Zbiór kombajnowy nie zapewnia niskiego poziomu zanieczyszczenia ziarna. Duży udział zanieczyszczeń w dalszych procesach technologicznych przygotowania ziarna do przechowywania wpływa na m. in.: nadmierne zanieczyszczenie urządzeń transportowych (przenośników) i komory suszarni jak również wywołanie zagrożenia niekorzystnymi procesami mikrobiologicznymi w ziarnie. Dodatkowo w dużym stopniu obniża efektywność procesu suszenia jak również podwyższa jego koszt w wyniku efektu suszenia dodatkowej niepotrzebnej masy.
Czyszczenie ziarna i nasion ma na celu oddzielenie z nich wszelkich zanieczyszczeń. Oczyszczony materiał poddawany jest następnie sortowaniu, czyli rozdzieleniu na różne frakcje. Oba zabiegi są przeprowadzane niemal w każdym gospodarstwie, chociażby na krótko przed siewami. W procesie czyszczenia i sortowania nasion wykorzystuje się różnice cech aerodynamicznych i geometrycznych, tj. wymiary, kształt itp.
Cechami uzupełniającymi są: masa właściwa, współczynnik tarcia, tekstura powierzchni nasion, wytrzymałość mechaniczna, właściwości elektryczne i optyczne (kolor). Do najczęściej spotykanych zespołów roboczych czyszczalni należą: sita, separatory (rozdzielacze) pneumatyczne i tryjery. Separatory pneumatyczne wykorzystują różnicę właściwości aerodynamicznych i gęstości pomiędzy ziarnem celnym a zanieczyszczeniami. Dla ziarna zbóż z zasady stosowane są urządzenia sitowo-pneumatyczne i sitowo-pneumatyczne wyposażone w tryjery. Urządzenia te mogą być przewoźne lub stacjonarne. Mogą być stosowane dla różnych gatunków ziarna i nasion po dokonaniu odpowiednich regulacji parametrów strugi powietrza.
Aby uzyskać wymagany poziom czystości ziarna stosuje się maszyny czyszczące wykorzystujące wiele cech rozdzielczych. Połączenie układu separatora pneumatycznego z zespołem sit i tryjerem tworzy czyszczalnię złożoną, która zapewnia uzyskanie wysokiej czystości ziarna i w dostateczny sposób przygotowuje ziarno do przechowywania czy też do siewu.
Dr inż. Lesław Janowicz
Ekspert Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych
Redakcja AgroNews,