Dotychczasowa WPRyb to porażka

Przywrócenie równowagi ekologicznej ekosystemów morskich priorytetem reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa.

13 marca 2012r. koalicja OCEAN2012 wraz z Zespołem Parlamentarnym ds. Gospodarki Morskiej zorganizowała w Sejmie Rzeczpospolitej Polskiej seminarium naukowe pt. "Przywrócenie równowagi ekologicznej ekosystemów morskich priorytetem reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa(WPRyb)".

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele rządu, administracji publicznej, parlamentarzyści, rybacy, naukowcy oraz organizacje pozarządowe. Celem seminarium było ukazanie potencjału zmian wynikających z reformy WPRyb dla sektora rybołówstwa w Polsce oraz konsekwencji braku równowagi ekologicznej ekosystemów morskich dla gospodarki. Wystąpienia zaproszonych naukowców sprowokowały burzliwą dyskusję, która pokazała, że wciąż jest wiele do zrobienia w zakresie informowania o potrzebie reformy WPRyb.

Seminarium zainicjowane zostało przez koalicję OCEAN2012 w związku z trwającymi w tym roku ostatnimi pracami nad reformą europejskiej polityki rybołówstwa..

Po opublikowaniu przez Komisję Europejską propozycji reformy, zarówno na forum Parlamentu Europejskiego jak i w państwach członkowskich UE toczą się burzliwe dyskusje nad jej ostatecznym kształtem.

Dotychczasowa Wspólna Polityka Rybołówstwa odniosła porażkę i nie rozwiązała największego problemu sektora – przełowienia zasobów ryb. W tej chwili Europejczycy patrzą z nadzieją na decydentów, w rękach których leży przyszłość ryb i rybaków.

Spotkanie otworzył przewodniczący Zespołu Parlamentarnego ds. Gospodarki Morskiej pan Konstanty Oświęcimski oraz Justyna Niewolewska – krajowy koordynator koalicji OCEAN2012. Główną częścią wydarznia były referaty specjalistów z dziedziny oceanografii dr Rainera Froese z Helmholth Centre for Ocean Research (GEOMAR) oraz prof. Krzysztofa Skóry z Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego.

Seminarium towarzyszyła wystawa „Ryby mają głos” Klubu Gaja przybliżająca problematykę przełowienia w skali Polski i świata poprzez prezentację fotografii autorstwa belgijskiego artysty Dosa Winkela. Pierwszy panelista dr Rainer Froese, zanalizował dotychczasowy problem nadmiernej eksploatacji zasobów morskich na świecie i w Europie oraz tłumaczył szczegółowo proponowane przez KE podejście do zarządzania rybołówstwem w oparciu o tzw. Maksymalny Zrównoważony Odłów (MSY). Maksymalny Zrównoważony Odłów to największy połów, jaki może być pozyskany ze stada ryb przez nieokreślony okres czasu, wciąż pozwalając na naturalne odbudowywanie się populacji stada. Specjalista pokazał konkretne korzyści jakie mogą płynąć z odbudowy przełowionych europejskich stad ryb do poziomu odpowiadającego MSY. Są to między innymi: zdrowe ekosystemy, większe rozmiarowo ryby, wyższa biomasa stad ryb, większe połowy oraz uniezależnienie się od subsydiów w sektorze rybołówstwa. Konieczność odbudowy europejskich zasobów ryb do poziomów odpowiadających MSY nie jest zapisana jedynie w propozycji reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa opublikowanej w lipcu bieżącego roku przez Komisję Europejską. Unia Europejska jest zobowiązana do „przywrócenia stad do poziomów mogących produkować MSY (…) w trybie pilnym w odniesieniu do uszczuplonych zasobów, oraz nie później niż do 2015 roku” na mocy art. 31(a) Planu Wdrożenia z Johannesburga z 2002 roku. Tym samym, Unię Europejską wiąże termin uzgodniony na płaszczyźnie międzynarodowej.

Profesor Krzysztof Skóra w swoim wykładzie zauważył, że w propozycji reformy WPRyb Komisji Europejskiej powinna znaleźć się definicja stanu równowagi ekologicznej. Podkreślił też, że dokument ten nie zawiera zapisu o konieczności spójności Wspólnej Polityki Rybołówstwa z Dyrektywą Ramową w Sprawie Strategii Morskiej.

