Komisja Europejska, która wprowadziła zakaz nieuczciwych praktyk handlowych oraz zacieśniła współpracę między producentami, przedstawia trzeci element, który ma sprawić, że łańcuch dostaw żywności będzie sprawiedliwszy – dzięki bardziej przejrzystemu przekazywaniu danych o cenach na wszystkich etapach.
Komisja Europejska przedstawiła wniosek, dzięki któremu będą dostępne najważniejsze informacje o ustalaniu cen produktów rolno-spożywczych na kolejnych etapach łańcucha dostaw żywności.
Ceny produktów rolnych: ile zarabia rolnik, ile pośrednik?
Różnice w cenach kupna i sprzedaży mogą dostarczyć informacji na temat kosztów pośrednich (związanych np. z transportem, ubezpieczeniem, magazynowaniem itp.) ponoszonych przez sprzedawców i nabywców. Większa przejrzystość może sprzyjać podejmowaniu lepszych decyzji biznesowych i zwiększyć pewność, że transakcje między etapami łańcucha dostaw żywności są uczciwe. Dostęp do aktualnych i łatwo dostępnych informacji o rozwoju sytuacji rynkowej ma również zasadnicze znaczenie dla skutecznej konkurencji na rynkach światowych.
Komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, Phil Hogan, stwierdził: Wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności jest jednym z priorytetów Komisji. Większa przejrzystość na rynku umożliwi równy dostęp do bardziej przejrzystych informacji o cenach, co sprawi, że europejski łańcuch dostaw żywności będzie bardziej sprawiedliwy i zrównoważony. Te nowe przepisy uzupełnią niedawno przyjętą dyrektywę o zakazie nieuczciwych praktyk handlowych, ponieważ wzmocnią słabsze i mniejsze podmioty w łańcuchu dostaw żywności. Poza tym wprowadzenie tych przepisów odzwierciedla bardzo duże poparcie społeczne w całej UE dla silniejszej pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności.
Chociaż dostępnych jest wiele informacji o rynkach rolnych (ceny, wielkość produkcji, zapasy itd.), nie ma prawie żadnych informacji rynkowych na temat innych kluczowych rynków łańcucha dostaw produktów rolno-spożywczych, a mianowicie tych, które funkcjonują między rolnikami i konsumentami – na etapach przetwórstwa spożywczego i handlu detalicznego. Ta asymetria informacyjna między rolnikami a innymi podmiotami w łańcuchu dostaw żywności stawia rolników w bardzo niekorzystnej sytuacji na rynku oraz podważa zaufanie do uczciwości transakcji. Brak informacji od przetwórców i sprzedawców detalicznych na temat rozwoju sytuacji rynkowej nazwano „czarną skrzynką” łańcucha dostaw produktów rolnych. Przedstawiony dzisiaj wniosek pozwoli tę skrzynkę otworzyć.
Proponowane środki obejmą sektory mięsa, jaj, przetworów mlecznych, owoców i warzyw, roślin uprawnych, cukru i oliwy z oliwek. Opierają się one na wprowadzonych już systemach i procedurach gromadzenia danych, które podmioty gospodarcze i państwa członkowskie stosują, aby przekazywać Komisji informacje o rynku. Teraz procedury te będą miały szerszy zakres. Każde państwo członkowskie będzie odpowiedzialne za gromadzenie danych dotyczących cen i rynku. Komisja zaleca, aby państwa członkowskie wybrały najbardziej opłacalne podejście i nie skupiały się na małych i średnich przedsiębiorstwach, aby zmniejszyć obciążenie administracyjne. Państwa członkowskie przekażą te dane Komisji, która z kolei udostępni monitorowanie na swoim portalu dotyczącym danych o produktach rolno-spożywczych oraz w unijnych centrach monitorowania rynku. Informacje przekazywane przez państwa członkowskie muszą być dokładne i aktualne.
Zgodnie z procedurami Komisji dotyczącymi lepszego stanowienia prawa wniosek opublikowano na potrzeby konsultacji publicznych, które potrwają cztery tygodnie. Następnie zostanie on przyjęty przez Komisję Europejską i prawdopodobnie wejdzie w życie sześć miesięcy po przyjęciu.
Kontekst
Komisja pracuje nad utworzeniem bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego łańcucha dostaw żywności od początku swej kadencji.
W 2016 r. powołano Grupę Zadaniową ds. Rynków Rolnych, której zadaniem była ocena pozycji rolników w szerszym łańcuchu dostaw żywności i sformułowanie zaleceń dotyczących sposobów wzmocnienia tej pozycji.
W oparciu o te zalecenia Komisja przeprowadziła w 2017 r. wstępną ocenę skutków oraz konsultacje publiczne na temat ulepszenia łańcucha dostaw żywności, uwzględniając przy tym trzy elementy: nieuczciwe praktyki handlowe, współpracę producentów i przejrzystość rynku.
Z opublikowanego w lutym 2018 r. ogólnounijnego badania opinii publicznej wynika, że zdecydowana większość respondentów (88 proc.) jest zdania, że należy wzmocnić rolę rolników w łańcuchu dostaw żywności. Podobnie 96 proc. respondentów w przeprowadzonych w 2017 r. konsultacjach publicznych na temat modernizacji wspólnej polityki rolnej UE zgodziło się z opinią, że jednym z jej celów powinno być wzmocnienie znaczenia rolników w łańcuchu wartości.
Komisja przedstawiła w ubiegłym roku wniosek dotyczący zakazu stosowania nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności, który został przegłosowany przez współprawodawców w kwietniu 2019 r. Te nowe przepisy będą chronić wszystkich europejskich rolników oraz małych i średnich dostawców przed nieuczciwymi praktykami handlowymi w łańcuchu dostaw żywności.
Redakcja AgroNews, na podst. KE, fot. pixabay.com
