Rolniku hoduj gęsi!

9 sierpnia 2012

Gęsi zawsze podkreślają wiejskość obejścia i związek człowieka z naturą. Smak ich mięsa i jaj jest niepowtarzalny, a mieszkańcy Europy zachodniej od lat zachwycają się polskimi gęsiami owsianymi, uważając, że w naszym kraju ptaki te można spotkać na każdym kroku.

$\"\"$

Gęś to nie tylko mięso ale również smaczne jaja i niezastąpiony puch. Dlatego chcąc uatrakcyjnić i ożywić podwórze, ogród, sad lub przydomowy staw, warto pomyśleć o sprowadzeniu tam choćby pary gęsi. Ptaki można zakupić na licznych w naszym kraju targach, giełdach, wystawach, u prywatnych hodowców, w zakładach wylęgowych oraz w niektórych ogrodach zoologicznych. Coraz bardziej popularne stają się również egzotyczne gatunki gęsi oraz dzikie gęsi krajowe.

Odporne ptaki
Gęsi należą do ptaków bardzo odpornych na zmienne warunki środowiska, nie są płochliwe, a za schronienie wystarcza im często nieduża, drewniana wiara lub budka zlokalizowana w pobliżu stawu. Chcąc jednak utrzymywać gęsi egzotyczne powinniśmy udostępnić im przytulny i czysty budynek. Ptakom trzeba zapewnić możliwość swobodnego żerowania, dlatego warto utrzymywać je w ogrodzonych, podrośniętych sadach owocowych, dużych ogrodach, pastwiskach lub na podwórkach.

Gęsi to ptaki roślinożerne i bardzo chętnie same znajdują sobie pożywienie, niszcząc niestety przy tym delikatne okazy kwiatów i krzewów. Nie powinniśmy wpuszczać gęsi do młodego sadu owocowego, w którym zamiast trawy ptaki będą skubały miękką korę i delikatne, nisko rosnące liście drzewek. Oprócz dostępnych mieszanek dla drobiu oraz ziarna (owies, pszenica, jęczmień) warto gęsiom także podawać duże ilości zieleniny (trawa, koniczyna, lucerna, chwasty), gotowane ziemniaki, tartą marchew, buraki, por, seler, kapustę, sałatę i owoce. Niektóre gęsi egzotyczne lubią również gniecione żołędzie, larwy owadów, małe ryby, a nawet wilgotny pokarm dla psów i jagody. Adaptując lub budując staw dla gęsi musimy wiedzieć, że powinien posiadać łagodne brzegi lub specjalne schodki umożliwiające ptakom bezpieczne wejście i wyjście. Małe zbiorniki szybko się brudzą, dlatego może zajść potrzeba cotygodniowej wymiany części wody.

Białe, szare i siodłate
Niżej opisane rasy gęsi wyhodowane zostały na terenie Polski, dlatego właśnie je w pierwszej kolejności powinno zakupić się do gospodarstw agroturystycznych, które pragną podkreślić swoja wiejskość oraz chcą kultywować kulturę wsi. Gęś kartuska kiedyś utrzymywana była chętnie na Kaszubach, a dziś w zasadzie spotkać ją można tylko w stadach zachowawczych oraz u hodowców – hobbystów. Upierzenie ptaków zazwyczaj jest białe ale zdarzają się osobniki łaciate. Ptaki wyróżniają się mocną budową ciała, dobrym wykorzystaniem paszy, niskim otłuszczeniem tuszki oraz wysoką odpornością na niekorzystne warunki środowiska i choroby.

Gęsi suwalskie oraz rypińskie posiadają upierzenie białe, siodłate oraz łaciate i oprócz wybornego mięsa charakteryzuje je duża odporność na zmienne warunki środowiska. Na zimę ptaki te odkładają dużo cennego tłuszczu. Warto zwrócić również uwagę na kiedyś bardzo popularne w Polsce południowo-wschodniej gęsi podkarpackie, kieleckie i lubelskie.

Dziś niestety czystorasowe osobniki można spotkać jedynie u niektórych hodowców i w stadach zachowawczych. Upierzenie tych ptaków jest głównie białe, ale występują także osobniki siodłate i łaciate. Gęsi te charakteryzuje duża żerność, dobre wykorzystanie paszy i nieduże otłuszczenie tuszki. Ponadto, ptaki dobrze wysiadują jaja i wodza pisklęta. Gęsi zatorskie otrzymano poprzez krzyżowanie gęsi podkarpackich z suwalskimi i garbonosymi. Te białe ptaki osiągają masę ciała do 6 kg i niosą około 50 jaj rocznie.

Gęsi kołudzkie charakteryzuje puch o bardzo dobrej budowie, barwie i według oceny specjalistów, o sprężystości największej na świecie. Gęsi kołudzkie nadają się do tuczenia owsem. Hodowcy uzyskują w ten sposób produkt handlowy o nazwie „gęś owsiana”. Gęś owsiana jest doskonałym przysmakiem ciągle jeszcze malo znanym przez rodzinnych konsumentów, a niezwykle cenionym na Zachodzie Europy. Dlatego zdecydowana większość polskiej produkcji gęsi trafia na eksport.

Głównym odbiorcą mięsa gęsiego z Polski są Niemcy. Polska gęś owsiana to jeden ze sztandarowych produktów polskiego drobiarstwa. Jej walory smakowe oraz zdrowotne spowodowały, że od lat znajduje uznanie wśród licznych nabywców. Gęś pomorska pochodzi z terenów dzisiejszego polskiego Pomorza i niemieckiej Meklemburgii. Swego czasu była najczęściej spotykaną rasą gęsi w Polsce. Walory tego ptaka doceniło wielu hodowców krzyżując go z innymi rasami. Wyróżnia się dwie odmiany barwne: białą i szaro- siodłatą. Gęś ta bardzo dobrze przystosowuje się do nowych warunków środowiska, jest odporna i niewybredna, co spowodowało, że rasa ta rozpowszechniła się na całą Europę.

Gęsi osiągają masę ciała dochodzącą do 8 kg, ale znoszą zaledwie do 30 jaj w dwóch cyklach nieśności. Posiadają dobrze rozbudowane mięśnie piersiowe. Dla gęsi powinno przeznaczyć się nieduże oczko wodne i trawiasty wybieg lub część ogrodu, gdzie ptaki te będą chętnie żerowały. Gęś tuluska pochodzi z Francji charakteryzując się upierzeniem podobnym do dzikiej gęsi gęgawy. Rasa ta wykorzystywana jest do tuczu na stłuszczone wątroby. Są to duże ptaki, których masa ciała osiąga nawet 15 kg.

Gęsi rodem ze wschodu
Do szczególnie ciekawych ras gęsi zaliczyć można gęś kubańską, pochodzącą z Rosji z okolic Kubania. Rasa ta pochodzi od dzikiej gęsi garbonosej i jest bardzo popularna u naszych wschodnich sąsiadów. Na głowach ptaków tej rasy występuje wyrostek czołowy, zdecydowanie większy u samców. Upierzenie jest szarobrunatne z ciemną pręgą biegnącą od czoła do tułowia. Ptaki te utrzymuje się ze względu na ich egzotyczny wygląd, wyborne mięso i jaja.

W okresie nieśności znoszą nawet do 100 smacznych jaj. Masa ciała gąsiorów wynosi średnio 5 kg, a gęsi 4 kg. Gęsi te dość szybko przyrastają i nie odkładają dużo tłuszczu. Należy zauważyć, iż zarówno samce jak i samice wydają donośne i trąbiące dźwięki, nie zawsze uważane za przyjemne. Gęś sewastopolska pochodzi nie tak jak jej poprzedniczka od dzikiej gęsi garbonosej, lecz bezpośrednio od gęgawy. Wytworzono ją na terenie Republiki Krymu i charakteryzują ją kędzierzawe pióra tworzące loki. Niestety, ptak ten w związku z mutacja upierzenia często przemaka i traci dużo ciepła, dlatego potrzebuje w zimie czystych i ciepłych pomieszczeń.

Trochę egzotyki
Wśród polskich rolników coraz bardziej popularne stają się nieudomowione rasy gęsi. Gęś egipska pochodzi z Afryki, gdzie zamieszkuje nieduże zbiorniki wodne. Gęsi te należą do jednych z najpiękniej ubarwionych ptaków wodnych, posiadając przy tym nieproporcjonalnie długie nogi. Ptaki w odróżnieniu od innych gęsi mogą gnieździć się na krzewach, a nawet na drzewach w opuszczonych gniazdach innych ptaków.

Gęsi egipskie mogą być bez problemu utrzymywane z innymi gatunkami drobiu, jednak w okresie zimowym zaleca się przeniesienie ich do suchego budynku, bez udostępniania im wybiegów zewnętrznych. Z kolei gęś Rossa pochodząca z Kanady charakteryzuje się bardzo krótkim dziobem i prawie białym upierzeniem. Gęś tybetańska (indyjska) żyjąca na obszarach Azji środkowej jest jednym z bardziej poszukiwanych przez hodowców ptaków wodnych cechującym się ciemnymi pręgami na głowie i szyi.

Gęś śnieżna (śnieżyca) charakteryzuje się białym upierzeniem z czarnymi końcówkami skrzydeł, a dziób i nogi są różowe. Osobniki młode są szare, dopiero na początku trzeciego roku życia ich upierzenie staje się białe. Długość ciała śnieżycy wynosi ok. 60-75 cm, a rozpiętość skrzydeł ok. 130 cm przy ciężarze do 3 kg. Pożywienie tych gęsi stanowią korzenie, liście, ziarna zbóż, nasiona roślin (chwasty, sitowie, turzyce), delikatne źdźbła traw łąkowych i bagiennych oraz dzikie jagody. Śnieżyca cesarska (gęś cesarska) posiada białą głowę i szyję, a reszta ciała jest szara z czarnym, poprzecznym prążkowaniem. Osobniki młodociane nie posiadają białej barwy na głowie i szyi . Bernikle pochodzą z Ameryki Północnej i Azji. Są ptakami bardzo odpornymi na trudne warunki środowiska i mogą korzystać z wybiegów zewnętrznych przez cały rok.

Na szczególną uwagę zasługuje bernikla kanadyjska. Gęś posiada czarną szyję, biało- czarną głowę i brązowy tułów z czarnym ogonem. Jest dość dużym ptakiem (ponad 100 cm długości) charakteryzującym się bardzo smacznym mięsem, dlatego w Ameryce Północnej popularna jest jej forma udomowiona. Bernikla rdzawoszyja jest mniejsza od poprzedniego gatunku (55 cm długości) ale zdecydowanie bardziej barwna. Ptak jest czarno-biały z kasztanowordzawą szyją i bokiem głowy. Ten gatunek bernikli jest bardzo towarzyski i odzywa się często głośnym krzykiem.

Z kolei pochodząca z Grenlandii bernikla białolica posiada białą głowę z czarnym wierzchem, czarną szyję i popielatą resztę ciała. Z kolei gęś garbonosa zamieszkuje obszar Azji od Uralu po Japonię. Ptaki ważą 3,5 kg, a na uwagę załguje duży wyrostek czołowy. Ptaki charakteryzuje mała płochliwość i ciemnobrunatne upierzenie. Gęsi są częstymi bywalcami polskich ogrodów zoologicznych i łatwo znoszą niewolę.

Ceny ptaków: