Zboża jare można siać zimą

Utrzymujący się od połowy sierpnia brak opadów deszczu spowodował suszę glebową, co wpłynęło na duże problemy z przygotowaniem gleby do siewu zbóż ozimych. Jest druga połowa listopada i w dalszym ciągu utrzymuje się olbrzymia susza glebowa. Na wielu polach, szczególnie tam gdzie gleby są zwięzłe i ciężkie do uprawy (rędziny), w dalszym ciągu są problemy z wykonaniem orki a terminy agrotechniczne siewu zbóż ozimych już dawno minęły. W tej sytuacji, gdy wiele pól przeznaczonych pod zasiew zbóż ozimych nie zostało obsianych oraz po przedplonach późno schodzących z pola (buraki cukrowe, kukurydza uprawiana na ziarno), należy rozważyć siew zbóż jarych typu przewódkowego przy sprzyjających warunkach pogodowych nawet w okresie zimy.

Przewódki to odmiany zbóż jarych, które mogą być wysiewane zarówno wiosną jak i późną jesienią czy zimą. Przechodzą w obu tych terminach siewu rozwój generatywny, wytwarzają kłos i ziarno. Do późnojesiennego siewu w naszych warunkach klimatycznych mają zastosowanie: pszenica jara, pszenżyto jare i żyto jare. Spośród wymienionych gatunków tylko niektóre odmiany nadają się do tego rodzaju zasiewów. Odmiany te posiadają gen zimotrwałości, który pozwala roślinom bezpiecznie przezimować i powoduje, że rośliny są tolerancyjne na stresy środowiskowe. Z przeprowadzonych badań wynika, że do siewu późnojesiennego kwalifikują się następujące odmiany:

• pszenica jara – odm: Bombona, Cytra, Tybalt, Parabola, Koksa, Monsun, Nawra,
• pszenżyto jare – odm. Mieszko, Kargo, Matejko, Migo,
• żyto jare – odm Bojko.

Odmiany przewódkowe wysiewa się w miesiącu listopadzie, a nawet w grudniu. Znane są również przypadki siewu w miesiącu styczniu, jeżeli jest odpowiednia pogoda sprzyjająca przygotowaniu roli do siewu. Przy dodatnich temperaturach w tych miesiącach, a takie anomalie pogodowe coraz częściej występują w naszym kraju, można wykonać siew zbóż jarych odmian przewódkowych.

Przed siewem glebę należy doprawić agregatem uprawowym. Normę wysiewu zaleca się zwiększyć o 20 -25% w stosunku do wysiewu w terminach wiosennych. Zwiększona ilość wysiewu podyktowana jest tym, że w okresie zimowym trudno jest prawidłowo doprawić glebę do siewu i należy założyć, że cześć nasion nie skiełkuje. Najbezpieczniejszym stadium zimowania dla odmian przewódkowych jest stadium wczesnego szpilkowania, który odbywa się pod śniegiem.

Wegetacja przewódek odbywa się wczesną wiosną, rośliny dysponują wtedy dużym zapasem wody z okresu zimowego, gdyż wiosną to okres krytyczny w zaopatrzeniu roślin w wodę. Na podstawie obserwacji przebiegu pogody wiosną w ostatnich latach, przedłużająca się zima, przymrozki, wpływają na opóźnienie terminów rozpoczęcia prac wiosennych a tym samym siewu zbóż jarych. Zboża te zasiane późną jesienią wiosną przechodzą stadium krzewienia, wzrasta wyrównanie i dorodność bocznych źdźbeł, zwiększa się obsada kłosków, w porównaniu do tych samych odmian z siewu wiosennego.

Siew odmian przewódkowych jesienią jest technologią nowatorską w naszym kraju. Duże doświadczenie i osiągnięcia w tym zakresie mają rolnicy w zachodniej części kraju. W naszym rejonie są prowadzone od kilku lat prace doświadczalne między innymi w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Bezku. Z badań wynika, że plony przewódek są zbliżone do poziomu plonowania tych gatunków zbóż form ozimych.

Janusz Dąbski

Źródło: Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.wodr.konskowola.pl, fot. sxc.hu