Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) przedstawia wyniki przeprowadzonej w III kwartale 2023 r. ogólnopolskiej, planowej kontroli w zakresie jakości handlowej napojów bezalkoholowych – gazowanych, niegazowanych i lekko gazowanych.
Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej napojów bezalkoholowych w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami i deklaracją producenta, ze szczególnym uwzględnieniem napojów zawierających deklaracje odnoszące się do składu (np. bez konserwantów, bez barwników).
Kontrola została przeprowadzona na etapie produkcji. Łącznie objęła ona 55 producentów na terenie całej Polski. Nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 19 podmiotów (34,5 % skontrolowanych).
Cechy organoleptyczne
W zakresie cech organoleptycznych skontrolowano łącznie 30 partii napojów bezalkoholowych. Nieprawidłowości nie stwierdzono.
Parametry fizykochemiczne
Kontrolą objęto 99 partii napojów bezalkoholowych, z czego zakwestionowano 4 partie (4,0 %). Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły m.in. braku zadeklarowanego w oznakowaniu barwnika (np. tartrazyny), obecności niewykazanego w składzie barwnika (azorubiny) oraz obecności w składzie substancji konserwujących (kwasu benzoesowego i kwasu sorbowego) przy jednoczesnym zastosowaniu dobrowolnego komunikatu o treści „bez konserwantów”.
W ponad 30 proc. kontrolowanych partii nieprawidłowe znakowanie
W zakresie znakowania sprawdzono 123 partie, z czego 37 zakwestionowano (30,1 %). Nieprawidłowości stwierdzone w tym zakresie dotyczyły m.in.:
- podania błędnej informacji w zakresie składu (np. podanie niewłaściwej nazwy składnika; brak wyszczególnienia w składzie wszystkich składników, np. benzoesanu sodu; wymienienie składników nie użytych w produkcji napoju),
- wprowadzania konsumenta w błąd co do charakterystyki środka spożywczego (m.in. brak wskazania w nazwie informacji dotyczących szczególnego przetwarzania jakiemu został poddany produkt, np. pasteryzacji; podanie dwóch różnych nazw produktu; zamieszczenie na przedniej stronie rysunku brzoskwini i napisu „20 % soku”, podczas gdy produkt składał się z 19 % soku jabłkowego i 1 % soku brzoskwiniowego oraz aromatu),
- niewłaściwego oznakowania w zakresie wartości odżywczej (np. brak wszystkich elementów wartości odżywczej),
- niewłaściwego oznakowania datą minimalnej trwałości (np. użycie nieprawidłowego sformułowania poprzedzającego datę minimalnej trwałości lub podanie nieprawidłowej, wydłużonej daty minimalnej trwałości),
- nieczytelnego oznakowania w zakresie warunków przechowywania oraz składu ze względu na nadruk jednych informacji na drugich,
- braku procentowej zawartości składnika (zagęszczonego soku jabłkowego) występującego w nazwie środka spożywczego i podkreślonego graficznie na etykiecie,
- podania obowiązkowych informacji na temat żywności, np. wykazu składników, czcionką o wysokości poniżej 1,2 mm,
- użycia w oznakowaniu symbolu „Produkt polski” bez potwierdzenia w dokumentacji pochodzenia użytych składników.
Należy zaznaczyć, że oznakowanie skontrolowanych partii często zawierało jednocześnie kilka niezgodności.
Zastosowane sankcje
W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS m.in.:
- wydali 3 decyzje administracyjne nakładające kary pieniężne na łączną kwotę 9 000 złotych, w tym: 2 decyzje za wprowadzenie do obrotu wyrobów zafałszowanych na łączną kwotę 5 000 złotych oraz 1 decyzję za wprowadzenie do obrotu produktów o niewłaściwej jakości handlowej na kwotę 4 000 złotych,
- wydali 8 decyzji nakazujących poddanie artykułów zabiegom prawidłowego oznakowania,
- wydali 3 decyzje zakazujące wprowadzania do obrotu artykułów niespełniających wymagań jakości handlowej,
- na osoby odpowiedzialne nałożyli 7 mandatów karnych w łącznej kwocie 1 400 złotych, w tym 6 za brak zgłoszenia działalności do właściwego miejscowo WIJHARS oraz 1 za brak cech legalizacji wagi,
- wszczęli 16 postępowań administracyjnych,
- wydali 7 zaleceń pokontrolnych.
Ponadto przekazali informacje do Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Okręgowego Urzędu Miar.
Z uwagi na toczące się postępowania administracyjne oraz procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.
Źródło: IJHARS
