Mikotoksyny, toksyczne związki produkowane przez różne rodzaje grzybów, nadal stanowią poważny problem na całym świecie. Skuteczne strategie łagodzenia skutków działania mikotoksyn mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa żywności i pasz, jak również dla równowagi gospodarczej.
Pleśnie, które mogą wytwarzać mikotoksyny, rosną na różnych produktach spożywczych, takich jak zboża, suszone owoce, orzechy i przyprawy, często w ciepłych i wilgotnych warunkach. Stanowią one zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz powodują co roku ogromne straty w rolnictwie i przemyśle. Spożywanie tych substancji przenoszonych przez żywność niesie ze sobą szereg negatywnych skutków, od ostrego zatrucia, poprzez niedobór odporności, aż po nowotwory. Skuteczne strategie łagodzenia skutków działania mikotoksyn mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa żywności i pasz, jak również dla równowagi gospodarczej.
Finansowany przez UE projekt MyToolBox ma na celu stworzenie takich właśnie metod, które potencjalnie mogą pozwolić zaoszczędzić dziesiątki milionów euro rocznie w postaci zmniejszenia strat w plonach i ograniczenia narażenia na mikotoksyny w pożywieniu. W opublikowanym w internecie artykule podsumowano najważniejsze osiągnięcia projektu od rozpoczęcia jego realizacji w 2016 r: „Zasadnicze zmniejszenie zawartości mikotoksyn w DDGS [wywar gorzelniany zbożowy suszony z substancjami rozpuszczalnymi], czujnikowe wskazanie zanieczyszczenia toksynami ziaren w silosach, a także znacznie lepsza biokontrola rozwoju aflatoksyn w terenie”.
Alternatywne wykorzystanie zanieczyszczonych upraw
W filmie zamieszczonym w tym samym artykule koordynator projektu prof. Rudolf Krska mówi, że zespół MyToolBox realizuje podejście „od pola do talerza”. „Ale poza tym rozważamy również bezpieczne sposoby wykorzystania zanieczyszczonych partii”, dodaje. Prof. Krska zwraca również uwagę, że we współpracy z partnerem projektu BIOMIN Holding GmbH zespołowi udało się ograniczyć częste występowanie mikotoksyn w produkcji biopaliw i produktów ubocznych fermentacji, takich jak DDGS, stosowanych w paszach dla zwierząt. W artykule stwierdzono, że „wśród produktów ubocznych produkcji bioetanolu DDGS stanowi cenny składnik paszowy, zastępujący w szczególności drogie pasze białkowe przy konkurencyjnej cenie dla przemysłu i rolników”. Pozbawione mikotoksyn DDGS o wyższej jakości może oznaczać wzrost przychodów dla przemysłu bioetanolowego. Jak twierdzi prof. Krska, hodowcy mogą odczuć korzyści w postaci poprawy stanu zdrowia zwierząt oraz wydajności produkcji.
Wczesne ostrzeganie
Jeśli chodzi o zarządzanie silosami, partnerzy projektu zbudowali czujniki mierzące temperaturę, wilgotność i CO2, które wraz z modelami opracowanymi przez Cranfield University mogą zostać wykorzystane do przewidywania zakażenia przez grzyby w silosach zbożowych. Mogłoby to zapewnić „menadżerom silosów system wczesnego ostrzegania o potencjalnie podwyższonych poziomach mikotoksyn”, jak czytamy w artykule.
Realizowany aktualnie projekt Safe Food and Feed through an Integrated ToolBox for Mycotoxin Management powstał z zamiarem opracowania środków przeznaczonych do stosowania przed i po zbiorach, mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia mikotoksynami w całym łańcuchu żywnościowym i paszowym w oparciu o platformę internetową. Koncentruje się on na zbożach drobnoziarnistych, kukurydzy, orzechach ziemnych i suszonych figach, które są istotne dla rolnictwa w UE i Chinach. W pierwszej kolejności „narzędzie jest opracowywane w celu udzielania rolnikom porad przed zbiorami, a następnie będzie stopniowo rozszerzane o interaktywne doradztwo w zakresie przechowywania zboża oraz porady dotyczące nowych technik mielenia w celu zminimalizowania przenoszenia mikotoksyn na żywność przeznaczoną dla ludzi”.
Źródło: CORDIS KE
