Zwalczanie zarazy ziemniaka i alternariozy ziemniaka

Zaraza i alternarioza ziemniaka są chorobami najbardziej rozpowszechnionymi na plantacjach ziemniaków. Niszczą one powierzchnię asymilacyjną blaszki liściowej i przyczyniają się do obniżenia plonu bulw oraz jego jakości. Sprawcy tych chorób porażają również bulwy.

Niedoceniana w Polsce alternarioza ziemniaka występuje wcześnie na plantacjach. Zazwyczaj pojawia się ona w okresie zawiązywania bulw i kwitnienia, czyli na początku czerwca i może obniżyć plony bulw nawet o 30-70 proc. Rozwojowi tej choroby sprzyja ciepła i umiarkowanie wilgotna pogoda, czyli niewielkie, ale częste opady lub długo utrzymująca się rosa z występującymi na przemian okresami suszy.

Często z alternariozą mylona jest zaraza ziemniaka, która rozwija się już przy niezbyt wysokich temperaturach 12-15^oC i dużej wilgotności powietrza. Wzrost temperatury do 18-20^oC przyczynia się do intensywniejszego rozwoju choroby, która w latach sprzyjających jej występowaniu, może spowodować straty plonu bulw sięgające nawet 70-90 proc. Zniszczenie 50 proc. powierzchni liści przez zarazę skutkuje zahamowaniem gromadzenia plonu.

Objawy zarazy na plantacjach ziemniaków mogą być też widoczne w postaci ciemnobrązowych plam na wierzchołkach roślin, ogonkach liściowych i łodygach (fot. 1), które przy dużej presji choroby łamią się. Bulwy ziemniaków porażane są w glebie przez Phytophthora infestans w czasie wegetacji i zbiorów, a ich miąższ w miejscu występowania ołowiano-szarych plam na skórce ma barwę rdzawą.

W walce z zarazą i alternariozą ziemniaka można stosować agrotechniczne metody ich ograniczania. Dla skutecznej ochrony roślin przed tymi chorobami zalecane jest stosowanie fungicydów kontaktowych, wgłębnych i układowych (systemicznych).

Spośród wielu dostępnych na rynku preparatów dobre rezultaty w walce ze sprawcami tych chorób dają fungicydy o działaniu układowo-wgłębnym. Są to Pyton® Consento 450 SC i Infinito® 687,5 SC, zawierające w swoim składzie fenamidon lub fluopikolid i propamokarb-HCl. Pierwszy z nich chroni młode rośliny ziemniaków szczególnie przed alternariozą, jak również i zarazą ziemniaka, a drugi odznacza się długim okresem działania, nawet powyżej 3 tygodni od zabiegu i zalecany jest szczególnie do zwalczania agresywnych typów zarazy, a ponadto wykazuje wysoką skuteczność ochrony bulw. Oba preparaty hamują proces tworzenia się zarodników i skutecznie ograniczają również zarazę łodygową. Preparaty te stosuje się przemiennie w okresie wegetacji ziemniaków co 7-14 dni w zależności od przebiegu pogody w dawkach 2,0 l/ha Pyton Consento 450 SC i 1,6 l/ha Infinito 687,5 SC.

Z badań na ziemniakach jadalnych przeprowadzonych na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu wynika, że stosowanie  preparatów o działaniu układowo-wgłębnym: Infinito i Pyton Consento co 14 dni,  jest tak samo skuteczne jak zabiegi wykonywane  w odstępach co 7 dni. Stosowane fungicydy wpłynęły istotnie na wzrost plonu bulw, natomiast nie różnicowały zawartości suchej masy i skrobi oraz struktury plonu bulw. Porażenie liści ziemniaków przez Phytophtora infestans w obu terminach stosowania preparatów było podobne  (Rys. 1)

Podjęcie decyzji o chemicznej ochronie roślin przed alternariozą i zarazą ziemniaka powinno być uzasadnione przebiegiem pogody w okresie wegetacji ziemniaków oraz ciągłym monitoringiem plantacji. Dla określenia precyzyjnych terminów zwalczania zarazy ziemniaka można wykorzystywać systemy wspomagania decyzji (NegFry, Dacom ), które wyznaczają konkretny dzień do wykonania zabiegu chemicznego.

Rys 1. Skuteczność stosowania preparatu Infinito 687,5 SC przeciwko zarazie ziemniaka (%) 2010r.

dr Katarzyna Rębarz
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu