Tradycyjnie początek sezonu wakacyjnego to idealny czas na pojawienie się na plantacjach buraka cukrowego bardzo groźnej choroby grzybowej tj. chwościka.
Chwościk buraka to choroba grzybowa powodowana jest przez grzyb Cercospora beticola . Uznaje się ją za jedną z najgroźniejszych chorób buraków cukrowych. Pierwsze objawy w postaci okrągłych, wgłębnych i dwubarwnych plam o średnicy 3-5 mm, pojawiają się na najstarszych liściach, najczęściej w połowie okresu wegetacji. Początkowo środek plam jest biały a następnie staje się szary. Obwódka plam jest czerwona lub szarobrunatna. Fragmenty silnie porażone a nawet całe liście żółkną i zasychają kiedy około 50% ich powierzchni zostało porażone. W miarę porażania i zasychania starszych liści, burak wytwarza nowe liście, co powoduje stożkowate wydłużenie głowy korzeniowej buraka. Coraz częściej chwościk występuje na czerwonym buraku niż na innych burakach. Choroba zaczyna się najczęściej na początku lipca, a sprzyjają jej wysoka wilgotność i temperatura powietrza powyżej 15 °C.
Jak podaje LIZ – Rolnicze Doradztwo Buraka Cukrowego, chwościka buraka najwcześniej należy spodziewać się na polach:
- na których buraki cukrowe uprawiane są częściej niż co 4 lata
- w rejonach o dużym nasileniu tej choroby i mało skutecznym jej zwalczaniu w latach poprzednich
- na polach których lokalizacja sprzyja występowaniu dużej wilgotności powietrza (łąki, zbiorniki wodne)
- w miejscu lokalizacji prym buraków w poprzednich latach
Aby skutecznie zwalczyć chwościka, zabieg ochronny należy wykonać w okresie początkowego rozwoju choroby, kiedy pierwsze plamy pojawią się na maksimum 5% roślin. W tym okresie dobrą skuteczność wykażą zarówno preparaty działające kontaktowo jak i systemicznie.
Wadą preparatów działających kontaktowo jest ich spłukiwanie przez deszcze. Zastosowanie tych preparatów po wspomnianym powyżej okresie opadów a przed pojawieniem się choroby może zapobiec porażeniu roślin przez chwościka. Kiedy liczba zaatakowanych roślin osiągnie próg 5% należy zastosować preparaty działające systemicznie. Prawidłowo wykonany zabieg może rozwiązać problem choroby nawet na 3-4 tygodnie. Zabiegi spóźnione mają zdecydowanie niższą skuteczność i takiej gwarancji nie dają. Próg 5% stosujemy do około 5 sierpnia, do 15 podnosimy go do 15%, a po 15 do 45% roślin z pierwszymi objawami chwościka.
Dostępne na rynku fungicydy systemiczne posiadają zdecydowanie lepsze działanie zapobiegawcze niż lecznicze. Wśród zarejestrowanych fungicydów do zwalczania chwościka w burakach zaleca się stosowanie środków zawierających: tiofanat metylowy, epoksykonazol lub tebukonazol.
Na rynku dostępna jest cała gama środków zawierająca te substancje, m.in.: Dedal 497 S.C., Duett Star 334 SE, Orius Extra 250 EW, Yamato 303 SE, Syrius 250 EW, Intizam 497 S.C., Tebu 250 EW.
Po pierwszej dekadzie września zabiegi ochronne przeciwko chwościkowi nie mają już ekonomicznego uzasadnienia. Niekiedy konieczne jest wykonanie drugiego zabiegu ochronnego. W takim przypadku stosujemy podobne kryteria czasowe, ale próg porażenia roślin podnosimy do 45%.
Oprac. MN