W odpowiedzi na wystąpienia Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie pomocy rolnikom, których gospodarstwa ucierpiały w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w 2020 r. Anna Gembicka Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju udzieliła obszernej odpowiedzi.
Pomoc się należy gdy szkody wynoszą 30% średniej rocznej produkcji
Według ministerstwa rolnictwa ARiMR udziela pomocy producentom rolnym, w których gospodarstwie rolnym szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2020 r. suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji. Powyższa pomoc jest udzielana na warunkach określonych w przepisach rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014r. uznającym niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 193 z 01.07.2014, str. 1, z późno zm.) oraz zgodnie z przepisami o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 państwa członkowie mogą udzielać pomocy na wyrównanie szkód spowodowanych przez niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne do klęski żywiołowej.
Natomiast niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne do klęski żywiołowej, zgodnie z ww. przepisami oznacza niekorzystne warunki pogodowe, takie jak: mróz, burza i grad, lód, ulewny lub długotrwały deszcz lub poważna susza, które niszczą ponad 30 % średniej produkcji wyliczonej na podstawie:
a)produkcji z ubiegłych trzech lat; lub
b)średniej z trzech lat opartej na okresie pięciu ubiegłych lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej.
Kwota utraty dochodu może zostać zwiększona o inne koszty poniesione przez beneficjenta z powodu niekorzystnego zjawiska klimatycznego porównywalnego do klęski żywiołowej lub pomniejszona o koszty nieponiesione w związku z wystąpieniem tego zjawiska.
Jakie koszty można włączyć w szkody?
Do kosztów poniesionych w związku z wystąpieniem szkód można zaliczyć np. koszty związane z zakupem pasz, o ile ten zakup wynika z ujemnego bilansu paszowego w gospodarstwie rolnym spowodowanego szkodami powstałymi w wyniku i niekorzystnych zjawisk atmosferyczny.
Jednocześnie MRiRW informuje, że producenci rolni określający za pomocą publicznej aplikacji zakres i stopień strat spowodowanych przez suszę w uprawach rolnych w swoim gospodarstwie rolnym podają dane dotyczące liczby zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie rolnym (w celu wyliczenia wartości produkcji zwierzęcej) oraz dane o kosztach poniesionych z tytułu niezebrania plonów w wyniku powstania szkód spowodowanych wystąpieniem suszy w produkcji zwierzęcej w wysokości nieprzekraczającej wysokości szkód spowodowanych przez suszę w uprawach producenta rolnego na paszę dla bydła, świń, owiec lub kóz i wartości produkcji zwierzęcej.
Wykaz upraw rolnych, w których szkody spowodowane przez suszę mogą być naliczane podwójnie w przypadku utrzymywania zwierząt z gatunku bydło, świnie, owiec lub kóz zawiera załącznik do ww. rozporządzenia Rady Ministrów.
Powyższe rozwiązanie umożliwia hodowcom wykazanie strat w uprawach rolnych przeznaczonych na pasze dla bydła, świń, owiec lub kóz podwójnie po raz pierwszy jako utracone wartości produkcji roślinnej oraz po raz drugi jako dodatkowe koszty zakupu pasz do wysokości utraconych wartości produkcji roślinnej z upraw paszowych.
Rozwiązanie to jest analogiczne do zastosowanych zasad przy szacowaniu szkód powstałych w gospodarstwie rolnym w wyniku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, przez komisje do szacowania szkód w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, powoływanych przez wojewodę.
Pomoc de minimis
Przedstawiając powyższe MRiRW zwraca uwagę, że uruchomienie pomocy w formule pomocy de minimis dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, zwłaszcza o dużym zasięgu powodowało wykorzystanie limitu pomocy de minimis i nie tylko problemy z wypłatą tej pomocy wszystkim poszkodowany ale również brak możliwości ubiegania się przez producentów rolnych o inne formy pomocy, która może zostać udzielona wyłącznie w formule pomocy de mininimis np. ulgi podatkowe z tytułu nabycia gruntów rolnych, pomoc w ramach programu wapnowania gleby, czy też pomoc udzielana przez jednostki samorządu terytorialnego. „Pragnę również zauważyć, że na dzień 29 lipca br. wykorzystanie 3 -letniego limitu pomocy de minimis wynosi 88, l 0%” podaje Anna Gembicka.
Preferencyjny kredyt na odtworzenie produkcji
Uwzględniając powyższe pomoc określona w § 13zh rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa została przeznaczona dla najbardziej poszkodowanych producentów rolnych tj. tych u których szkody powstałe w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji rocznej. Pozostali producenci rolni mogą ubiegać się do 12 miesięcy od daty sporządzenia protokołu przez komisję powołaną przez wojewodę, o preferencyjny kredyt na wznowienie produkcji i odtworzenie środków trwałych.
Kredyt obrotowy może zostać przeznaczony na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej (kwalifikowanego materiału siewnego, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, paliwa na cele rolnicze, inwentarza żywego). W przypadku kredytów obrotowych kredytobiorca jest obowiązany udokumentować 50% poniesionych wydatków.
Oprocentowanie kredytów bankowych na sfinansowanie kosztów wznowienia produkcji oraz kosztów odtworzenia środków trwałych wynosi dla kredytobiorcy 0,5% jeżeli w dniu wystąpienia szkód co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem wieloletnich użytków zielonych, lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej było ubezpieczonych co najmniej od jednego z ryzyk: suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich.
Inne formy pomocy dla poszkodowanych rolników
Ponadto producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych mogą ubiegać się o:
1)udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Oz.U. z 2021 r. poz. 266) pomocy w opłaceniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odroczenia terminu płatności składek i rozłożenia ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek,
2)zastosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 2243, z późno zm.) odroczenia i rozłożenia na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz ulg w opłatach czynszu, a także umorzenia raty płatności czynszu z tytułu umów dzierżawy, na indywidualny wniosek producenta rolnego, w którego gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej powstały szkody,
3)udzielenie na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1325, z późno zm.) przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym, na indywidualny wniosek producenta rolnego.
Pomoc w spłacie zobowiązań wobec Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, gminy oraz Krajowego Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest udzielana w formie de minimis.”
Źródło: KRIR
