Najlepszym sposobem ograniczania liczebności organizmów szkodliwych dla roślin jest integrowana ochrona roślin. Obejmuje ona metody: agrotechniczną, biologiczną, hodowlaną i chemiczną. Metoda agrotechniczna jest jedną z najważniejszych.
Prawidłowo zastosowane zabiegi agrotechniczne pozwalają ograniczyć rozwój szkodliwych patogenów, wpływają na lepszą plenność oraz odporność roślin na choroby i szkodniki. Patogeny rozwijają się szybciej na glebach, na których stosowane są uproszczenia uprawowe, takie jak zły płodozmian, brak zmianowania, siew bezpośredni, brak podorywek i orki głębokiej.
Metoda agrotechniczna polega na stworzeniu jak najkorzystniejszych warunków wzrostu i rozwoju roślin oraz utrudnieniu rozwoju organizmów szkodliwych.
W skład metody agrotechnicznej zalicza się:
Uprawa roli
Orka głęboka i podorywka powodują niszczenie resztek pożniwnych oraz stadiów rozwojowych organizmów szkodliwych (rolnic, pędraków, drutowców, gąsienic). Prawidłowo wykonana orka ogranicza kontakt zarodników grzybni ze wschodzącymi roślinami. Niszczenie chwastów wpływa na ograniczenie występujących na nich szkodników – rolnic, ślimaków, mszyc.
Zmianowanie
Jest to jeden z najważniejszych zabiegów agrotechnicznych, który bardzo dobrze sprawdza się w walce z agrofagami. Brak zmianowania powoduje kumulację organizmów szkodliwych w glebie, co prowadzi do niższego plonu oraz słabszej odporności roślin uprawnych. Prawidłowy płodozmian powinien składać się z 3-5 gatunków roślin (okopowe, oleiste, strączkowe, zboża). Z danym gatunkiem rośliny powinno się ponownie wrócić na to samo pole dopiero po trzech latach przerwy w uprawie.
W obecnych czasach dominuje monokultura w uprawie. Zboża często uprawiane są na tych samych działkach przez kilka lat, co prowadzi do kumulacji patogenów, zarodników grzybowych, wirusów i chwastów. Brak zmianowania w uprawie zbóż prowadzi do porażenia przez choroby grzybowe fusarium, atakują one system korzeniowy prowadząc do słabszego odżywienia rośliny uprawnej. Jeżeli porażeniu ulegnie kłos, to automatycznie wpłynie to na spadek plonu.
Nawożenie
Zrównoważone nawożenie makro- i mikroelementami, utrzymanie odpowiedniego odczynu gleby oraz odpowiedniej ilości substancji organicznej w glebie wpływa na silniejszy wzrost i odporność roślin na choroby i szkodniki. Przy zakwaszeniu gleby pH poniżej 5,5 rośliny słabiej pobierają makro- i mikroelementy.
Zdrowy materiał siewny
Stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego wpływa na lepszy i wyższy plon rośliny uprawnej.
Termin siewu
Bardzo ważny jest również odpowiedni termin siewu oraz obsada roślin. Zbyt gęsta ilość wysiewu może prowadzić do porażenia łanu przez choroby grzybowe (np. mączniak).
Dobór odmian
Ważny jest dobór wyselekcjonowanych odmian dopasowanych do warunków klimatyczno-glebowych oraz odpornych na organizmy szkodliwe. Wybierając odmianę należy kierować się jej odpornością na szkodniki/choroby, zwiększoną plennością oraz mrozoodpornością.
USDA spodziewa się wzrostu krajowego areału kukurydzy i pszenicy kosztem soi
Podsumowując, najważniejsze zalecenia agrotechniczne to:
- Unikanie uprawy w monokulturze, przestrzeganie odległości nasadzeń i odległości czasowych pomiędzy poszczególnymi uprawami z różnych lat.
- Usuwanie chwastów, resztek pożniwnych.
- Odpowiednie zmianowanie, nawożenie mineralne, odpowiednie pH gleby.
- Dobór odmian odpornych.
- Zakup materiału kwalifikowanego siewnego.
- Stosowanie głębokiej orki, podorywki oraz bronowania.
Stosowanie wszystkich zaleceń agrotechnicznych pozwala na ograniczenie liczebności patogenów, co w dużym stopniu wpływa na wysokość i jakość plonu. Metoda agrotechniczna jest czasochłonna, ale poprzez ograniczenie stosowania środków ochrony roślin korzystnie wpływa na człowieka, zwierzęta i środowisko.
Monika Kaśkiewicz
ŚODR
