Rada Europy ostatecznie potwierdziła zmiany w zasadach nowej Wspólnej Polityki Rolnej. Szkoda, że odbyło się to w wyniku protestów rolniczych, na które rolnicy musieli stracić bardzo dużo czasu, nerwów i pieniędzy. Zmiany były złe i wszystkie organizacje rolnicze oraz wielu ekspertów alarmowało o tym na długo przed ich wprowadzeniem.
Rolnik nie musi nic odłogować ani w to miejsce wysiewać bobowatych
W dniu 13 maja 2024 roku Rada Europejska ostatecznie zatwierdziła pakiet zmian we Wspólnej Polityce Rolnej. Ta podstawowa zmiana to odejście od obowiązkowego ugorowania, pod warunkiem, że kraj członkowski wprowadzi taki dobrowolny ekoschemat. Tak też się stało w Polsce. Rolnik nie musi nic odłogować ani w to miejsce wysiewać bobowatych czy międzyplonów bez nawożenia i ochrony. Jeśli zechce, a są tacy rolnicy, może dobrowolnie odłogować do 4% gruntów rolnych, za co otrzyma około 530 zł/ha.
Pozostałe zmiany obejmują realizację warunków stosowania płodozmianu (GAEC 7) oraz ochrony gleby (GAEC 6). Sposób ich wdrażania będzie zależał w dużym stopniu od decyzji krajów członkowskich. Stosowanie płodozmianu ma wpływać na utrzymanie i podniesienia bioróżnorodności oraz zapobiegać powstawaniu dużych monokultur. Zgodnie z rozporządzeniem większe gospodarstwa rolne mają wprowadzać bardziej zróżnicowane uprawy: w przypadku gospodarstw o powierzchni od 10 do 30 hektarów płodozmian ma polegać na utrzymaniu na gruntach ornych przynajmniej dwóch różnych upraw, a uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75 proc. powierzchni. W przypadku gospodarstw do 30 hektarów, dywersyfikacja będzie oznaczać co najmniej trzy różne uprawy, a dwie główne nie będą mogły przekraczać 95 proc. jego powierzchni.
Zatwierdzone zmiany umożliwiają jednak krajom członkowskim zwolnienie z tych zasad gospodarstw uprawiających głównie trawy, rośliny pastewne lub strączkowe, a także stosujących ugorowanie na większości swoich gruntów rolnych.
Małe gospodarstwa zwolnione z kontroli i kar za nieprzestrzeganie zasad WPR
Małe gospodarstwa o powierzchni poniżej 10 hektarów mają być zwolnione z kontroli i kar za nieprzestrzeganie zasad WPR. Ma to być ulga dla drobnych producentów rolnych, którzy stanowią około 65 proc. beneficjentów WPR. Dla większych gospodarstw przewidziano uproszczenie zasad kontroli i zmniejszenie ich ilości w gospodarstwie o połowę. Wspomniane ułatwienia wpłyną też na odciążenie administracji krajowej.
Państwa członkowskie będą mogły również zwalniać rolników z przestrzegania warunków GAEC w przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych, uniemożliwiających rolnikom właściwe funkcjonowanie.
Opisane zmiany mają wejść w życie do końca maja br., ale obowiązywać z mocą wsteczną tak, by rolnicy mogli z nich skorzystać jeszcze przy składaniu tegorocznych wniosków.
WIR apeluje o poważną debatę o przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej
Te zmiany, chociaż idące w dobrym kierunku, są tylko małym przyczynkiem do rozwiązania problemów związanych z aktualną sytuacją w rolnictwie. „Jako Wielkopolska Izba Rolnicza apelujemy o poważną debatę o przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej. Ta polityka musi uwzględniać cele związane z bezpieczeństwem żywnościowym oraz gwarancją godziwych dochodów rolników. Potrzebny jest stabilny wieloletni budżet oraz zasady, które nie będą się tak często zmieniały. Rozumiemy konieczność walki ze zmianami klimatycznymi, bo przecież rolnictwo jest jedną z ich największych ofiar (widać to obecnie na polach i w przemarzniętych sadach), ale to nie rolnictwo jest tu głównym sprawcą tych zmian. Rolnik natomiast może wiele zrobić dla ochrony klimatu i środowiska pod warunkiem przejrzystych zasad i wystarczającego finansowania spoza budżetu WPR. Apelujemy również o uruchomienie mechanizmów, które wzmocnią pozycję rolnika na rynku wobec miażdżącej siły przetargowej sieci detalicznych i koncernów” – podkreśla WIR.
„Jesteśmy w przededniu wyborów do Europarlamentu. To tam zapada wiele decyzji decydujących o przyszłości polityki rolnej i jej finansowaniu. Zwracamy się więc do rolników, by nie zlekceważyli tego głosowania. Kandydatów na europosłów jest wielu, dlatego jako WIR zwróciliśmy się do nich z ankietą dotyczącą ich spojrzenia na kwestie rolnicze. Wyniki tej ankiety opublikujemy wkrótce. Mamy nadzieję, że ułatwi to decyzję czyją kandydaturę w tych wyborach poprzeć tak, by w przyszłości decyzje w PE w sprawach rolniczych nie były podejmowane przez niekompetentne osoby” – apeluje WIR.
Opracowanie:
Andrzej Przepióra
Paweł Dopierała
