W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 7 maja 2025 r., dotyczące potrzeby wydania interpretacji prawnej w sprawie możliwości zajęcia przez komornika środków pochodzących ze zwrotu podatku akcyzowego na paliwo rolnicze, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – za pośrednictwem Departamentu Prawa Cywilnego i Gospodarczego – zajęło jednoznaczne stanowisko.
Resort wskazał, że obowiązujące przepisy nie przewidują wyłączenia spod egzekucji środków finansowych pochodzących ze zwrotu tzw. akcyzy rolniczej. Tym samym oznacza to, że komornik może zająć takie środki, jeśli trafią one na konto bankowe rolnika objęte zajęciem egzekucyjnym.
Brak podstaw do zmiany przepisów
Ministerstwo wyjaśnia, że aktualny stan prawny nie pozwala komornikowi na weryfikację źródła pochodzenia środków ani przed, ani po zajęciu rachunku bankowego. Tym samym niezależnie od tego, czy środki te pochodzą np. ze sprzedaży produktów rolnych, dopłat bezpośrednich czy zwrotu podatku akcyzowego – podlegają egzekucji na ogólnych zasadach.
Powołując się na ustawę z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1948), resort wskazuje, że przepisy nie przewidują szczególnego statusu dla środków zwróconych z tytułu akcyzy.
Co więcej, Departament Prawa Cywilnego i Gospodarczego nie widzi podstaw do podjęcia prac legislacyjnych, które miałyby na celu wprowadzenie przepisów wyłączających spod egzekucji środki otrzymane przez rolników w ramach zwrotu podatku akcyzowego.
Izby rolnicze apelowały o ochronę środków
Sprawa została zainicjowana przez Zarząd Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej, który zwrócił uwagę, że środki ze zwrotu akcyzy mają charakter celowy i powinny być traktowane podobnie jak inne formy pomocy publicznej lub dopłaty bezpośrednie, które częściowo mogą korzystać z ochrony przed egzekucją.
W odpowiedzi na apel środowiska rolniczego, Krajowa Rada Izb Rolniczych wystąpiła do ministerstwa o interpretację prawną, a w dłuższej perspektywie – o możliwą nowelizację przepisów. Na ten moment jednak stanowisko resortu nie daje nadziei na zmianę prawa w tym zakresie.
Co to oznacza dla rolników?
Praktycznym skutkiem stanowiska resortu jest to, że środki otrzymywane w ramach zwrotu akcyzy na olej napędowy wykorzystywany do produkcji rolnej mogą być zajmowane przez komornika w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego, jeśli zostaną przelane na zajęte konto bankowe.
W związku z tym rolnicy znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej powinni skonsultować się z prawnikiem lub doradcą finansowym w celu wypracowania alternatywnych form zarządzania środkami, by uniknąć ich utraty w wyniku egzekucji.
Na chwilę obecną nie ma przepisów chroniących te środki, a ich ewentualne wprowadzenie wymagałoby zmiany ustawy, której resort nie planuje.
