Utrzymywanie bydła w gospodarstwach ekologicznych

Produkcja zwierzęca ma podstawowe znaczenie w organizacji produkcji rolnej w gospodarstwach ekologicznych, ponieważ dostarcza ona materii organicznej i substancji odżywczych dla uprawianej gleby, przyczyniając się w ten sposób do poprawy stanu gleby i zrównoważonego rozwoju rolnictwa.

Aby uniknąć zanieczyszczenia środowiska, a w szczególności zasobów naturalnych, takich jak gleba i woda, ekologiczna produkcja zwierzęca powinna być z zasady powiązana z użytkami rolniczymi, odpowiednimi wieloletnimi systemami płodozmianu i żywieniem zwierząt ekologicznymi paszami, wytworzonymi przez dane gospodarstwo lub przez sąsiadujące z nim gospodarstwa ekologiczne.
 
Ekologiczny chów zwierząt powinien opierać się na zasadzie poszanowania wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt, zaspokajać potrzeby związane z trybem życia danego gatunku zwierząt, a zarządzanie w odniesieniu do zdrowia zwierząt powinno opierać się na zapobieganiu chorobom.

W związku z powyższym szczególną uwagę należy zwrócić na warunki w pomieszczeniach dla zwierząt, praktyki hodowlane i obsadę zwierząt. Ponadto należy wybierać rasy zwierząt, zwracając uwagę na zdolność zwierząt do przystosowania się do lokalnych warunków.

Ekologiczna produkcja zwierzęca powinna odbywać się w sposób zapewniający zaspokojenie potrzeb zwierząt w zakresie ich zachowań. W związku z tym pomieszczenia dla wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich powinny zaspokajać ich potrzeby w zakresie wentylacji, oświetlenia, przestrzeni i wygody. Zwierzęta powinny ponadto mieć wystarczającą ilość miejsca do swobodnego poruszania się oraz rozwijania swoich naturalnych zachowań społecznych.

Obsada zwierząt gospodarskich w budynkach musi zapewniać im komfort i dobrostan oraz spełnienie specyficznych dla danego gatunku potrzeb, które w szczególności zależą od gatunku, rasy i wieku zwierząt. Należy także uwzględnić sposób zachowania zwierząt, który zależy w szczególności od wielkości grupy i płci zwierząt. Obsada zapewnia zwierzętom dobrostan poprzez udostępnienie im wystarczającej przestrzeni do naturalnego stania, łatwego kładzenia się, obracania, czyszczenia się, zakładając możliwość przyjmowania wszystkich naturalnych pozycji oraz wykonywania wszystkich naturalnych ruchów.

Wyraźny zakaz ograniczania zwierzętom swobody powoduje, że powinny one mieć stały dostęp do terenów na wolnym powietrzu, w miarę możliwości do pastwisk, kiedy tylko pozwalają na to warunki pogodowe i stan gruntu. Trzymanie zwierząt na uwięzi i ich izolowanie jest zabronione poza przypadkami, gdy działania takie są ograniczone czasowo i podejmowane w odniesieniu do pojedynczych zwierząt i tylko w zakresie uzasadnionym ze względu na bezpieczeństwo, dobrostan lub z przyczyn weterynaryjnych.
 

Minimalna powierzchnia pomieszczeń i przestrzeni otwartych
W trosce o rozwój rolnictwa ekologicznego i biorąc pod uwagę różne trudności, dopuszcza się także pod pewnymi warunkami trzymanie bydła na uwięzi w małych gospodarstwach. Przy określaniu wielkości „małego gospodarstwa” należy przyjąć jako granicę ilość bydła w stadzie, która nie powinna przekraczać 40 sztuk. W takich gospodarstwach można trzymać bydło na uwięzi, jeżeli nie ma możliwości podzielenia zwierząt na grupy odpowiednie do ich sposobu zachowania się. Zwierzęta te muszą mieć jednak dostęp do pastwisk w okresie wypasania i dostęp do obszarów na otwartej przestrzeni przynajmniej dwa razy w tygodniu wtedy, gdy wypasanie nie jest możliwe. Odstępstwo to przewiduje się tylko w przypadku, gdy jest niezbędne do tego, aby produkcja ekologiczna została rozpoczęta lub utrzymana w gospodarstwach, które mają trudności związane z klimatem, położeniem geograficznym lub trudności strukturalne.

Bydło można również trzymać na uwięzi w budynkach istniejących już przed dniem 24 sierpnia 2000 r., pod warunkiem, że zwierzęta mają zapewniony regularny ruch, a chów odbywa się zgodnie z wymaganiami dobrostanu zwierząt na wygodnie wyściełanych stanowiskach, jak również pod indywidualną opieką. Odstępstwo to było dopuszczone do dnia 31 grudnia 2010 r., jednak na indywidualny wniosek podmiotu gospodarczego właściwe organy mogą nadal zezwalać na stosowanie tego środka w okresie kończącym się przed dniem 31 grudnia 2013 r.

Paweł Andrzejewski
PZDR Żary

Źródło: Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.lodr.pl, fot. sxc.hu