72% respondentów przebadanych w ramach kampanii #regeneracja jest przekonanych, że rolnictwo regeneracyjne może przynieść korzyści finansowe dla rolników. Choć prowadzenie upraw w jego duchu wymaga czasu i nakładów inwestycyjnych, to szczególnie ważne jest to w kontekście efektywności upraw, które w tym roku plasują się znacznie niżej niż w ubiegłym roku.
GUS szacuje, że zbiory zbóż podstawowych w 2023 roku z mieszankami będą o ok. 4% mniejsze od ubiegłorocznych i wyniosą ok. 25,9 mln, a produkcję warzyw gruntowych ocenia się na ok. 3,9 mln t, tj. na poziomie niższym o 3% w porównaniu do roku ubiegłego. To wszystko kwestia kilku czynników: chłodnych wiosennych dni, które zahamowały wzrost i rozwój roślin przy poziomie gruntu, niedobór opadów w maju i czerwcu, czy występujące w lipcu ekstremalne zjawiska klimatyczne – ulewy, burze, gradobicia i nawałnice połączone z silnym wiatrem.
– Tegoroczne szacunki GUS nie napawają optymizmem. I to nie tyle kwestia samych wolumenów, a mapowanych przyczyn takiego stanu rzeczy. Problemy z wilgotnością gleby, brak przewidywalności temperatur czy opadów, a do tego ekstremalne zjawiska pogodowe – to aspekty, które w przyszłych latach przybiorą na sile, wpływając na ilość i jakość upraw, a jednocześnie utrudniając zbiory – mówi Agnieszka Golombowska, koordynatorka kampanii #regeneracja realizowanej przez Cichowlas Polskie Warzywa.
Ochrona zasobów na celowniku UE
Postępujące zmiany klimatyczne, przekładające się na zmienność meteorologiczną i ekstremalne zjawiska pogodowe, wcześniej niespotykane w poszczególnych porach roku to jedno wyzwanie, z którym boryka się cały sektor rolny. Kolejnym jest malejąca liczba użytków rolnych – to z kolei staje się poważnym wyzwaniem systemowym z perspektywy bezpieczeństwa żywnościowego.
GUS wstępnie szacuje, że w samej Polsce powierzchnia uprawy zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi w 2023 r. jest o ok. 2% mniejsza od ubiegłorocznej i wynosi około 5,7 mln ha2. Tymczasem Komisja Europejska alarmuje, że aż 81% użytków jest w słabej kondycji.
Próbą systemowej odpowiedzi na wyzwania stał się projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law). 22 czerwca 2022 roku Komisja Europejska złożyła wniosek, którego głównym celem jest ochrona zasobów przyrodniczych i zwiększenie bioróżnorodności ekosystemów. To, co teraz jest tematem dyskusji grup roboczych na poziomie unijnym, będzie miało efekt w postaci projektu rozporządzenia (przewiduje się, że ujrzy on światło dzienne w 2024 roku).
– Jednym z głównych celów planowanego rozporządzenia jest zwiększenie ilości gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności. Dodatkowo – Wspólnota stawia ambitne cele. Do 2030 roku chce zrealizować większość z nich. To oznacza, że zamiast czekać na dokładne wytyczne, już teraz warto rozpocząć działania, które i tak za jakiś czas będą wymagane. Jednym ze sposobów jest inwestycja w uprawy w duchu rolnictwa regeneracyjnego – dodaje Agnieszka Golombowska.
Rolnictwo regeneracyjne – jak może pomóc?
Rolnictwo regeneracyjne koncentruje się na zwiększeniu naturalnych procesów ekosystemowych, takich jak utrzymanie zdrowych relacji między glebą, roślinami, zwierzętami i mikroorganizmami. Jednym z aspektów, na które wpływa rolnictwo regeneracyjne jest poprawa jakości gleby i zwiększenie produktywności upraw. A to w kontekście obecnych wyzwań staje się kluczowe.
Co ciekawe – rolnicy sami czują potrzebę zmiany, co pokazały badania przeprowadzone w ramach kampanii edukacyjnej #Regeneracja. Zapytani wprost o pojęcie rolnictwa regeneracyjnego aż 58% rolników wskazało, że nie wie, czym ono jest. Jednocześnie aż 65% respondentów przyznało, że rolnictwo regeneracyjne kojarzy im się z metoda produkcji rolnej, która pozwala na odbudowę, utrzymanie zdrowia i żywotności gleby, zwiększenie bioróżnorodności i poprawę jakości środowiska naturalnego. Dodatkowo 90% z nich zgodziło się z twierdzeniem, że rolnictwo regeneracyjne może przynieść korzyści dla środowiska.
Więcej informacji o rolnictwie regeneracyjnym oraz kampanii edukacyjnej #Regeneracja znajduje się na: https://kampaniaregeneracja.pl/
