Utrzymanie higieny pracy zarówno w produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej ma znaczenie nie tylko estetyczne. Wykonywanie poszczególnych działań zgodnie z regulaminem BHP zwiększa bezpieczeństwo i wpływa na wzrost efektywności.

Praca rolnika jest uzależniona od warunków atmosferycznych, a jednocześnie wiąże się z zagrożeniem zdrowia lub życia. Według Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ponad połowę niebezpiecznych zdarzeń stanowią upadki. Wpływają na to m.in. zły stan powierzchni (szczególnie nieutwardzonych), wysokie progi, nieużywanie odpowiedniego obuwia, niewłaściwa konstrukcja drabin oraz brak porządku w obejściu. Choć KRUS regularnie przeprowadza szkolenia i organizuje konkursy, spotykają się one raczej ze słabym zainteresowaniem. Problem próbuje rozwiązać także Państwowa Inspekcja Pracy poprzez przygotowanie kampanii społecznych.

Rezultaty szeroko zakrojonych działań są widoczne – z każdym rokiem spada liczba wypadków – ale wciąż nie są zadowalające. Na stronie bhpwrolnictwie.pl można znaleźć informację, że w 2014 roku zgłoszono 21 939 wypadków, a więc prawie o 1,5 tysiąca mniej niż rok wcześniej. W 2016 roku KRUS przyjął 19 110 zgłoszeń. Niestety rolnicy wciąż bagatelizują zagrożenia, mimo że dzięki racjonalnemu podejściu można by je nie tylko ograniczyć, ale nawet zwiększyć efektywność produkcji.

Zasady bezpiecznego utrzymania obejścia rolnego

Istotną sprawą jest zachowanie dobrego stanu nawierzchni oraz wydzielenie odpowiednich przejść. Część produkcyjna działki powinna być niedostępna dla dzieci. Studnie, szamba i otwory studzienek należy zabezpieczyć ciężkimi pokrywami. Zagrożenie mogą stanowić także zwierzęta (szczególnie drób, psy i koty), swobodnie poruszające się po obejściu. Zarówno w budynkach, jak i na zewnątrz powinien panować ład, gdyż przedmioty zbędne podczas pracy mogą ulec zniszczeniu lub stwarzać zagrożenie. Zimą zaleca się wysypywanie nawierzchni piachem. Sól jest co prawda skutecznym środkiem chroniącym przed poślizgami, ale przenoszona na podeszwach niszczy rośliny i może powodować pogarszanie jakości podłoża. Według krus.gov.pl ważną i niedocenianą niestety kwestią jest także dobre oświetlenie podwórza.

Środki ochrony roślin – bezpieczeństwo i oszczędność w jednym

Środki ochrony roślin ze względu na swoją toksyczność (niezależnie od klasy) należy składować w miejscu bezpiecznym, niedostępnym dla dzieci. W pomieszczeniu nie może znajdować się potencjalne źródło ognia, ważne są natomiast dobra wentylacja i oświetlenie. Zgodnie z zaleceniami, które można znaleźć na dupont.pl, nawozy i preparaty powinny być przechowywane w oznakowanych opakowaniach. Osobisty sprzęt ochronny trzeba trzymać w innym miejscu niż produkty. Opakowań po zużytych artykułach nie można myć w ciekach ani zbiornikach wodnych. Trzeba je oczyszczać pod niezbyt mocnym strumieniem wody i po trzykrotnym wypłukaniu zwrócić je do punktu, w którym były zakupione. Sprzedawca ma obowiązek przyjąć opakowania. Przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podkreślają, że równie ważne są regularne sprawdzanie i konserwacja sprzętu technicznego (np. opryskiwaczy). Rozsądne korzystanie z ŚOR – zgodne z zaleceniami producenta – pozwala znacznie oszczędzić środki finansowe i zwiększyć skuteczność produkcji.

