Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikowało program walki z ASF na 2021 rok. Program stanowi kontynuację programu realizowanego w 2020 roku. Szacowane ogólne koszty realizacji programu w 2021 roku wyniosą 129 432 694,19 zł. To jest porównywalna kwota do ubiegłorocznej (133 mln zł).
Wstrzymano płatności za odstrzał dorosłych loch
W roku 2021 w programie wstrzymano płatności za odstrzał dorosłych loch (samice powyżej 24. miesiąca życia). Do zmiany tej przyczyniły się uzgodnienia międzyresortowe z Ministerstwem Środowiska i Klimatu. Argumentowano w nich zgodnie z wiedzą naukową, iż żeńskie warchlaki i przelatki odpowiadają za 80-90% przyrostu populacji dzika.
Odejście od zakupu chłodni przez Inspekcję Weterynaryjną
Kolejną zmianą jest odejście od zakupu chłodni przez Inspekcję Weterynaryjną. Z wyjątkiem odstrzału sanitarnego, za odstrzelone dziki, inne niż dorosłe samice dzika, dostarczone do punktu skupu lub zakładu, powiatowy lekarz weterynarii wypłaca dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, lub dyrektorowi parku narodowego kwotę 350 zł brutto dotychczas 300 zł brutto). Powyższa kwota obejmuje zryczałtowane koszty między innymi zakupu lub skonstruowania kontenerów chłodniczych i przetrzymywania w nich dzików.
Powiatowi lekarze weterynarii zostali zobowiązani do prowadzenia osobnych zestawień pozyskania tusz samic przelatek oraz starszych samic dzików na obszarze ochronnym. A także na obszarze wolnym obejmującym terytorium do 50 km od wyznaczonych stref objętych ochroną, ograniczeniami lub strefy zagrożenia. Dodatkowo lekarz weterynarii weryfikuje, nie rzadziej niż raz na kwartał, liczbę dzików pozyskanych w ramach polowania. Nadzoruje także liczbę dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego, zgłoszonych przez myśliwych, z rzeczywistą liczbą tusz dzików znajdujących się w punktach skupu dziczyzny i innych miejscach ich czasowego przetrzymywania. W przypadku odstrzału sanitarnego na wszystkich obszarach weryfikacja obejmuje również dokumentacje wejść do łowiska i wyjść z łowiska oraz dokumentację dotyczącą obrotu tuszami dzików. Taką dokumentację prowadzi zarządca lub dzierżawca obwodu łowieckiego oraz jeżeli to możliwe również badaniami tych tusz na włośnie i dokumentacją dotyczącą ich unieszkodliwienia.
Program nałożył również na powiatowych lekarzy weterynarii obowiązek prowadzenia dokumentacji pozwalającej na ustalenie daty upływu 12 miesięcy od dnia ustanowienia obszaru objętego ograniczeniami, czyli strefy czerwonej ustanowionej w wyniku wystąpienia ASF u dzików.
W dokumencie tym doprecyzowano również obowiązek sprawozdawczy dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich oraz dyrektorów parków narodowych, którzy nie rzadziej niż raz na kwartał mają powinność sprawdzenia rzetelności dokumentowani przez myśliwych wykonywania polowań na dziki na obszarze chronionym. Kontroli podlega pozyskanie dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia), przelatków dzika z podziałem na samce i samice, dorosłych dzików oraz warchlaków. Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich zostali zobowiązani do niezwłocznego poinformowania powiatowego lekarza weterynarii o ujawnionych nieprawidłowościach w tym zakresie.
W 2021 roku dopuszczono możliwość finansowania przez powiatowego lub wojewódzkiego lekarza weterynarii usług w zakresie:
1) poszukiwania żywych lub padłych dzików przy pomocy urządzeń lub sprzętu, w tym bezzałogowych statków powietrznych zaopatrzonych w specjalistyczną aparaturę optyczną lub termowizyjną;
2) poszukiwania zwłok dzików przy pomocy specjalnie wyszkolonych zwierząt;
3) dokumentowania fotograficznego gospodarstw, w których są utrzymywane świnie, oraz ich otoczenia w ramach dochodzeń epizootycznych;
4) użycia fotopułapek służących do liczenia i lokalizacji watah dzików na określonym terenie w celu zapobiegania lub zwalczania ASF.
Wielkopolska Izba Rolnicza wielokrotnie wnioskowała w swoich wystąpieniach o przeznaczanie większych środków na zwalczenie ASF. Występowaliśmy do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wsparcie służb weterynaryjnych pod kątem inwestycyjnym oraz osobowym. Dla województwa wielkopolskiego produkcja trzody chlewnej ma strategiczne znaczenie. Od ubiegłego roku Wojewódzka Inspekcja Weterynaryjna dysponuje infrastrukturą do badania próbek krwi na ASF, a w tym roku ta infrastruktura ma zostać dodatkowo wzmocniona o laboratorium w Koninie. Dzięki pracy rolników oraz weterynarzy sytuacja w zakresie ASF jest względnie dobra w naszym województwie, co owocuje w postaci szybszego znoszenia nakładanych przez Komisję Europejską stref niebieskich.
KE wprowadza wzmocnione środki dla hodowców świń w strefach ASF
Wzmocnienie ochrony terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i terytorium UE przed rozprzestrzenieniem wirusa ASF
Celem programu jest wzmocnienie ochrony terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i terytorium UE przed rozprzestrzenieniem wirusa ASF. Wyszczególniono tutaj następujące działania:
- badania laboratoryjne świń, dzików, świoniodzików w kierunku ASF, w tym pobieranie i transport próbek do badań od żywych i martwych zwierząt;
- zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików w ramach odstrzału sanitarnego;
- zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików, z wyjątkiem dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia);
- ubój lub zabicie świń na obszarze zagrożenia, obszarze objętym ograniczeniami lub obszarze ochronnym – w przypadku wystąpienia ASF u dzików;
- działania powiatowego lekarza weterynarii – po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia ASF – przeprowadzane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;
- przeprowadzanie przez powiatowego lekarza weterynarii kontroli gospodarstw w zakresie spełniania wymagań związanych z bioasekuracją;
- zwrot kosztów transportu i unieszkodliwienia padłych dzików pozyskanych w ramach zorganizowanych przeszukiwań terenów znajdujących się w obszarze ochronnym, obszarze objętym ograniczeniami oraz obszarze zagrożenia, a także znalezionych na gruntach należących do osób fizycznych na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- finansowanie unieszkodliwiania pozyskanych w ramach polowań tusz dzików, które nie mogą zostać zagospodarowane przez myśliwych, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- finansowanie unieszkodliwiania wszystkich tusz dzików pozyskanych w ramach odstrzału sanitarnego na obszarze ochronnym, obszarze objętym ograniczeniami oraz obszarze zagrożenia;
- wypłatę środków uprawnionym osobom za zgłoszenie znalezienia zwłok dzików padłych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
- wzmocnienie środków bioasekuracji na drogowych przejściach granicznych z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą;
- dofinansowanie odłowu dzików zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 8g albo art. 46 ust. 3 pkt 8h ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a także uśmiercenia oraz transportu, unieszkodliwiania zwłok odłowionych i uśmierconych dzików oraz obsługę i utrzymanie w dobrym stanie technicznym odłowni żywołownych na obszarach: ochronnych, objętych ograniczeniami oraz zagrożenia;
- finansowanie zbudowania i umieszczenia w terenie odłowni żywołownych do odłowu dzików;
- finansowanie usług pomocnych przy zwalczaniu ASF u dzików oraz świń, w tym wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych lub fotopułapek służących do ustalania miejsc bytowania dzików;
- dofinansowanie organizowanych w ramach nakazów powiatowych lekarzy weterynarii oraz wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego akcji poszukiwania padłych dzików;
- prowadzenie przez Inspekcję Weterynaryjną kampanii informacyjnej dla podmiotów:
a) prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz, rolników, myśliwych, władz samorządowych, straży, inspekcji i innych służb oraz społeczeństwa, obejmującej rozpowszechnienie informacji o:
– zagrożeniu ASF w taki sposób, aby te podmioty niezwłocznie zawiadamiały o podejrzeniu wystąpienia ASF zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt i sposobie zawiadamiania właściwych organów o podejrzeniu wystąpienia ASF,
– objawach zakażenia wirusem ASF,
– ryzyku, jakie niesie wprowadzanie produktów wieprzowych do gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie. W tym w szczególności wprowadzanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów pochodzenia wieprzowego spoza tego terytorium,
– metodach bezpiecznego unieszkodliwiania padłych dzików lub dopuszczalnych sposobach zagospodarowania odstrzelonych dzików,
– obowiązku zawiadamiania organów Inspekcji Weterynaryjnej o każdym przypadku znalezienia padłego dzika,
– wymaganiach dotyczących bioasekuracji,
b) świadczących usługi z zakresu przewozu osób, w tym operatorów portów lotniczych i portów morskich, oraz dla operatorów biur podróży i podmiotów świadczących usługi pocztowe i kurierskie, mającej na celu przekazanie wiedzy na temat ASF;
17.wprowadzenie zakazu dokarmiania dzików na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Źródło: WIR