Ważną konkluzją wynikającą z wystąpienia Profesora, była kwestia kompromisu jaki muszą zawrzeć interesariusze w sprawie korzystania z zasobów naturalnych. Profesor przypomniał, że w kwestii określenia pułapu korzystania z zasobów naturalnych kompromis musi być osiągnięty w takich granicach, w których te zasoby mogą się w sposób naturalny odbudowywać. W przeciwnym razie zachwiana zostanie naturalna równowaga ekologiczna i zasoby nie wytrzymają nadmiernej presji.

Prezentacje specjalistów wywołały żywą dyskusję wśród obecnych na spotkaniu decydentów. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraziło swoje obawy względem krótkich ram czasowych wyznaczonych w propozycji reformy przez KE, na doprowadzenie do odbudowy stad ryb do poziomu odpowiadającemu Maksymalnemu Zrównoważonemu Połowowi.

Niektóre organizacje pozarządowe powtórzyły za naukowcami potrzebę zwrócenia większej uwagi na problemy Morza Bałtyckiego zaprzestanie traktowania go jako oddzielny, niezależny od reszty kraju ekosystem i nie marginalizowanie w przepisach państwa. Mimo różnic w poglądach na niektóre przedstawione przez naukowców poglądy, wszyscy uczestnicy seminarium zgodzili się, że tego typu spotkania są potrzebne, bo umożliwiają wysłuchanie racji różnych stron na temat potrzeb polskiego sektora rybołówstwa. W trudnym okresie dyskusji na temat przyszłości europejskiego rybołówstwa potrzebny jest dialog, zderzanie poglądów i wzajemne zrozumienie. Organizatorzy seminarium liczą na możliwość kontynuacji rozpoczętych rozmów w jak najszerszym gronie interesariuszy i przypominają że zdrowe i obfite w ryby ekosystemy morskie przynieść mogą sektorowi rybołówstwa i nadmorskim społecznościom jedynie dobrobyt.

Zdrowe, zasobne w ryby morza – niezbędny warunek dobrej kondycji sektora rybołówstwa – od dziesięcioleci są eksploatowane w sposób zbyt intensywny, co nie pozostaje bez konsekwencji zarówno dla ekosystemów jak i gospodarki.

• Od roku 1993 połowy jednostek Unii Europejskiej spadają średnio o 2 procent rocznie, prowadząc do stopniowego obniżania przychodów (25% od początku lat 90)
• W ostatnich latach znacznie obniżyła się liczebność wielu popularnych w Europie gatunków ryb (jak dorsz czy żabnica), ale nadal są one eksploatowane w sposób niezrównoważony.
• Badania pokazują, że nieprawidłowe zarządzanie zasobami rybnymi prowadzi do wzrostu poziomu bezrobocia i obniżenia dochodów pochodzących z tego sektora gospodarki. W raporcie “Jobs lost at Sea” specjaliści New Economics Foundation oszacowali potencjalne korzyści płynące z odbudowy 43 europejskich stad (na ponad 150 istniejących). Wyniki badania wykazały, że przywrócenie jedynie 43 stad do poziomu odpowiadającemu MSY (Maksymalny Zrównoważony Odłów)( wygenerowałoby dodatkowe 3,53 milonów ton wyładunku, który byłyby odpowiedzią na zapotrzebowanie na produkty z ryb dla nawet 160 milionów Europejczyków**. W samej tylko Polsce dodatkowe wyładunki, które mogły by być wynikiem połowów na poziomie MSY, pozwoliłyby zaspokoić potrzeby prawie sześciu milionów obywateli (5,8mln) I zmniejszyłyby zapotrzebowanie na import ryb o 1/3***.
• Ważne, żeby świadomość istnienia problemu przełowienia mieli obywatele Unii Europejskiej, którzy mogą naciskać swoich przedstawicieli w Parlamencie UE oraz w Ministerstwach odpowiedzialnych za sektor rybołówstwa na zmianę sytuacji. To od nich bowiem zależy czy Reforma Wspólnej Polityki Rybołówstwa odwróci obecny trend nadmiernej eksploatacji zasobów morskich. W trosce o przyszłość europejskiego rybołówstwa decydenci powinni wspierać ambitne cele odbudowy zasobów ryb do 2015 roku oraz zapewnić, że limity połowowe nie będą przekraczały zaleceń naukowców. Dzięki temu Europejczycy będą mogli korzystać z bogactwa zasobów morskich długoterminowo i bez obaw o ich utratę.

OCEAN2012 to koalicja organizacji zmierzających do wprowadzenia takich zmian w europejskiej Wspólnej Polityce Rybołówstwa, które położą kres nadmiernym połowom, niszczycielskim praktykom połowów i umożliwią sprawiedliwe i równomierne korzystanie ze zdrowych zasobów ryb.

Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu