Już od początku tego sezonu sadownicy borykają się z niesprzyjającymi warunkami pogodowymi.

Wiosenne chłody, fale kwietniowych i majowych przymrozków ze spadkiem temperatury nawet do -8°C (w niektórych rejonach Polski) spowodowały uszkodzenia kwiatów i zawiązków, które w znacznym stopniu przyczynią się do redukcji tegorocznego plonu owoców. Obecnie panująca aura także nie napawa producentów owoców optymizmem. Duże wahania temperatury skutkują burzami i obfitymi opadami deszczu połączonymi niejednokrotnie z gradobiciem. W ciągu ostatnich kilku dni w wielu regionach kraju (m. in. w woj. śląskim i łódzkim) grad wyrządził olbrzymie zniszczenia, w tym uszkodzenia owoców, ale także liści − organów asymilacyjnych oraz delikatnej kory pędów. Jak informują meteorolodzy, gradobicia są szczególnie częste i intensywne w rejonach Wyżyny Śląsko-Małopolskiej, Wyżyny Lubelskiej, Pogórza Karpackiego i Pojezierza Kaszubskiego.

Burze z opadami gradu w ostatnich latach traktowane są jako najbardziej niebezpieczne zjawiska pogodowe, zagrażające uprawom sadowniczym. Przyczyną tego jest trudność w przeciwdziałaniu tym zjawiskom. Mało jest sadów, w których wykorzystuje się siatki czy armatki przeciwgradowe – podkreśla dr hab. Beata Meszka, prof. Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.

Dla sadowników, o skutkach gradobicia decyduje kilka czynników, a wśród nich:

• wielkość i kształt gradzin;
• intensywność opadu;
• czas trwania gradobicia;
• faza rozwojowa rośliny uprawnej.

Im młodsza faza rozwojowa rośliny tym skutki gradobicia będą mniejsze – jeśli chodzi o straty. Jeśli grad występuje po kwitnieniu w czasie podziałów komórkowych należy liczyć się z większym opadem czerwcowym.

– Wynika to nie tylko z uszkodzenia zawiązków, ale też ze słabszego odżywienia zawiązków zdrowych, czego przyczyną są uszkodzenia organów asymilacyjnych – liści. Ponadto grad może uszkodzić także pędy. Wskutek gradobicia na pędach tworzą się otwarte rany będące wrotami zakażenia – do tkanek rośliny wnikają przez nie patogeny, pochodzenia zarówno grzybowego jak i bakteryjnego – informuje prof. B. Meszka.

Infekcje ran

Wśród patogenów grzybowych rany infekują najczęściej:

• Neonectria galligena − sprawca raka drzew owocowych;
• grzyby z rodzaju Neofabrea powodujące zgorzele pędów;
• grzyby z rodzaju Monilinia powodujące brunatną zgniliznę, zarówno drzew ziarnkowych jak i pestkowych.

Wśród patogenów bakteryjnych rany infekują najczęściej:

• Erwinia amylovora – sprawca zarazy ogniowej;
• bakterie z rodzaju Pseudomonas, sprawcy raka bakteryjnego.

Zabezpieczyć po fakcie

Rany powstałe wskutek gradobicia można ograniczyć, doprowadzić do redukcji ich powierzchni, sprawić, że będą się one szybciej goiły – informuje prof. B. Meszka, dodając – jednym ze środków wykazujących bardzo wysoką skuteczność w zabliźnianiu ran jest Topsin M 500 SC. Środek ten, już od ponad 30 lat obecny na polskim rynku jest bardzo dobrze znany sadownikom. Początkowo zarejestrowany w ochronie jabłoni przed parchem jabłoni, później także do zwalczania chorób kory i drewna, a następnie innych chorób występujących nie tylko w uprawach wielkoobszarowych, jak jabłoń, ale także w uprawach małoobszarowych.

Materiał powstał na podstawie zaleceń dr hab. Beaty Meszki, prof. Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach