W odpowiedzi na wniosek KRIR w sprawie regulowania kwestii dotyczącej wysokości odsetek od czynszów dzierżawnych i odsetek z tytułu zakupu gruntów zarówno dla nowych umów, jak i już wcześniej zawartych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 6 września 2024 r., przedstawiło wyjaśnienia.
Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków rozkładania na raty należności z tytułu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz wysokości oprocentowania rozłożonej na raty należności, do dnia 31 grudnia 2013 r. rozłożona na raty należność z tytułu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, które są nieruchomościami rolnymi w rozumieniu Kodeksu cywilnego, oraz nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele związane z prowadzeniem gospodarki rolnej i leśnej wraz z częściami składowymi lub przynależnościami podlegała oprocentowaniu do dnia jej zapłaty w wysokości 2% w stosunku rocznym, jeżeli sprzedaż następowała na utworzenie lub powiększenie gospodarstwa rodzinnego, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, oraz jeżeli spełnione były przesłanki przyznania nadzwyczajnej pomocy, o których mowa w decyzji Rady z dnia 20 listopada 2009 r. w sprawie przyznania przez władze Rzeczypospolitej Polskiej pomocy państwa na zakup nieruchomości rolnych w okresie od dnia 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2013 r.
Zgodnie zaś z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, rozłożona na raty należność z tytułu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa podlega oprocentowaniu do dnia jej zapłaty w wysokości stopy dyskontowej stanowiącej stopę bazową ogłaszaną w komunikacie Komisji Europejskiej powiększoną o 1 punkt procentowy. Zatem obecne przepisy w tym zakresie nie przewidują możliwości zastosowania stałego oprocentowania w wysokości 2% i wymagałyby one zmian legislacyjnych.
Należy jednak podkreślić, że zastosowanie stałego oprocentowania na warunkach preferencyjnych miałoby charakter pomocy publicznej. Program przewidujący możliwość stosowania pomocy publicznej musi być natomiast zgodny z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, w tym:
a) komunikatu Komisji: wytyczne w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich,
b) rozporządzenia Komisji (UE) nr 2022/2472 z dnia 14 grudnia 2022 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, oraz notyfikowany do Komisji Europejskiej.
Powyższe przepisy wyłączeniowe Komisji Europejskiej nie przewidują jednak możliwości udzielania pomocy na zakup ziemi, o ile nie jest powiązana z realizacją inwestycji i przekracza 10% kosztów inwestycji objętej pomocą. Dlatego też jedyną możliwością udzielenia pomocy w formie stałego oprocentowania rat z tytułu zakupu gruntów byłoby zastosowanie formuły de minimis na podstawie przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym.
Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 39a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, należność z tytułu czynszu dzierżawnego określonego w umowie, jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy ustala się na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za jedenaście kwartałów poprzedzających półrocze roku kalendarzowego, w którym przypada termin płatności czynszu. Powyższa należność nie podlega oprocentowaniu. W przypadku opóźnienia w spłacie należności dzierżawca zobowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
„Jednocześnie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, KOWR może odroczyć określony w umowie termin zapłaty należności, rozłożyć ją na raty albo umorzyć w części lub w całości, jeżeli przemawiają za tym ważne względy gospodarcze, społeczne lub losowe. Zastosowanie ww. mechanizmów uzależnione jest w pierwszej kolejności od złożenia odpowiedniego wniosku przez kontrahenta KOWR (w tym m.in. dzierżawcę czy nabywcę nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa” – czytamy w piśmie MRiRW.
