Poniżej przedstawiamy podstawowe zasady cięcia popularnych gatunków krzewów owocowych uprawianych w ogrodach przydomowych: porzeczek, agrestu, malin, jeżyny bezkolcowej oraz borówek wysokich i aronii.
Krzewy te przycinamy po posadzeniu, aby przywrócić równowagę pomiędzy częścią nadziemną a systemem korzeniowym – uszkodzonym w znacznym stopniu podczas wykopywania sadzonek ze szkółki. Cięcie stwarza warunki do dobrego przyjęcia się roślin – podaje Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Przycinanie porzeczek
Nowo posadzone krzewy porzeczek z kilkoma pędami przycinamy wiosną, skracając każdy pęd nad drugim lub trzecim pąkiem (oczkiem) licząc od powierzchni ziemi (zawsze nad pąkiem zewnętrznym). Pędów, które wyrosną w pierwszych trzech latach po posadzeniu nie skracamy, usuwamy jedynie te z nich, które krzyżują się ze sobą, rosną poziomo albo pokładają po ziemi.
Po wejściu porzeczek w okres owocowania, konieczne jest wprowadzenie corocznego cięcia prześwietlająco-odmładzającego, które można wykonać wiosną lub po zbiorach owoców, w sierpniu. Należy zwrócić uwagę, że porzeczka czarna najobficiej owocuje na pędach jednorocznych (wyrosłych w roku poprzednim) oraz dwuletnich, natomiast porzeczki czerwone i białe owocują na krótkopędach osadzonych na kilkuletnich gałązkach.
Uwzględniając powyższe różnice, prawidłowo uformowany owocujący krzew porzeczki czarnej powinien posiadać nie więcej niż 8-10 pędów w wieku od 1 do 3 lat, a u porzeczki czerwonej i białej – nie więcej niż 8-10 pędów w wieku od 1 do 4 lat. W trakcie cięcia prześwietlającego usuwamy przy ziemi po 3-5 najstarszych gałązek, przede wszystkim pochylonych i pokładających się po gruncie, pozostawiając taką samą ilość rosnących prawie pionowo pędów jednorocznych. Najstarsze pędy są najgrubsze i mają najciemniejszą korę.
Przycinanie agrestu
Jest ono podobne do cięcia porzeczek czerwonych i białych. Po posadzeniu młode krzewy przycina się na jedno oczko nad ziemią. W pierwszych trzech latach po posadzeniu usuwane są tylko pędy płożące się i rosnące krzywo. W następnych latach wprowadza się cięcie prześwietlające – usuwamy przy ziemi pędy najstarsze i płożące się. Prawidłowo uformowany owocujący krzew agrestu powinien składać się z 6-8 gałązek wyrastających z szyjki korzeniowej.
W ogrodach przydomowych często spotykaną formą jest agrest pienny szczepiony na porzeczce złotej. W celu uformowania jego koronki, w pierwszym roku po posadzeniu pęd główny agrestu skracamy do połowy i przywiązujemy do palika. Z pąków poniżej cięcia wyrosną pędy boczne stanowiące główne gałązki korony. W roku następnym pędy boczne skracamy o jedną trzecią, aby się rozgałęziły. Uformowana koronka agrestu piennego powinna składać się z 6-8 gałązek. W kolejnych latach wprowadza się cięcie prześwietlające podobnie jak w formie krzaczastej.
Przycinanie malin
Większość odmian malin wymaga podpór podtrzymujących wiotkie pędy w pozycji pionowej. Z tego względu polecaną formą prowadzenia malin jest szpaler pojedynczy lub podwójny. Po posadzeniu rośliny przycina się przy samej ziemi. Z pąków znajdujących się u nasady karpy wyrosną pędy, które zaowocują w następnym roku. Maliny owocują na pędach dwuletnich i z tego względu corocznie po zbiorach owoców usuwane są przy ziemi pędy dwuletnie oraz przywiązywane są do drutów pędy jednoroczne, które zaowocują w kolejnym roku.
Wyjątek stanowią odmiany powtarzające owocowanie np. popularna Polana. Odmiany takie owocują jesienią na pędach wyrosłych w danym roku, a po raz drugi na tych samych pędach, tylko na niższych rozgałęzieniach w roku następnym. Z tego względu można po jesiennym owocowaniu skrócić pędy poniżej miejsca owocowania, a następnie usunąć je po owocowaniu w roku następnym. Bardziej polecanym sposobem cięcia odmian powtarzających, a zwłaszcza Polany, jest usuwanie wszystkich pędów przy ziemi po jednokrotnym, jesiennym zbiorze owoców. Polana jest odmianą doskonale radzącą sobie bez jakichkolwiek podpór, gdyż jej pędy są wystarczająco sztywne.
Przycinanie jeżyny bezkolcowej
Jeżyna bezkolcowa wymaga podpór takich samych jak dla maliny. Nowoposadzone jeżyny przycina się wiosną na wysokości 30 cm od ziemi. Wyrastające pędy przywiązuje się w formie wachlarza do drutów . Przed nadejściem zimy, pędy (wrażliwe na mróz) zdejmuje się z podpór, układa na ziemi i zabezpiecza słomą.
Na wiosnę pędy ponownie rozpina się na drutach, a w maju i czerwcu przywiązuje się również młode pędy tegoroczne.
Cięcie jeżyny, podobnie jak malin, polega na jesiennym usuwaniu po owocowaniu pędów dwuletnich. Młode pędy zdjęte z podpór układa się na ziemi i zabezpiecza przed mrozem, a wiosną ponownie przywiązuje się do drutów.
Przycinanie borówki wysokiej
Borówka wysoka, zwana też amerykańską, sprzedawana jest w pojemnikach i nie wymaga skracania pędów po posadzeniu, ponieważ system korzeniowy nie jest uszkodzony. Usuwa się tylko najsłabsze, płożące się pędy. Wyjątek stanowią sadzonki jednopędowe, które wymagają przycięcia wiosną na 2-3 oczka nad ziemią w celu rozkrzewienia.
Borówka wysoka najlepiej owocuje na pędach młodych (jedno, dwu, trzyletnich). Krzewy owocujące przycina się wiosną, usuwając pędy najstarsze, płożące się i zwisające nad ziemią, a zostawiając pędy młodsze. Usuwa się również pędy krzywe i uszkodzone.
Przycinanie aronii
Aronia dobrze znosi cięcie zarówno wiosenne jak i letnie. Po posadzeniu usuwa się pędy krzywe i płożące się po ziemi, a pozostałe skraca się na 2-3 oczka nad ziemią.
W następnych kilku latach usuwane są pędy uszkodzone, krzywe lub płożące się po ziemi. Starsze krzewy wymagają cięcia prześwietlającego – usuwa się corocznie przy ziemi kilka najgrubszych, najstarszych pędów w celu uniknięcia zagęszczenia krzewu i obniżenia plonu.
Życzymy obfitych i smacznych zbiorów!
Źródło: Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, fot. sxc.hu
