Zarządzanie glebami rolniczymi kluczowym aspektem walki ze zmianami klimatu

Gleba jest głównym magazynem węgla na lądzie. Im więcej węgla zgromadzi się w glebie, tym mniej CO₂ będzie w atmosferze, co pozwoli zredukować postępujące zmiany klimatu. Gleba może jednak być również źródłem gazów cieplarnianych, a konkretnie to praktyki rolnicze mogą powodować emisje gazów azotowych do atmosfery. Zarządzanie glebami rolniczymi w celu zwiększenia pochłaniania dwutlenku węgla i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych jest więc prawdziwym wyzwaniem.

Kolejne wyzwanie stanowi zwiększenie wkładu gleb rolniczych w łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej, przy jednoczesnym zapewnieniu, że gleby te nadal będą dostarczać oczekiwanych usług ekosystemowych, w tym zrównoważonej produkcji.

Na tym tle Komisja Europejska i 24 państwa członkowskie powołały Europejski Wspólny Program EJP SOIL. Ważną częścią programu jest zainicjowanie badań transeuropejskich, które dostarczą nowych informacji na temat możliwości inteligentnego klimatycznie, zrównoważonego zarządzania glebą.

Dziesięć nowych transeuropejskich projektów badawczych poświęconych glebie

– Miło nam poinformować o rozpoczęciu dziesięciu nowych transeuropejskich projektów badawczych poświęconych glebom rolniczym – mówi profesor Claire Chenu, która koordynuje EJP SOIL. Profesor Chenu wyjaśnia, że nowe projekty badawcze są inicjowane zgodnie z kompleksowym planem działania, określającym kluczowe priorytety badawcze w zakresie gospodarowania glebą rolniczą i istotne dla realizacji celów polityki rolnej, klimatycznej i środowiskowej na poziomie regionalnym, krajowym i europejskim.

W ramach projektów finansowanych przez EJP SOIL prowadzone będą badania, a także inne wspólne działania integracyjne w zakresie łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich,  a także w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego, usług ekosystemowych i odbudowy gleby.

Szczegóły dotyczące projektów

4 projekty badawcze poświęcone łagodzeniu zmian klimatu:

• CarboSeq ma na celu oszacowanie możliwe do zrealizowania potencjału sekwestracji węgla organicznego w glebach rolniczych przy uwzględnieniu ograniczeń technicznych i ekonomicznych. Projekt będzie zgodny z obecnymi działaniami FAO w zakresie opracowania globalnej mapy potencjału sekwestracji węgla organicznego (GSOCseq).
• SOMMIT (Sustainable Management of Soil Organic Matter to Mitigate Trade-offs) koncentruje się na zrównoważonym zarządzaniu materią organiczną w glebie w celu złagodzenia kompromisów między sekwestracją C a stratami tlenku azotu, metanu i azotanów na skutek dodawania materii organicznej do gleby.
• TRACE-Soils (Mechanisms underlying TRAde-offs between Carbon sequestration, greenhouse gas Emissions and nutrient losses in Soils under conservation agriculture in Europe). Projekt zidentyfikuje mechanizmy leżące u podstaw kompromisów i synergii sekwestracji węgla w glebie, emisji gazów cieplarnianych i strat składników odżywczych w glebach rolniczych w całej Europie, a także zaproponuje dostosowane do stref klimatycznych wskaźniki i środki łagodzenia kompromisowej wymiany w systemach rolnictwa konserwującego.
• INSURE (Indicators for successful carbon sequestration and greenhouse gas mitigation by rewetting cultivated peat soils) ma na celu poprawę zrozumienia kontroli cyrkulacji pierwiastków w ponownie nawodnionych ekosystemach oraz znalezienie rzetelnych wskaźników kompromisów związanych z zarządzaniem wilgocią.
• 

1 projekt podsumowujący adaptacje do zmian klimatu

• CLIMASOMA (CLIMAte change adaptation through SOil and crop MAnagement: synthesis and ways forward) przyczyni się do dostosowania strategii badawczych łączących zarządzanie w rolnictwie, jakość gleby i potencjał adaptacyjny klimatu poprzez podsumowanie literatury, metaanalizę i identyfikację luk w wiedzy.
• • STEROPES (Stimulating novel Technologies from Earth Remote Observation to Predict European Soil carbon). Celem projektu jest przezwyciężenie ograniczeń statycznych map glebowych poprzez wykorzystanie szeregów czasowych danych satelitarnych i przetestowanie ich potencjału w zakresie przewidywania zawartości węgla organicznego w uprawianej glebie w różnych warunkach pedoklimatycznych i różnych systemach upraw stosowanych w całej Europie.
  • SensRes (Sensor data for downscaling digital soil maps to higher resolutions).Celem projektu jest opracowanie i przetestowanie nowej metody, która wykorzystuje czujniki odległości oraz zdalnie sterowane, w tym drony, obrazy satelitarne i indukcję elektromagnetyczną, do sprowadzania skali istniejących map glebowych do wyższych rozdzielczości.
    

    1 projekt badawczy dotyczący analizy krajobrazu – procesu erozji

    • SCALE (Managing Sediment Connectivity in Agricultural Landscapes for reducing water Erosion impacts) ma na celu poprawę zarządzania łączeniem się osadów w różnorodnych krajobrazach rolniczych i znacznie poprawi harmonizację zbiorów danych, techniki obserwacji i modelowania w badaniach nad łącznością oraz zlikwiduje lukę między różnymi skalami przestrzennymi i administracyjnymi.
      

      1 projekt przeglądowy poświęcony innowacyjnym praktykom gospodarowania glebą w Europie oraz ich przydatności dla europejskich systemów rolniczych

      • i-SoMPE (Innovative Soil Management Practices). Wykorzystując podejście geodezyjne, i-SoMPE ma na celu udokumentowanie innowacyjnych praktyk zarządzania glebą i systemów rolniczych, które mają poprawić usługi ekosystemowe w celu zminimalizowania zagrożeń dla gleby i wzmocnienia rolnictwa w kontekście zmiany klimatu. Zebrane dane zostaną zsyntetyzowane z uwzględnieniem ograniczeń technicznych i ekologicznych oraz barier społeczno-ekonomicznych i przedstawione jako mapy tematyczne dostosowane do kontekstu.

      1 projekt przeglądowy dotyczący oceny usług ekosystemowych

      • SIREN (Stocktaking for Agricultural Soil Quality and Ecosystem Services Indicators and their Reference Values). Celem projektu jest sporządzenie wykazu systemów wskaźników służących do oceny jakości gleby i usług ekosystemowych, stosowanych obecnie przez państwa członkowskie stowarzyszone w EJP SOIL i poza nim.

      2 projekty badawcze dotyczące innowacyjnych technik szczegółowego odwzorowania zmienności przestrzennej gleby

    Źródło: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG)