Polska ma jeden z najniższych w Europie wskaźników dostępności wody w przeliczeniu na mieszkańca i od wielu lat utrzymujący się ujemny bilans wodny.  To efekt anomalii pogodowych niosących ze sobą długie okresy suszy naprzemiennie z intensywnymi opadami, prowadzącymi do powodzi i podtopień. Prognozy przewidują rozwój tych ekstremalnych zjawisk w kolejnych latach, co dla rolnictwa brzmi prawie jak wyrok. Są jednak rozwiązania, które pomagają ograniczyć negatywne skutki deficytu wody.

Po pierwsze: efektywnie gospodaruj wodą!

Z pomocą przychodzą tu technologie uprawy i praktyki, dzięki którym zwiększa się nie tylko zasób wody w glebie, ale też jej dostępność dla roślin.

Oto kila z nich, które możesz wykorzystać w swoim gospodarstwie:

• wybieraj rośliny o krótszym okresie wegetacji, bardziej odpornych na suszę o mniejszych potrzebach wodnych i głębszym systemie korzeniowym,
   
• zapewnij dobrą strukturę gleby – przeciwdziałaj jej zagęszczeniu w powierzchniowych i głębszych warstwach, zadbaj o utrzymanie odpowiednego poziomu materii organicznej oraz racjonalne nawożenie w celu stworzenia odpowiednich warunków do głębokiego zakorzenienia się roślin,
   
• rozważ uprawę roślin ozimych, żeby zatrzymać wodę w glebie,
   
• ogranicz parowanie wody z gruntu przez nawożenie organiczne (obornik, gnojowica), zatrzymanie resztek pożniwnych w glebie, przeorywanie słomy, czy stosowanie międzyplonów,
   
• zadbaj o zrównoważone nawożenie gleby z wykorzystaniem potasu, który reguluje gospodarkę wodną roślin,
   
• likwiduj głęboko korzeniące się chwasty,
   
• wykorzystuj oczyszczone ścieki.

Efektywne gospodarowanie zasobami wodnymi sprowadza się również do racjonalnego nawadniania pól. Jeśli zdecydujesz się na ten krok, inwestuj w wodo- i energooszczędne techniki oraz kontroluj sprawność instalacji, by uniknąć wycieków i zapewnić ich wydajność. Pamiętaj też o tym, że proces nawadniania zaczyna się od precyzyjnego określenia potrzeb wodnych twoich upraw. W tym celu warto prowadzić monitoring wilgotności gleby i  ocenę lokalnej prognozy pogody. Dzięki takiej praktyce oszczędzisz zasoby wodne i efektywniej podlejesz swoje uprawy.

Po drugie: nie zanieczyszczaj zasobów wodnych!

Największym zagrożeniem dla wód ze strony rolnictwa są nawozy, głównie azotany i fosforany, środki ochrony roślin, ciężkie metale, ścieki, czy drobne organiczne i nieorganiczne cząstki gleby przenoszone z pól wskutek erozji. Zanieczyszczenia te są wynikiem niewłaściwych praktyk rolniczych. Żeby im zapobiec, sięgaj po zrównoważone zasady w rolnictwie.

Sprawdź, czy prawidłowo przechowujesz nawozy w swoim gospodarstwie oraz czy miejsce składowania środków ochrony roślin jest bezpieczne dla środowiska naturalnego.

Pamiętaj o precyzyjnym dawkowaniu tych substancji, żeby uniknąć skażenia wód powierzchniowych i gruntowych.

Stwórz w swoim gospodarstwie plan zarządzania odpadami i stosuj praktyki przeciwerozyjne. Od tego, jak gospodarujesz dostępnymi zasobami wodnymi zależy przyszłość również twojego gospodarstwa.

Po trzecie: pobieraj wodę legalnie!

Dostarczaj swojemu gospodarstwu wodę ze sprawdzonych źródeł. Jeśli eksploatujesz jej zasoby w ilości przekraczającej 5m3 na dobę, musisz mieć pozwolenie wodnoprawne.

Rejestruj pobór wody i badaj ją zgodnie z wymogami określonymi w tym pozwoleniu oraz nie zapomnij o konieczności legalizacji nowych urządzeń wodnych, z których zamierzasz korzystać.

Działając zgodnie z prawem, wspierasz rozwiązania systemowe dotyczące ochrony zasobów wodnych.

Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
Zdjęcia: pixabay.com