Co zrobiła Komisja Europejska w sprawie rosyjskiego embargo? Podsumowanie

Od wprowadzenia rosyjskiego embargo minął już miesiąc. Podsumowujemy działania Komisji Europejskiej.

W jaki sposób Komisja analizuje wpływ rosyjskich sankcji na rolnictwo?
Tak szybko, jak zostały ogłoszone sankcje, Komisja ustaliła grupę ekspertów do oceny sytuacji z punktu widzenia rynków UE i rynków światowych dla każdego z produktów, biorąc pod uwagę aspekty prawne i budżetowe. W ciągu tygodnia, Komisja zorganizowała spotkanie komitetu ekspertów państw członkowskich, aby na bieżąco obserwować sytuację. Postanowiono utrzymać cotygodniowe spotkania w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, a Komisja co tydzień monitoruje ceny dla każdego z produktów w każdym z państw członkowskich. Awaryjne działania wsparcia rynku zostały już podjęte, jeśli chodzi o najbardziej dotknięte sankcjami owoce i warzywa oraz produkty mleczne.

5 września ministrowie rolnictwa dyskutowali o potencjalnym wpływie sankcji i działań politycznych na rynek UE.

W jaki sposób Komisja może interweniować? Czy musi to być zatwierdzane przez państwa członkowskie?
Zasady Wspólnej Organizacji Rynku przewidują różne narzędzia zarządzania rynkiem, aby go ustabilizować. Niektóre są automatyczne, inne mogą być wprowadzone przez Komisję "aktami wykonawczymi", przyjętymi przez państwa członkowskie w ramach Komitetu.
W ramach przyjętej Wspólnej Polityki Rolnej, Rada i Parlament Europejski upoważniły Komisję do podjęcia "nadzwyczajnych środków" jako "aktów delegowanych", jeśli to konieczne, w przypadku zakłóceń na rynku bez konieczności wcześniejszych konsultacji z państwami członkowskimi. Procedura została użyta po raz pierwszy w odniesieniu do brzoskwiń i nektaryn, a następnie do innych łatwo psujących się owoców i warzyw, a także dopłat do prywatnego przechowywania serów.

Jakie konkretne działania podjęła już Komisja Europejska?
Komisja odpowiedziała już na sankcje rosyjskie z krótkoterminowych środków wsparcia o wartości ponad 155 mln € w celu rozwiązania problemów nadpodaży na rynku owoców, warzyw i nabiału i nie zawaha się podjąć kolejnych działań. Na szczególnych warunkach, środki te odnoszą się do brzoskwiń i nektaryn (wartość 33 mln €), łatwo psujących się owoców i warzyw (125 mln €), masła, odtłuszczonego mleka w proszku i sera. Komisja poinformowała również, że dodatkowe 30 mln € zostanie udostępnione w celu wzmocnienia programów promocji na rynkach krajów trzecich, począwszy od roku 2015.

1. Brzoskwinie i nektaryny
11 sierpnia Komisja Europejska ogłosiła środki wsparcia dla sektora brzoskwiń i nektaryn UE poprzez zwiększenie ilości owoców kwalifikujących się do wycofania (w szczególności w celu bezpłatnej dystrybucji). Dla członków organizacji producentów środki wzrosły z 5 proc. do 10 proc. ilość produkcji, które organizacje producentów mogą wycofać. Nadzwyczajne środki wsparcia, o wartości do 29.7mln €, zostaną również udostępnione indywidualnym rolnikom niebędącym członkami organizacji producentów, pod warunkiem, że odbędą się niezbędne kontrole na miejscu. Wreszcie dodatkowe  3 mln € zostaną przeznaczone na promocję w 4 państwach członkowskich najbardziej dotkniętych (Hiszpania, Włochy, Grecja, Francja) w ramach zwykłych mechanizmów współfinansowania.

2. Łatwo psujące się owoce i warzywa
18 sierpnia Komisja Europejska ogłosiła dodatkowe wsparcie rynku w wysokości 125 mln € dla tych łatwo psujących się warzyw i owoców, które najpilniej potrzebowały pomocy ze względu na brak możliwości przechowywania. Chodzi o pomidory, ogórki, słodką paprykę, grzyby, brokuły, kapustę, kiwi, winogrona, śliwki, miękkie owoce, jabłka i gruszki.
Środki stosowane od 18 sierpnia do końca listopada obejmują nie tylko wycofywanie z rynku, ale także zielony zbiór/nie zbieranie. Przepisy stanowią, że nie więcej niż 83 mln € z funduszy może być stosowane dla jabłek i gruszek.

3.    Nabiał
Komisja Europejska uruchomiła środki wsparcia dla sektora mleczarskiego.
    
Dopłaty do prywatnego przechowywania masła wynoszą:

• 18,93 EUR za tonę przechowywanych produktów w odniesieniu do stałych kosztów przechowywania,
• 0,28 EUR za tonę przechowywanych produktów i na dzień przechowywania objętego umową.

Dopłaty mogą być przyznane tylko w przypadku, gdy okres przechowywania objętego umową wynosi od 90 do 210 dni.

Dopłaty do prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku wynoszą:

• 8,86 EUR za tonę przechowywanych produktów w odniesieniu do stałych kosztów przechowywania,
• 0,16 EUR za tonę przechowywanych produktów i na dzień przechowywania objętego umową.

Dopłaty mogą być przyznane tylko w przypadku, gdy okres przechowywania objętego umową wynosi od 90 do 210 dni.

Interwencyjny skup masła i odtłuszczonego mleka w proszku w 2014 roku przedłuża się do dnia 31 grudnia.

Dopłaty do prywatnego przechowywania serów wynoszą:

• 15,57 EUR za tonę przechowywanych produktów w odniesieniu do stałych kosztów przechowywania,
• 0,40 EUR za tonę przechowywanych produktów i na dzień w odniesieniu do przechowywania objętego umową.

Dopłaty mogą być przyznane wyłącznie, jeśli okres przechowywania objętego umową wynosi od 60 do 210 dni.

4. Programy promocyjne
3 września Komisja poinformowała, że udostępni dodatkowe 30 mln € dla działań promocyjnych w 2015 roku oprócz rocznego budżetu około 60 mln €. Wszystkie te programy są współfinansowane zazwyczaj 50-50. Organizacje, które chcą otrzymać środki muszą przedłożyć swoje projekty własnym państwom członkowskim do końca września.

Co oznacza "wycofanie w celu bezpłatnej dystrybucji" i "wycofanie do innych miejsc przeznaczenia"?
Wycofanie "do bezpłatnej dystrybucji" to wycofanie owoców i warzyw z rynku (w celu rozwiązania problemów nadpodaży). To wycofanie do bezpłatnej dystrybucji za pośrednictwem organizacji charytatywnych, Banków Żywności, szkół, szpitali itp. Wycofanie "do innych miejsc przeznaczenia" oznacza, że produkty mogą być wprowadzone wyłącznie do celów niespożywczych, takich jak kompostowanie, przeznaczenie na nawóz, do konwersji energii itp. Poziom wsparcia za "wycofywanie do bezpłatnej dystrybucji" jest zazwyczaj znacznie wyższy niż w przypadku "innych celów", ale również w pełni finansowany z budżetu UE. Do "innych celów" wsparcie UE wynosi 75% kwoty dla członków organizacji producentów (z 25% pochodzących z samej organizacji producentów) i 50% dla członków grupy. W praktyce oznacza to, że stopa funduszy UE jest około 3 razy większa dla "bezpłatnej dystrybucji" niż dla celów niespożywczych.

Czytaj także:
Rosyjskie embargo – działania Rządu
Nadzwyczajne wsparcie dla sektora owoców i warzyw!
Polscy celnicy aresztowali polskie mięso
Polskie jabłka czeka długa podróż
KE daje kolejne 30 mln euro na znalezienie nowych rynków zbytu

Co to jest niezbieranie / zielony zbiór?
Niezbieranie / zielony zbiór to koncepcja finansowania producentów za zmniejszanie ilości produktu na rynku przez  dopłaty do zbiorów zanim dojrzeją. Wypłacana na hektar stawka wsparcia wynosi nie więcej niż 90% maksymalnego poziomu dla "wypłat za wycofanie dla innych miejsc przeznaczenia", gdzie 75% kosztów pokrywanych jest przez UE do członków organizacji producentów.

Czy pomoc zrekompensuje straty poniesione przez rolników?
Nie. Podjęte działania to nadzwyczajne środki wspierania rynku. Chodzi o zapewnienie, w krótkim czasie, że utrata rynku eksportu rosyjskiego nie prowadzi do nagłych problemów nadpodaży na rynku UE oraz że krach cenowy na rynku UE nie spowoduje bankructwa rolników. W rezultacie, środki podjęte do tej pory są w interesie wszystkich rolników w UE,  także tych, którzy nie eksportowali towarów do Rosji.

Czy to prawda, że istnieje dodatkowy budżet "kryzysowy"? Ile wynosi rezerwa?
Prawdą jest, że istnieje "Rezerwa na wypadek kryzysów w sektorze rolnym" wprowadzona w ramach ubiegłorocznej reformy Wspólnej Polityki Rolnej wynosząca 400 mln € rocznie (w cenach z 2011, czyli w 2014 roku wynosi 424 mln € i 433 mln € w 2015 roku w cenach bieżących.)
Nie są to jednak dodatkowe fundusze. Rezerwa została utworzona w ramach budżetu WPR (z "pierwszego filaru" Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej) poprzez cięcia 1%  płatności bezpośrednich na początku roku – które następnie zwracane są rolnikom, jeżeli nie zostaną wydane. Jest to forma solidarności między rolnikami i dlatego oferuje możliwość finansowania nieprzewidzianych działań, które należy stosować w czasach kryzysu. Jednakże, zgodnie z zasadami Komisja musi najpierw użyć wszystkich niewykorzystanych środków z budżetu Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej przed zaproponowaniem uwolnienia rezerw do PE i Rady.
Biorąc pod uwagę czas potrzebny państwom członkowskim do wprowadzenia środków i do zwrotu poniesionych kosztów z budżetu UE, wydaje się prawdopodobne, że większość dodatkowych środków wprowadzonych do tej pory przez Komisję będzie finansowana z budżetu na rok 2015, a nie 2014.

Czy Komisja zwróci się do Światowej Organizacji Handlu (WTO), aby bronić interesów producentów dotkniętych rosyjskimi sankcjami?
Kilka spraw przeciwko Rosji jest już otwartych. Chodzi o zakaz importu wieprzowiny wprowadzony w lutym 2014, opłaty za recycling samochodów lub cła antydumpingowe nałożone na lekkie samochody dostawcze. Ostatnie działania mają oczywiście inny charakter. Wszystkie opcje są brane pod uwagę, a Komisja będzie je rozpatrywać wraz ze stronami zainteresowanymi.

Redakcja AgroNews, fot. freeimages.com