W odpowiedzi na wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych (KRIR) dotyczący zmian w regulacjach związanych z jesiennym stosowaniem nawozów organicznych, Ministerstwo Infrastruktury przedstawiło stanowisko pismem z dnia 20 stycznia 2025 r. Wyjaśnienia odnosiły się do obowiązujących przepisów oraz harmonogramu przeglądu i aktualizacji „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (dalej: Program działań).
Podstawa prawna i cykliczny przegląd Programu działań
Ministerstwo przypomniało, że zgodnie z art. 106 ust. 5 ustawy Prawo wodne (Dz.U. z 2024 r. poz. 1087), Program działań podlega przeglądowi co cztery lata. Przegląd ten obejmuje analizę obszarów wymagających aktualizacji oraz weryfikację zgodności obowiązujących działań z wymogami dyrektywy azotanowej. Celem dyrektywy jest ograniczenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.
Ostatnia aktualizacja Programu działań
Ostatnia aktualizacja Programu działań została przeprowadzona w 2022 roku. Wyniki przeglądu znalazły odzwierciedlenie w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r., które opublikowano w Dzienniku Ustaw 7 lutego 2023 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 244). W trakcie prac uwzględniono dane dotyczące zmian klimatycznych, stanu wód oraz postulaty zgłaszane przez rolników.
Na podstawie przeprowadzonych analiz wprowadzono mechanizmy elastycznego ustalania terminów nawożenia wiosennego, które pozwalają na ich dopasowanie do zmiennych warunków pogodowych, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony środowiska. Ministerstwo podkreśliło, że zmiany te zostały zaprojektowane tak, aby równoważyć potrzeby rolnictwa i wymogi ochrony zasobów wodnych.
Planowane przeglądy i perspektywy na przyszłość
Kolejny przegląd Programu działań został zaplanowany na rok 2026. W jego ramach analizie podlegać będzie pełna treść dokumentu, w tym również kwestie podniesione w piśmie KRIR. Ministerstwo zapewniło, że wszystkie aspekty istotne dla wdrażania celów dyrektywy azotanowej zostaną uwzględnione podczas przeglądu.
Podsumowanie
Stanowisko Ministerstwa Infrastruktury wskazuje na systematyczne podejście do przeglądu regulacji dotyczących ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami. Zmiany wprowadzone podczas ostatniej aktualizacji Programu działań uwzględniają zarówno interesy rolników, jak i wymogi ochrony środowiska. Z kolei planowany przegląd w 2026 roku może być kolejną okazją do ponownej analizy zasad stosowania nawozów organicznych, w tym ich jesiennego stosowania, w kontekście potrzeb zgłaszanych przez rolników oraz celów dyrektywy azotanowej.
