Bieżący rok był rokiem bardzo trudnym dla rolnictwa ze względu na kryzys ekonomiczny, który zdominował sektor rolno-spożywczy. Ceny skupu płodów rolnych wróciły do stanów sprzed pandemii COVID oraz agresji Rosji na Ukrainę, podczas gdy ceny środków produkcji, w tym nawozów, środków ochrony roślin oraz energii pozostają na bardzo wysokim poziomie. Spowodowało to zdecydowany spadek rentowności większości kierunków produkcji rolniczej i brak perspektyw na szybką poprawę tej sytuacji.
Podczas I Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych VII kadencji (przypominamy, że podczas tego Posiedzenia Członkiem Zarządu KRIR została wybrana Jolanta Nawrocka – Delegat Wielkopolskiej Izby Rolniczej, a zarazem Przewodnicząca RP WIR w Koninie, a w skład Komisji Budżetowej KRIR wybrano Prezesa Wielkopolskiej Izby Rolniczej i zarazem Przewodniczącego RP WIR w Kaliszu – Mieczysława Łuczaka) zgłoszone zostały wnioski członków KRIR, które mają poprawić sytuację ekonomiczną gospodarstw rolnych w Polsce. Wśród tych wniosków znalazł się także wniosek naszego Prezesa Mieczysława Łuczaka o wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ujawnienia przez służby celno-skarbowe listy podmiotów, które sprowadzały zboża z Ukrainy latach 2021-2022. Zdaniem Prezesa WIR ta wiedza należy się rolnikom, którzy stracili ogromne pieniądze w związku z niekontrolowanym importem zboża. Na odzew złożonego wniosku nie trzeba było długo czekać, gdyż już 28 listopada br. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikowało listę firm które importowały zboże z Ukrainy, a o tym co wynika z opublikowania listy przeczytać mogą Państwo tutaj
Poniżej prezentujemy realizację wniosków z I Posiedzenia KRIR:
Krajowa Rada Izb Rolniczych wystosowała pisma do Prezesa Rady Ministrów – Mateusza Morawieckiego oraz Marszałka Sejmu RP – Szymona Hołowni w sprawie przedłużenia zerowej stawki VAT na żywność w 2024 roku. Zerowa stawka VAT na żywność została wprowadzona 1 lutego 2022 roku w związku z kryzysem energetycznym jako działanie osłonowe związane z wysokimi cenami energii elektrycznej i gazu ziemnego, ale także znacznym wzrostem cen żywności. Pozwoliło to na ograniczenie wzrostu cen żywności w sklepach dzięki stawce 0% na takie produkty jak m.in. mięso, pieczywo, ryby, produkty mleczarskie, warzywa, owoce, zboże. Przypominamy, że Wielkopolska Izba Rolnicza w swoich wystąpieniach do resortu rolnictwa również apelowała o przedłużenia stawki VAT na żywność w 2023 roku.
Kolejnym wniosek kierowany był do Pani Minister – Anny Gembickiej dotyczący zwiększenia limitu środków przeznaczonych na udzielenie kredytów płynnościowych. Delegaci do KRIR alarmują, że środki na pomoc dla producentów rolnych, którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z zakłóceniami na rynku rolnym spowodowanymi wojną na Ukrainie w formie preferencyjnych kredytów płynnościowych (UP), wyczerpują się w wielu bankach. Niestety wielu rolników zmuszonych jest do korzystania z kredytów ze względu na malejące dochody spowodowane trudną sytuacją na rynkach rolnych związaną z trwająca wojną na Ukrainie. Do trudnej sytuacji przyczynia się także spadek cen produktów rolnych, szczególnie zbóż oraz wysokie ceny środków produkcji.
Reakcja na nasze pismo była błyskawiczna
Należy pamiętać, że w związku z uruchomieniem linii kredytowej na utrzymanie płynności finansowej przez producentów rolnych – linia UP, 19 lipca br. Wielkopolska Izba Rolnicza wystosowała pismo do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Roberta Telusa w tej sprawie. Wielkopolski samorząd rolniczy zwrócił się z prośbą o wykreślenie zapisu, że kredyt może być udzielony: osobom fizycznym, niebędącym emerytami i rencistami mającymi ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Reakcja na nasze pismo przyszła błyskawicznie, bo już 20 lipca br. na stronie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pojawiły się aktualne zasady udzielania kredytów na utrzymanie płynności finansowej przez producentów rolnych (linia UP). Poniżej prezentujemy realizację wniosków z I Posiedzenia KRIR:. Kredyt może zostać udzielony następującym podmiotom prowadzącym działalność określoną w rozdziale I ust. 3:
1) osobom fizycznym:
- a) posiadającym pełną zdolność do czynności prawnych oraz
- b) niebędącym rencistami mającymi ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
2) osobom prawnym,
3) jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej.
Więcej w tym temacie przeczytają Państwo tutaj
Wniosek o zmianę przepisów w ruchu drogowym
KRIR zwróciło się także do Ministra Infrastruktury – Alvina Gajadhura o zmianę przepisów w ruchu drogowym umożliwiającym poruszanie się drogami publicznymi kombajnami zbożowymi o szerokości powyżej 3,5m bez zamontowanego hedera. Niestety, aktualnie zgodnie z przepisami poruszanie się takimi pojazdami wymaga uzyskania zgody. Niestety ten proces narzuca rolnikom dodatkowe ograniczenia, a w szczególności konieczność określenia dokładnej godziny, daty oraz trasy, którą planują podróżować.
Wielkopolska Izba Rolnicza już w ubiegłym roku na wniosek rolników z powiatu konińskiego apelowała do Prezesa Krajowej Rady Izb Rolniczych – Wiktora Szmulewicza z prośbą o podjęcie działań w sprawie prawnego umożliwienia przejazdu rolnikom po drogach publicznych kombajnami przy udziale pojazdów pilotujących (np.: ciągników). Taki pojazd byłby wyposażony w światła ostrzegawcze. We wrześniu 2022 roku Krajowa Rada Izb Rolniczych zawnioskowała do Ministra Infrastruktury o rozważenie możliwości stworzenia podstaw prawnych, umożliwiających poruszanie się kombajnem w otoczeniu pojazdów pilotujących, wyposażonych w oświetlenie ostrzegawcze (np. migające światła żółte). Takie oznakowanie pozwoliłoby na zachowanie bezpieczeństwa dla użytkowników dróg oraz umożliwiałyby rolnikowi bezpieczne poruszanie się kombajnem bez konieczności odpinania hederu.
Wówczas w odpowiedzi Ministerstwo Infrastruktury poinformowało, że w obecnym stanie prawnym warunki dopuszczenia pojazdu lub zespołu pojazdów określają przepisy ustawy „Prawo o ruchu drogowym” oraz „rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznym pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia”, które ustanawiają między innymi dopuszczalne wymiary, masy i naciski osi pojazdu lub zespołów pojazdów. W przypadku, gdy pojazd lub zespół pojazdów ma przekroczone powyższe wskazane parametry techniczne, jego ruch może odbywać się jako przejazd pojazdu nienormatywnego. Zgodnie z przepisami pojazd nienormatywny, który przekracza co najmniej jedną z następujących wielkości: długość pojazdu (23m), szerokość (3,20m), wysokość (4,5m), masa całkowita (60t) powinien być pilotowany przed jeden pojazd wykonujący pilotowanie.
Ministerstwo Infrastruktury dodało, że przepisy określają zasady używania żółtych sygnałów błyskowych. Do pojazdów, które są zobowiązane używać żółtych świateł zalicza się: pojazdy wykonujące na drodze prace porządkowe, remontowe lub administracyjne, jak również pojazdy, które ze względu na konstrukcję, ładunek lub nietypowe zachowanie na drodze mogą zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowym.
Wniosek o pilne przyspieszenie prac nad pomocą suszową
5 grudnia br. Zarząd KRIR zwrócił się z pismem do Pani Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Anny Gembickiej o pilne przyspieszenie prac nad pomocą suszową. KRIR proponuje, aby rozważone zostały możliwości wprowadzenia skutecznych środków takich jak np.: przyspieszenie procedur przyznawania i wypłacania odszkodowań dla rolników dotkniętych skutkami suszy, ułatwienie w dostępie do kredytów preferencyjnych oraz programów finansowania, aby umożliwić rolnikom utrzymanie płynności finansowej w trudnym okresie, wspieranie działań mających na celu ochronę zasobów wodnych oraz promowanie technologii i praktyk rolniczych sprzyjających oszczędzaniu wody.
