Jak wynika z dwóch niezależnych sprawozdań oceniających prawodawstwo Unii Europejskiej dotyczące organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO), cele przepisów w tej dziedzinie cieszą się szerokim poparciem, a niedawne inicjatywy legislacyjne Komisji idą we właściwym kierunku.
Autorzy tych opublikowanych dzisiaj dokumentów zauważają również, że aby osiągnąć cele prawodawstwa, takie jak ochrona zdrowia i środowiska oraz utworzenie rynku wewnętrznego, konieczne będzie wprowadzenie pewnych korekt oraz zadbanie o prawidłowe wdrożenie przepisów.
„Sprawozdania te potwierdzają, że problemy związane z wdrażaniem prawodawstwa w zakresie GMO nie wynikają z jego konstrukcji ani celów, które są nadal aktualne, lecz raczej ze sposobu, w jaki te trudne kwestie są traktowane na szczeblu politycznym”, powiedział komisarz ds. zdrowia i polityki konsumenckiej John Dalli. „Dlatego właśnie tak istotne są ukierunkowane rozwiązania, np. wniosek dotyczący uprawy GMO. Wniosek ten odpowiada na bardzo konkretne zapotrzebowanie polityczne, zachowując ogólne rygorystyczne zasady unijnego systemu zatwierdzania."
Podsumowując, komisarz stwierdził: „Ze sprawozdań wynika, że najlepszą strategią na przyszłość jest zadbanie o lepsze wdrożenie prawodawstwa w zakresie GMO oraz o staranne opracowanie przepisów dotyczących konkretnych problemów. Pozytywny jest także fakt, że wiele zaleceń zawartych w sprawozdaniach, które zredagowano w latach 2009-2010, zostało już zrealizowanych w ciągu ostatniego roku”.
Sprawozdania
Obydwa sprawozdania zostały przygotowane przez niezależnych ekspertów w imieniu Komisji1. W pierwszym dokumencie, liczącym 238 stron, przedstawiono ramy prawne UE w zakresie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy. Drugie sprawozdanie (137 stron) poświęcono ramom prawnym w dziedzinie uprawy GMO. Głównym celem sprawozdań było zebranie faktów i opinii, szczególnie od zainteresowanych stron i właściwych organów. Oceniono w nich efektywność i skuteczność procesów legislacyjnych i podano propozycje ulepszenia i dostosowania systemu.
Po zakończeniu obu ocen Komisja, w świetle ich ustaleń, przeprowadziła niezbędną wewnętrzną analizę polityki. Proces ten właśnie się zakończył, dlatego Komisja udostępnia dzisiaj oba sprawozdania.
Główne ustalenia
W obu dokumentach odnotowano szerokie poparcie dla głównych celów prawodawstwa, zarówno wśród zainteresowanych stron, jak i właściwych organów. Cele te, takie jak ochrona zdrowia i środowiska oraz tworzenie rynku wewnętrznego, są zgodne z potrzebami społeczeństwa. Niemniej jednak w sprawozdaniach zaznaczono, że można wprowadzić dalsze ulepszenia.
Stwierdza się w nich na przykład, że system zatwierdzania mógłby być bardziej skuteczny. Ponadto należałoby wprowadzić większą elastyczność w odniesieniu do uprawy GMO i w większym stopniu zharmonizować proces oceny ryzyka. Na szczęście zmiana całego systemu nie jest konieczna: wystarczą drobne zmiany rozwiązujące konkretne problemy.
Zmierzamy we właściwym kierunku
Autorzy sprawozdań oceniających potwierdzają, że wiele działań zainicjowanych przez Komisję Europejską w ostatnich miesiącach idzie we właściwym kierunku.
Po pierwsze, za jedno z takich działań uznano przyjęcie w lipcu 2010 r. opracowanego przez Komisję pakietu bardziej elastycznych przepisów dotyczących uprawy GMO. Pakiet zawiera zalecenie w sprawie współistnienia upraw roślin zmodyfikowanych i niezmodyfikowanych genetycznie, który umożliwia państwom członkowskim elastyczniejsze uwzględnianie warunków lokalnych, regionalnych i krajowych przy opracowywaniu przepisów krajowych. Kluczowy wniosek, który jest obecnie omawiany w Radzie i Parlamencie Europejskim, umożliwia państwom członkowskim ograniczenie lub zakazanie upraw GMO na swoim terytorium.
Jak stwierdzono w sprawozdaniu, elastyczniejsze podejście do upraw GMO pozwala zachować istniejący rygorystyczny unijny system zatwierdzania, który opiera się na badaniach naukowych, bezpieczeństwie i możliwości wyboru przez konsumentów, jednak system ten można jeszcze usprawnić.
Po drugie, Komisja osiągnęła również znaczny postęp w zakresie rozwiązania problemu technicznego, jakim jest występowanie niewielkich ilości niezatwierdzonych GMO w importowanych paszach. Rozporządzenie w sprawie harmonizacji przepisów, w którym ujęto kwestię występowania niewielkich ilości takich GMO w importowanej paszy, weszło w życie w lipcu i zostało dobrze przyjęte przez państwa członkowskie i podmioty gospodarcze.
Po trzecie, Komisja opublikowała w kwietniu 2011 r. sprawozdanie na temat społeczno-ekonomicznych skutków upraw GMO, w którym wykorzystano informacje uzyskane od państw członkowskich na podstawie konkluzji Rady ds. Środowiska z 2008 r. Komisja kontynuowała prace, uruchamiając w dniu 18 października 2011 r. proces mający na celu udzielenie pomocy państwom członkowskim w zbieraniu i wymianie informacji.
W przygotowaniu
Ponadto Komisja przedstawi w najbliższych tygodniach bardziej precyzyjne wymagania w zakresie przedkładania wniosków o zezwolenie w odniesieniu do importowanych produktów przeznaczonych do stosowania w żywności i paszy.
Komisja analizuje także wytyczne w sprawie oceny ryzyka dla środowiska. Celem jest zwiększenie ich szczegółowości i precyzyjności, a rozmowy na ten temat z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami są w toku. Dokument końcowy będzie miał status prawny i będzie podlegać zatwierdzeniu przez państwa członkowskie. Jest to ważny krok w kierunku lepszego wdrożenia rygorystycznych wymogów dotyczących oceny ryzyka dla środowiska w prawodawstwie w zakresie GMO.
Kolejnym priorytetem jest wzmocnienie monitorowania skutków dla środowiska przez przedsiębiorstwa i państwa członkowskie. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i eksperci z państw członkowskich ściśle współpracują z Komisją, aby opracować bardziej szczegółowe wytyczne w tej dziedzinie.
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu
Źródło: Press releases RAPID, www.europa.eu, fot. sxc.hu