Maszyny i sprzęt rolniczy – prawidłowa konserwacja

Urządzenia wykorzystywane w gospodarstwie rolnym najlepiej umieszczać na utwardzonym podłożu pod zadaszeniem, np. pod wiatą. To nie tylko zwiększa bezpieczeństwo i komfort pracy, lecz także chroni sprzęt przed zabrudzeniem. Powinno się go również regularnie czyścić, np. przy użyciu urządzeń ciśnieniowych. W małym obejściu wystarczy wygodny, lekki model myjki ciśnieniowej (np. HD 5/15 C marki Kärcher). Ze względu na niewielki rozmiar oraz wagę takiego urządzenia można go używać do czyszczenia różnych trudnodostępnych miejsc. Dzięki dodatkowym uchwytom można urządzenie bez większego trudu transportować wraz z wyposażeniem. Na rynku znajdują się modele myjek ciśnieniowych pracujących zarówno w pozycji pionowej, jak i poziomej. W standardowym zestawie znajdziemy urządzenie z obrotową lancą, dziesięciometrowym wężem wysokociśnieniowym i trójstopniową dyszą manualną oraz z mosiężną głowicą pompy, która zapewni wydłużenie żywotności modelu. Dzięki technologii EASY!Force do zera zmniejszona jest siła potrzebna do utrzymania spustu pistoletu wysokociśnieniowego. Nowoczesny system mocowania wyposażenia EASY!Lock pozwala z kolei na pięć razy szybszą zmianę wyposażenia niż tradycyjny system gwintów.

Przy dużej liczbie maszyn warto korzystać z urządzenia ciśnieniowego z funkcją podgrzewania wody. Używanie gorącej wody skraca czas mycia o 40% i znacząco ogranicza jej zużycie. Optymalnym efektem mycia zajmował się dr Sinner. Z opracowanego przez niego cyklu wynika, że temperatura jest jednym z czterech współzależnych parametrów zapewniających skuteczność procesu czyszczenia. Oczywiście sprawdzanie stanu technicznego maszyn jest najważniejszym zadaniem użytkownika.

Utrzymanie porządku przy produkcji zwierzęcej pozwala efektywnej prowadzić zdrową hodowlę. Poszczególnym gatunkom należy wydzielić odpowiednie pomieszczenia. Zwierzęta powinny mieć swobodny dostęp do wody i paszy. W gospodarstwie warto zbudować dodatkowe pomieszczenie dla zwierząt niebezpiecznych (np. samic w rui) lub chorych. Poszczególne parametry dobiera się osobno do danej grupy zwierząt. Dla przykładu hodowlę trzody chlewnej regulują wytyczne dotyczące m.in. rozmiaru kojców, maksymalnego dopuszczalnego hałasu, wentylacji czy sposobu oświetlenia. Budynki od wewnątrz należy regularnie czyścić, myć i bielić (np. mlekiem wapiennym). W dokładnym oczyszczeniu nawierzchni przydatne będą myjki ciśnieniowe wyposażone w lance pianowe, które w zestawieniu z aktywnym środkiem czyszczącym ułatwią usuwanie zabrudzeń olejowych, tłuszczowych i mineralnych (np. myjka HD 7/18-4 M Plus i środek RM 81). Niezbędne mogą się też okazać odkurzacze uniwersalne klasy M do usuwania pyłów, z funkcją zbierania wody. Jeśli wybierzemy model z systemem Tact, otrzymamy gwarancję wysokiej siły ssania odkurzacza (np. NT 40/1 Tact). Utrzymywanie higieny dotyczy również regularnego zwalczania gryzoni i owadów. Łańcuchy, linki lub powrozy nie mogą powodować okaleczeń – dobre traktowanie zwierząt, nawet użytkowych, regulują ustawy prawne (z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt).

Utrzymanie porządku w obejściu wymaga prawidłowej organizacji pracy, a często także pozbycia się złych nawyków. Trud się jednak opłaci – w ten sposób można ograniczyć ryzyko wypadków i jednocześnie zwiększyć przychody z działalności.

Artykuł powstał przy współpracy z Kärcher
Redakcja AgroNews
Fot.: Karcher