IUNG: Susza rolnicza na terenie 11 województw

6 września 2022

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

IUNG: Susza rolnicza na terenie 11 województw

W jedenastym okresie raportowania tj. od 1 lipca do 31 sierpnia 2022 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -77 mm. W rozpatrywanym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu aż o 46 mm w stosunku do poprzedniego okresu (21 VI – 20 VIII).

Deficyt wody dla roślin uprawnych występował w całym kraju.

Największy deficyt wody na terenie centralnej części Pojezierza Mazurskiego

Największy deficyt wody notowano na terenie centralnej części Pojezierza Mazurskiego od -120 do -199 mm. Duże niedobory stwierdzono także na terenie Pojezierzy: Wielkopolskiego i w zachodniej części Pomorskiego, na Nizinie Wielkopolskiej, na Pobrzeżu Słowińskim, od -120 mm do -189 mm. Nieco mniejszy deficyt wystąpił w Kotlinie Sandomierskiej od -120 mm do -169 mm. Na dużym obszarze kraju niedobory wody wynosiły od 0 do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w jedenastym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski – poinformował IUNG.

Susza rolnicza występowała na terenie 11 województw.

Susza występowała w 9 monitorowanych uprawach:

Kukurydzy na kiszonkę,
Kukurydzy na ziarno,
Krzewów owocowych,
Ziemniaka,
Roślin strączkowych,
Chmielu,
Warzyw gruntowych,
Buraka cukrowego,
Tytoniu.

W jedenastym okresie raportowania od 1 lipca do 31 sierpnia 2022 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę notowano w 298 gminach (12,03% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 23,17 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania (21.06-20.08.2022 r.).

Suszę notowano na obszarze 1,80% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 8,57 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	lubuskie	82	49	59,76	9,11
2.	zachodniopomorskie	113	57	50,44	3,62
3.	wielkopolskie	226	102	45,13	6,33
4.	warmińsko-mazurskie	116	41	35,34	6,53
5.	kujawsko-pomorskie	144	15	10,42	0,82
6.	podkarpackie	160	14	8,75	0,19
7.	pomorskie	123	6	4,88	0,29
8.	mazowieckie	314	10	3,18	0,87
9.	dolnośląskie	169	2	1,18	0,00
10.	podlaskie	118	1	0,85	0,01
11.	lubelskie	213	1	0,47	0,00

W jedenastym okresie raportowania bardzo duży zasięg suszy rolniczej występował również wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę notowano w 268 gminach (10,82% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 22,00 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.

Suszę notowano na obszarze 1,43% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 8,06 punkty procentowe względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	lubuskie	82	46	56,10	6,97
2.	zachodniopomorskie	113	52	46,02	2,59
3.	wielkopolskie	226	88	38,94	4,98
4.	warmińsko-mazurskie	116	40	34,48	5,57
5.	kujawsko-pomorskie	144	13	9,03	0,57
6.	podkarpackie	160	11	6,88	0,11
7.	pomorskie	123	6	4,88	0,22
8.	mazowieckie	314	8	2,55	0,77
9.	dolnośląskie	169	2	1,18	0,00
10.	podlaskie	118	1	0,85	0,00
11.	lubelskie	213	1	0,47	0,00

Susza w uprawach krzewów owocowych

Susza rolnicza wystąpiła również w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 219 gminach (8,84% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 16,96 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.

Suszę notowano na obszarze 1,40% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 8,57 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	lubuskie	82	38	46,34	4,54
2.	wielkopolskie	226	77	34,07	4,61
3.	warmińsko-mazurskie	116	39	33,62	7,94
4.	zachodniopomorskie	113	37	32,74	1,32
5.	kujawsko-pomorskie	144	9	6,25	0,67
6.	pomorskie	123	4	3,25	0,06
7.	podkarpackie	160	5	3,12	0,03
8.	mazowieckie	314	6	1,91	0,75
9.	dolnośląskie	169	2	1,18	0,00
10.	podlaskie	118	1	0,85	0,00
11.	lubelskie	213	1	0,47	0,00

Susza w ziemniakach

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano także w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 125 gminach (5,05% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 10,98 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.

Suszę notowano na obszarze 0,61% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 3,56 punkty procentowe względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	warmińsko-mazurskie	116	32	27,59	4,59
2.	wielkopolskie	226	52	23,01	1,62
3.	lubuskie	82	15	18,29	1,13
4.	zachodniopomorskie	113	18	15,93	0,25
5.	kujawsko-pomorskie	144	3	2,08	0,22
6.	mazowieckie	314	5	1,59	0,44

Susza w strączkowych

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach roślin strączkowych, wystąpiła w 104 gminach (4,20% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 17,68 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.

Suszę notowano na obszarze 0,47% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 6,25 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	warmińsko-mazurskie	116	32	27,59	3,65
2.	wielkopolskie	226	40	17,70	1,19
3.	lubuskie	82	11	13,41	0,83
4.	zachodniopomorskie	113	13	11,50	0,15
5.	kujawsko-pomorskie	144	3	2,08	0,13
6.	mazowieckie	314	5	1,59	0,38

Susza w chmielu

Susza rolnicza wystąpiła w uprawach chmielu. Notowano ją w 24 gminach (0,97% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 9,20 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.

Suszę notowano na obszarze 0,07% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 1,76 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	warmińsko-mazurskie	116	15	12,93	0,91
2.	wielkopolskie	226	8	3,54	0,04
3.	kujawsko-pomorskie	144	1	0,69	0,03

Susza w warzywach gruntowych

Suszę notowano również w uprawach warzyw gruntowych. Wystąpiła w 20 gminach (0,81% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 11,26 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.

Suszę notowano na obszarze 0,06% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,65 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	warmińsko-mazurskie	116	12	10,34	0,73
2.	wielkopolskie	226	7	3,10	0,03
3.	kujawsko-pomorskie	144	1	0,69	0,03

Susza w buraku

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 4 gminach (0,16% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 5,01 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Nastąpiło zmniejszenie o 0,73 punkty procentowe powierzchni gruntów ornych względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	warmińsko-mazurskie	116	2	1,72	0,01
2.	kujawsko-pomorskie	144	1	0,69	0,03
3.	wielkopolskie	226	1	0,44	0,00

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 1 gminie (0,04% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 10,13 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Nastąpiło zmniejszenie o 2,29 punktu procentowego gruntów ornych względem poprzedniego okresu raportowania).

Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin z suszą	Udział gmin z suszą [%]	Udział powierzchni z suszą [%]
1.	kujawsko-pomorskie	144	1	0,69	0,00

W lipcu najchłodniej było w północnej części kraju od 16 do 18^oC. Im dalej w kierunku południowym tym było cieplej, od 18 do 20^oC. Najwyższą temperaturę tego miesiąca notowano na Nizinie Śląskiej, na której notowano ponad 20^oC.

W pierwszej dekadzie sierpnia najchłodniej było we wschodniej części kraju od 16 do 19^oC, natomiast na zachodnim terytorium Polski było cieplej od 19 do 22^oC. W drugiej dekadzie tego miesiąca najniższą temperaturę powietrza notowano w południowo- wschodniej części kraju od 17 do 20^oC, zaś najwyższą na Pojezierzach: Wielkopolskim, Mazurskim (w zachodniej części) oraz Pomorskim (w południowych obszarach) od 22 do 24^oC. Natomiast na pozostałym terytorium Polski notowano od 20 do 22^oC. W trzeciej dekadzie sierpnia w zachodnich rejonach kraju było chłodno od 15 do 19^oC, znacznie cieplej było we wschodniej Polsce od 19 do 22^oC.

W lipcu najmniej słonecznych godzin notowano w północno-wschodniej części kraju od 200 do 240 godzin. Im dalej w kierunku południowym a zwłaszcza w południowo-zachodnim tym więcej notowano słonecznych godzin od 240 do 260 godzin.

Definicja suszy a ubezpieczenie

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 31 sierpnia opracowano jedenaście raportów dotyczących monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

Zboża jare
Zboża ozime
Krzewy owocowe
Rzepak i rzepik
Truskawki
Kukurydza na kiszonkę
Kukurydza na ziarno
Rośliny strączkowe
Warzywa gruntowe
Tytoń
Ziemniak
Drzewa owocowe
Chmiel
Burak cukrowy.

Wystąpienie tej wielkości strat dla kraju dla okresu 21.03 – 31.08 br. przedstawia tabela 10.

Tabela 10. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03-31.08.2022 r.

Lp.	Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gmin z suszą	% gruntów z suszą
1.	Zboża jare	2096	84,62	38,17
2.	Zboża ozime	1909	77,07	25,19
3.	Krzewy owocowe	1815	73,27	27,61
4.	Rzepak i rzepik	1734	70,00	20,97
5.	Truskawki	1726	69,68	22,26
6.	Kukurydza na kiszonkę	1648	67,99	20,12
7.	Kukurydza na ziarno	1648	66,53	19,45
8.	Rośliny strączkowe	1423	57,45	18,30
9.	Warzywa gruntowe	812	32,78	7,26
10.	Tytoń	771	31,13	7,89
11.	Ziemniak	483	19,50	5,12
12.	Drzewa owocowe	479	19,34	2,80
13.	Chmiel	355	14,33	2,97
14.	Burak cukrowy	157	6,34	1,09

Szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

liczba gmin z suszą,
udział gmin z suszą,
udział powierzchni z suszą

dla województw i dla kraju. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny
w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej
w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Zagłosuj na najbezpieczniejsze gospodarstwo w internetowym konkursie „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne 2022”

„W obecnie monitorowanym okresie stwierdzamy znaczne zmniejszenie zasięgu suszy rolniczej dla upraw: kukurydzy na ziarno i kiszonkę, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, roślin strączkowych, chmielu, tytoniu, ziemniaka oraz buraka cukrowego. Obecnie sza występuje w dziewięciu województwach„ – podsumował IUNG.

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek
IUNG