Rozpoczęcie zaawansowanych prac nad budową Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) oraz towarzyszących mu inwestycji, takich jak droga ekspresowa S-11 i Kolej Dużych Prędkości, wywołało poważne obawy wśród wielkopolskich rolników. Wielkopolska Izba Rolnicza (WIR), odpowiadając na wnioski Rady Powiatowej w Środzie Wielkopolskiej, skierowała pisma do wszystkich zaangażowanych instytucji, domagając się systemowych rozwiązań.
Postulat: grunty zamienne zamiast odszkodowań
WIR wskazywała na konieczność stworzenia prawnych możliwości przekazywania przez Skarb Państwa tzw. gruntów zamiennych w ramach odszkodowań za wywłaszczenia. Argumentowano, że:
- znaczne obszary gruntów rolnych zostaną zabrane rolnikom,
- działki zostaną przecięte, co utrudni ich uprawę,
- niektóre gospodarstwa stracą nawet 80% areału,
- rolnicy nie będą w stanie kontynuować działalności,
- handel gruntami rolnymi w regionie praktycznie nie istnieje,
- odszkodowania pieniężne nie pozwalają na odtworzenie gospodarstwa.
Spotkanie w sprawie interesów rolników
8 września 2024 r. w siedzibie WIR w Poznaniu odbyło się spotkanie poświęcone zabezpieczeniu interesów rolników. Było ono realizacją wniosku Rady Powiatowej WIR w Środzie Wielkopolskiej. W jego trakcie pozytywnie przyjęto informację o projekcie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który ma umożliwić zamianę nieruchomości w ramach Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Założenia projektu rozporządzenia
Projekt zakłada, że:
- osoby fizyczne i prawne będą mogły przekazać swoje nieruchomości Skarbowi Państwa,
- w zamian otrzymają grunty z zasobu KOWR,
- zamiana będzie możliwa także dla nieruchomości nierolnych,
- dotyczy to terenów objętych inwestycjami CPK.
Ministerstwo przyznało, że dotychczasowy sposób realizacji zamian jest zbyt skomplikowany i nieskuteczny.
Uwagi i postulaty WIR do projektu
Wielkopolska Izba Rolnicza pozytywnie oceniła kierunek zmian, ale uznała projekt za zbyt ogólnikowy. Wniosła o:
- rozszerzenie rozporządzenia na inwestycje drogowe (np. GDDKiA),
- wprowadzenie „przywileju korzyści” 40% – np. 5 ha oddane = 7 ha otrzymane,
- uregulowanie odległości gruntów zamiennych i ewentualnych rekompensat,
- przejmowanie przez KOWR tzw. „resztówek” – małych, nieużytecznych działek,
- możliwość dopłaty do gruntów zamiennych o wyższej wartości,
- przyznawanie gruntów zamiennych już na etapie rezerwacji terenu pod inwestycję.
Apel o dopracowanie przepisów
WIR zaapelowała, by projektowane rozporządzenie było bardziej szczegółowe i realnie odpowiadało na potrzeby rolników. Podkreślono, że dla wielu z nich grunt ma większą wartość niż jakiekolwiek odszkodowanie finansowe. Izba wyraziła nadzieję, że zgłoszone uwagi zostaną uwzględnione przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