Należy pamiętać, że susza w Polsce i Wielkopolsce powtarza się co rocznie od ponad dekady. Odczuwają to w pierwszej kolejności rolnicy. Plony są dużo niższe i słabej jakości. To się w konsekwencji przekłada na ceny żywności, a to już odczuwają wszyscy konsumenci. Żywność jest droższa i wielu przypadkach niestety gorszej jakości. Zmieniający się klimat i niedobory wody mają wpływ na gospodarkę krajową. Dlatego też powstały różne instrumenty pomocowe wspomagające gospodarkę w tym rolnictwo.
Wielkopolska Izba Rolnicza wywiązując się ze swoich obowiązków ustawowych jak i w związku wieloma napływającymi do jej biur wnioskami, informacjami, postulatami dotyczącymi między innymi problemów związanych z suszą, tylko w roku 2023 występowała kilkakrotnie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie suszy – więcej o naszych interwencjach przeczytają Państwo tutaj
Przywrócenia terminu i umożliwienie poprawienia dokumentacji
Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Pani Minister Rolnictwa i Rozwoju wsi w sprawie przywrócenia terminu i umożliwienia beneficjentom poprawienia oraz uzupełnienia dokumentacji w postaci poprawek lub dostarczenia załączników do wniosków o objęcie wsparciem przedsięwzięć z zakresu wsparcia infrastruktury magazynowania służącej zwiększeniu odporności gospodarstw rolnych na kryzysy w ramach inwestycji – „Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcuchów dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu”. Program objęty jest Krajowym Planem Odbudowy i Zwiększania odporności.
Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Ministerstwa Infrastruktury o podjęcie istotnych kroków mających na celu zabezpieczenie przyszłości krajowej gospodarki wodnej o opracowanie Planu Krajowej Gospodarki Wodnej w Polsce oraz powołanie komisji do opracowania tego planu. Plan Krajowej Gospodarki Wodnej w Polsce powinien być kompleksowym dokumentem, uwzględniającym nie tylko bieżące potrzeby, lecz także przyszłe wyzwania związane z dostępnością wody dla rolnictwa.
Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zmiany „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” w zakresie zwolnienia rolników kupujących nawóz naturalny od obowiązku sporządzenia Planu nawozowego.
Więcej o programie w materiale: Nabór wniosków na „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” – PROW 2014-2020
Obowiązek sporządzenia Planu nawozowego
W ramach programu, rolnicy korzystający z nabytych nawozów naturalnych zostali objęci obowiązkiem sporządzenia Planu nawozowego. Zauważono jednak, że hodowcy zwierząt napotykają trudności ze zbyciem nawozów naturalnych, gdyż rolnicy prowadzący produkcję roślinną, z obawy przed koniecznością przygotowania Planu nawozowego, rezygnują z zakupu tych nawozów.
Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zwiększenie środków przeznaczonych na Pomoc dla producentów innych zbóż oraz nasion oleistych.
Pomoc przeznaczona była dla producentów żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta, mieszanek zbożowych lub nasion rzepaku lub rzepiku, którzy sprzedali zboża i oleiste w okresie od 1 grudnia 2022 r. do 15 lipca 2023 r. Delegaci do KRIR, poinformowali, że szacunkowo 50% wniosków zostało wypłacone, a pozostałe nie są wypłacane z powodu braku środków.
W ostatnich dniach Wielkopolska Izba Rolnicza także otrzymywała sygnały z powiatów województwa wielkopolskiego w sprawie decyzji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odmawiających przyznania pomocy dla rolników działających w sektorze zbóż i nasion oleistych.
Odmowy te mają jednak charakter czysto techniczny i dotyczą wyczerpania się koperty finansowej związanej ze środkami unijnymi. Takie pisma ARiMR musi wysyłać, ze względów proceduralnych. Po wyczerpaniu się tej koperty, rolnicy, którzy nie zmieścili się w zaplanowanym budżecie, składali ponownie wnioski na to finansowanie już w ramach puli środków krajowych. Jak nas zapewniono środki w tej kopercie pozwolą na sfinansowanie wszystkich złożonych po raz drugi wniosków. W chwili obecnej Agencja czeka na uruchomienie i przelew środków z tej drugiej koperty, tak aby do końca roku wypłacić większość tych środków. Więcej w materiale: Dopłaty do zbóż i kukurydzy.
Jeżeli otrzymamy odpowiedzi na ww. wystąpienia niezwłocznie je opublikujemy.
Źródło: WIR, Marta Ceglarek, Magdalena Kołodziejek, Andrzej Przepióra, Aleksander Poznański
