Metoda biologiczna, a więc wykorzystanie w ograniczaniu liczebności i zwalczaniu organizmów szkodliwych ich wrogów naturalnych obejmuje dwa rodzaje działań. Pierwszy to wykorzystanie środków i preparatów biologicznych oraz biotechnicznych, w tym również hodowlę i introdukcję antagonistów, czynników chorobotwórczych oraz wrogów naturalnych organizmów szkodliwych. Drugi to szeroko rozumiana działalność na rzecz wzmocnienie i wykorzystania naturalnego oporu środowiska.
![\"\"](\"/wp-content/uploads/files/Image/zwierzeta_owady/632x280biedrona.jpg\")
Wykorzystanie w produkcji roślinnej biologicznych metod zwalczania ma bardzo długą historię. Zjawisko drapieżnictwa i pasożytnictwa owadów zostało wcześnie zauważone i było wielokrotnie wykorzystywane w ochronie roślin. Wydaje się przy tym, że nawet przy braku zrozumienia zachodzących w naturze procesów nasi przodkowie podświadomie wyczuwali pożyteczną działalność entomofagów, a przykładem mogą tu być cieszące się od wieków wielką sympatią oraz poszanowaniem biedronki. Wcześnie też podejmowano próby ich wykorzystania w ograniczaniu występujących na uprawach mszyc.
W roku 1889 przewieziono w ślad za zawleczonym wcześniej czerwcem Icerya purchasi z Australii do USA biedronkę Rodolia cardinalis w celu ograniczenia występowania tego szkodnika i była to pierwsza udokumentowana i jednocześnie bardzo udana introdukcja owada pożytecznego. Natomiast w Kalifornii już w 1912 roku wykorzystując skupianie się biedronek na zimowanie zbierano w czasie zimy chrząszcze biedronek, przechowywano je w chłodnych insektariach i wiosną rozwożone na uprawy zaatakowane przez mszyce.
Czytaj także:
Integrowana Ochrona Roślin – rozporządzenie MRiRW
Integrowana ochrona roślin będzie obowiązkowa!
Integrowana ochrona buraka cukrowego
Po II Wojnie Światowej nastąpił szybki i dynamiczny rozwój chemicznej ochrony roślin. Był to okres udanego syntetyzowania, produkcji i masowego stosowania chemicznych środków ochrony roślin, który doprowadził do okresowego ograniczenia badań nad metodą biologiczną. Jednakże stwierdzenie już w latach 60-tych ubiegłego wieku negatywnego wpływu środków chemicznych na zdrowie człowieka i środowisko otworzyło nowe możliwości dla metody biologicznej i to zarówno stosowanej bezpośrednio jak i traktowanej jako ochrona i wykorzystanie miejscowej entomofauny pożytecznej.
Negatywne skutki stosowania chemicznej ochrony roślin stały się inspiracją do opracowania integrowanej ochrony roślin założeniem, której było maksymalne wykorzystanie metody biologicznej i jej uzupełnianie tylko w przypadkach występującego zagrożenia metodą chemiczną. Intencje metody integrowanej najlepiej oddaje jej definicja zaproponowana w 1981 roku przez Flint i van den Bosch: „Integrowana ochrona roślin jest opartą na podstawach ekologicznych strategią zwalczania organizmów szkodliwych, która silnie podkreśla wykorzystanie naturalnych czynników śmiertelności agrofagów, takich jak wrogowie naturalni i czynniki klimatyczne i poszukuje takich rozwiązań w ochronie upraw, które w możliwie najmniejszym stopniu mogą ograniczać śmiertelność naturalną. W integrowanej ochronie stosuje się pestycydy, ale tylko na podstawie systematycznego monitoringu populacji agrofagów i czynników naturalnych wskazujących na taką konieczność. Generalnie program integrowanej ochrony roślin uwzględnia wszystkie dostępne metody zwalczania, w tym również brak potrzeby zwalczania i ocenia potencjalne możliwości i skutki zastosowania różnych programów zwalczania, w tym agrotechniki, warunków klimatycznych oraz zwalczania wszystkich agrofagów, przed którymi uprawa musi być chroniona.”
Tekst: prof. dr hab. Jerzy J. Lipa
mgr inż. Grzegorz Pruszyński
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu
