w znacznym wzroście cen ziemniaków w kontraktach  terminowych na kwiecień 2013 r., do ok. 155 euro/  tonę, wobec niespełna 50 euro/tonę w roku bieżącym. 

Według ocen World Potato Market jeśli wysokie temperatury z początku lipca utrzymają się w najbliższych tygodniach, wówczas ceny ziemniaków mogą jeszcze bardziej wzrosnąć. 

W Skandynawii, podobnie jak w większości krajów europejskich, w ostatniej dekadzie miał miejsce spadek  zainteresowania uprawą ziemniaków. Areał uprawy ziemniaków w Danii, Szwecji i Finlandii zmniejszył się z 115,3 tys. ha w 2000 r. do 99,4 tys. ha w 2005 r. i 92,6 tys. ha w 2011 r. W roku bieżącym nastąpił dalszy spadek o ponad 4%, do 88,7 tys. ha.

Średnie plony ziemniaków  wzrosły w Szwecji i Finlandii, natomiast zmalały  w Danii. W rezultacie w ciągu dekady produkcja ziemniaków  w Szwecji zmniejszyła się o 10%, w Finlandii o 14%, a w Danii o 22%. Łączna produkcja ziemniaków jadalnych i sadzeniaków w tych krajach w roku ubiegłym wyniosła 1,78 mln ton, a ziemniaków skrobiowych 1,40 mln ton. 

Również w Polsce przewiduje się spadek areału uprawy ziemniaków przynajmniej o 5%. Plony mogą również być nieco niższe niż w rekordowym ubiegłym roku. Wprawdzie w czerwcu utrzymały się korzystne warunki pogodowe dla wegetacji ziemniaków, ale jeśli obfite opady deszczu utrzymają się w najbliższych tygodniach, wówczas utrudnione będzie wykonywanie zabiegów ochronnych na plantacjach, co połączeniu z temperaturą powyżej 200 C może lokalnie sprzyjać rozwojowi zarazy ziemniaka. 

Na przełomie czerwca i lipca zainteresowanie ziemniakami z ubiegłorocznych zbiorów na rynkach hurtowych było niewielkie, a ich ceny wahały się od 30 do 66 zł/dt, przy średnim poziomie ok. 40 zł/dt. Ceny ziemniaków „młodych” były niższe i w zależności od regionu, wahały się od 17 do 80 zł/dt.

Podaż ziemniaków wczesnych z importu jest znacznie mniejsza niż w latach poprzednich, a ich ceny na przełomie czerwca i lipca wahały się w granicach 0,80-2,0 zł/kg. 

Ceny większości przetworów ziemniaczanych są stabilne. Wyhamował spadek cen zbytu skrobi ziemniaczanej, ale ich obecny poziom 2370 zł/ tonę jest prawie o połowę niższy niż  przed rokiem. Nie jest to korzystna informacja dla sektora skrobiowego, który już od sezonu 2012/13 zaczyna funkcjonować według nowych, w pełni „rynkowych” reguł, ale i bez bezpośredniego wsparcia finansowego. 

W pierwszych czterech miesiącach 2012 r. wzrósł eksport przetworów ziemniaczanych i zmniejszył się ich import. Wzrosły obroty handlu zagranicznego produktami skrobiowymi, zmalał zaś handel ziemniakami do bezpośredniej konsumpcji i sadzeniakami. W okresie styczeń-kwiecień br. eksport ziemniaków nieprzetworzonych wyniósł zaledwie 12,7 tys. ton, wobec 59,1 tys. ton w analogicznym okresie 2011 r., zaś ich import  zmniejszył się w tym okresie z 109,3 tys. ton do 44,2 tys. ton.

Eksport frytek zwiększył się o ponad 8% i wyniósł  42,9 tys. ton, chipsów wzrósł o 2,2% do 7,5 tys. ton, a suszu z ziemniaków był blisko 2-krotnie wyższy niż przed rokiem i wyniósł 4,4 tys. ton. Import frytek zmniejszył się z 20,9 do 12,2 tys. ton, a chipsów z 3,4 do 2,0 tys. ton. Rośnie natomiast import modyfikatów  skrobiowych, co jest związane z wysokim krajowym zapotrzebowaniem na te produkty, głównie przemysłu spożywczego. Dzięki wyższej ubiegłorocznej produkcji  wzrósł eksport skrobi ziemniaczanej i w okresie styczeń-kwiecień 2012 r. wyniósł 18,2 tys. ton, wobec 7,4 tys. ton w analogicznym okresie ubiegłego roku. Eksport pozostałych produktów skrobiowych był o kilkanaście procent wyższy niż przed rokiem.

Źródło: Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu