W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 18 kwietnia 2023 r., dotyczące wprowadzenia zmiany przepisów w celu umożliwienia rolnikom będącym w rolnictwie zrównoważonym PROW korzystania z ekoschematów, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało 25 maja 2023 r. poniższe wyjaśnienia.
Regulacje dotyczące ustalenia zasad łączenia ekoschematów oraz Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 poprzedzone były wnikliwą analizą, przy której najistotniejszymi kwestiami branymi pod uwagę były:
– wyeliminowanie ryzyka podwójnego finansowania,
– uniknięcie kumulacji praktyk pro-środowiskowych o zbliżonym celu na jednej powierzchni, biorąc pod uwagę ograniczenia budżetowe.
Istotną kwestią jest fakt, że zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne, zgodnie z przepisami UE, co do zasady mają charakter 5-letni. Przepisy UE nie przewidują możliwości przerwania realizacji już podjętych zobowiązań, ponieważ takie działanie stanowiłoby utratę osiągniętych efektów środowiskowych.
Jednocześnie płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne, zgodnie z przepisami UE, rekompensują w całości lub części utracone dochody i dodatkowo poniesione koszty wynikające z realizacji wymogów podjętego zobowiązania.
Należy zauważyć, że choć w ramach Pakietu 1. tzw. praktyki dodatkowe (przyoranie słomy, obornika, stosowanie międzyplonów) nie są stosowane w każdym roku jego realizacji, to płatność w ramach tego pakietu została skalkulowana tak, że koszty stosowania tych praktyk są rekompensowane corocznie w okresie realizacji zobowiązania. Oznacza to, że w każdym roku część otrzymanej płatności stanowi rekompensatę realizacji tych wymogów.
W tym miejscu, mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że od 2023 r. obowiązująca w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone stawka płatności została zwiększona z 552 zł/ha do 800 zł/ha. Podwyższenie stawek płatności rolnośrodowiskowo-klimatycznych PROW 2014-2020 było motywowane tym, że od 2023 r. są równolegle wdrażane zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne zarówno w ramach PROW 2014-2020, jak i interwencje pro-środowiskowe w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023-2027). W PS WPR 2023-2027 praktyki, które wchodzą w zakres wymogów Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone, są wdrażane w ramach ekoschematów tj. takie praktyki jak: Międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe, Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia oraz Zróżnicowana struktura upraw.
Dlatego też zwiększona do 800 zł stawka płatności dla Pakietu 1. została obliczona w oparciu o wielkości wsparcia w ramach ww. praktyk ekoschematowych.
Ustalając zasady łączenia ekoschematów z Pakietem 1. Rolnictwo zrównoważone, poza powyższymi kwestiami, kierowano się zakładanymi celami środowiskowymi tego pakietu tj. realizowaniem różnych praktyk wzajemnie na siebie oddziałujących i uzupełniających się. Zastosowany w ramach Pakietu 1. (o stosunkowo wysokim zakładanym udziale w budżecie działania i ukierunkowaniu na gospodarstwa intensywne) mechanizm degresywności oraz przyjęte zasady łączenia tego pakietu z ekoschematami mają pozwolić na zwiększenie liczby gospodarstw i powierzchni objętej praktykami pro-środowiskowymi zwiększając tym samym efektywność wykorzystania środków.
W tym miejscu pragnę dodatkowo poinformować, że przyjęte zasady łączenia ekoschematów ze zobowiązaniami rolno-środowiskowo-klimatycznymi w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone nie dotyczą gruntów ornych „dodanych” w takcie realizacji zobowiązania w ramach tego pakietu. Do takich „dodanych” gruntów ornych nie są przyznawane płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach Pakietu 1., ponieważ obowiązuje na nich realizacja jedynie wybranych wymogów. Tym samym na takich gruntach w przypadku realizowania na nich ekoschematów, nie występuje ryzyko podwójnego finansowania. Należy podkreślić, że w przypadku praktyk Zróżnicowana struktura upraw (ZSU), Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia (w wariancie podstawowym lub w wariancie z wapnowaniem) wszystkie warunki i wymogi dotyczące realizacji tych praktyki (takie jak np. odpowiedni udział powierzchniowy poszczególnych upraw w ramach ZSU) powinny być spełniane przez rolnika w odniesieniu do gruntów ornych „dodanych” w trakcie realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone PROW 2014-2020 (tj. tak jak by te „dodane” grunty stanowiły oddzielne gospodarstwo).
„Informuję, że ww. zwiększenie stawek płatności w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 ma zapewnić sprawiedliwe traktowanie, poprzez przyznawanie płatności w analogicznej wysokości, beneficjentów PROW 2014-2020 i PS WPR 2023-2027 realizujących analogiczne praktyki pro-środowiskowe. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco będzie analizowało realizację poszczególnych płatności i w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających wprowadzenie zmian, podjęte zostaną działania w celu modyfikacji PS WPR” – czytamy w odpowiedzi MRiRW.
Źródło: KRIR
