Początek wiosny to tradycyjnie okres wytężonych prac polowych związanych z przygotowaniem gleby oraz siewem nasion upraw jarych. Niezmiennie od wielu lat jednym z najważniejszych w tej grupie gatunków uprawianych w Polsce i Europie jest kukurydza.
Przygotowania do jej siewu rozpoczynamy od wyboru odpowiedniego stanowiska.
Gleba
Kukurydza nie ma wysokich wymagań glebowych. Najbardziej odpowiednie do uprawy są gleby średnie, lekkie i torfowe o uregulowanym odczynie oraz stosunkach wodnych. Nie najlepiej udaje się natomiast na glebach ciężkich, zimnych i podmokłych oraz nadmiernie przesuszonych.
Przedplony
Najlepszymi przedplonami dla kukurydzy są rośliny okopowe uprawiane na oborniku oraz strączkowe i motylkowate, a słabszymi – zboża. Kukurydza stosunkowo dobrze znosi uprawę w monokulturze. Jednakże długotrwały brak zmianowania roślin może doprowadzić do obniżenia poziomu plonowania na skutek pogorszenia niektórych właściwości fizyko-chemicznych gleby, wyczerpania określonych składników pokarmowych oraz nasilenia presji ze strony chorób, chwastów i szkodników. Okres braku widocznych negatywnych skutków uprawy kukurydzy w monokulturze w dużym stopniu zależy od kultury gleby – na lepszych stanowiskach okres ten może być znacznie dłuższy niż na stanowiskach słabszych.
Zabiegi uprawowe
Wiosenne zabiegi uprawowe mają na celu wyrównanie powierzchni pola, uzyskanie optymalnej struktury gruzełkowatej, zabezpieczenie rezerw wody zgromadzonej w glebie oraz wymieszanie nawozów z wierzchnią warstwą gleby. Powinno się je wykonać jak najwcześniej, gdy tylko warunki wilgotnościowe na to pozwolą. Zabiegi te należy przeprowadzić stosunkowo płytko, aby nie rozpylić i przesuszyć rolę, pamiętając jednak o dobrym spulchnieniu całego profilu glebowego.
Uprawa gleby
Kukurydza jest gatunkiem uprawnym, który pobiera stosunkowo duże ilości wody z głębszych warstw gleby oraz który wymaga stosunkowo dużego napowietrzenia gleby. Dlatego też bardzo ważna jest staranna uprawa gleby i odpowiednie jej spulchnienie (niszczenie „podeszwy płużnej”), w wyniku czego korzenie roślin lepiej penetrują glebę i mają lepszy dostęp do wody, co jest szczególnie istotne w warunkach deficytu wody.
Nawożenie
Kukurydza jest gatunkiem o wysokim potencjale plonowania. Wraz z plonem 1 t ziarna z ha oraz odpowiednią ilością słomy pobiera ona przeciętnie około: 30 kg N, 12 kg P2O5, 30 kg K2O, 10 kg CaO, 10 kg MgO, 4 kg S oraz niewielkie ilości Mn, Zn, Cu, B i Mo. Ustalenie potrzeb nawozowych należy wykonać na podstawie wielkości spodziewanych plonów oraz w oparciu o analizę zawartości przyswajalnych form składników pokarmowych w glebie. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji bardzo wysokich cen nawozów mineralnych – w takich warunkach nie ma miejsca na nieprzemyślane działania.
Azot
Nawożenie azotowe należy przeprowadzić wiosną pod uprawki przedsiewne. Ze względu na stosunkowo wolne tempo wzrostu początkowego roślin kukurydzy zaleca się zastosowanie 50-70% całkowitej dawki azotu przedsiewnie, a pozostałą część pogłównie w fazie 4-6 liści właściwych kukurydzy. Termin nawożenia fosforem i potasem zależy od rodzaju gleby: na glebach ciężkich powinna być to jesień (pod orkę zimową), na glebach lekkich – wiosna (pod uprawki przedsiewne).
Na przykład dla odmiany DKC3888 (FAO 270), która charakteryzuje się bardzo wysokim i stabilnym poziomem plonowania na ziarno, na stanowiskach umożliwiających wykorzystanie pełnego potencjału plonotwórczego odmiany i uzyskanie wysokich plonów należy zastosować wyższe dawki nawożenia niż na stanowiskach słabszych o niższym poziomie plonowania, w przypadku których nie ma sensu stosowania wysokiego nawożenia.
Uprawa gleby pod kukurydzę jest stosunkowo prosta, ale pomimo to powinna być przeprowadzona starannie, tak aby zapewnić siewkom korzystne warunki do wzrostu i rozwoju. Odpowiednio zbilansowane nawożenie oraz właściwa strategia odchwaszczania to kolejne ważniejsze elementy technologii produkcji kukurydzy, które w dużym stopniu decydują o końcowym wyniku produkcyjnym.
Marcin Liszewski
