Ustawodawstwo weterynaryjne jest obszerne i szczegółowe. Ustawa z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz o zwalczaniu chorób zakaźnych z urzędu (Dz. U. 2004, 69, 625 z poz. zm.) jest powiązana z 32 dyrektywami UE, a w celu jej uszczegółowienia wydano już 94 Rozporządzenia.
Każde stado zwierząt gospodarskich, gdzie jest prowadzona produkcja towarowa ( na rynek) powinno zostać objęte stałym nadzorem weterynaryjnym na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Art. 5. pkt. 7. ustawy mówi, że „w przypadku działalności nadzorowanej obejmującej utrzymanie bydła, owiec i kóz z zamiarem przeznaczenia ich do handlu. Powiatowy Lekarz Weterynarii po przeprowadzeniu kontroli uznaje dane stado (wydaje decyzję) za urzędowo wolne od gruźlicy, urzędowo wolne lub wolne od brucelozy oraz urzędowo wolne od enzootycznej białaczki bydła”. Szczegółowe przepisy zawiera Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 czerwca 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych niezbędnych do uzyskania i zachowania uznania stada lub gospodarstwa za urzędowo wolne lub wolne od chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. 2005, 126, 1058).
Natomiast wymagania weterynaryjne w handlu bydłem i świniami przedstawione są w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 stycznia 2006 (Dz. U. 2006, 11, 58). Na podstawie powyższego Rozporządzenia wprowadzono z dniem 24.01.2006 nowe wzory świadectw zdrowia dla zwierząt.
Ważnym elementem w zachowaniu zdrowotności stada jest zwalczanie „chorób z urzędu” Choroba zwalczana z urzędu jest zawsze chorobą zakaźną i zaraźliwą, łatwo rozprzestrzeniająca się na inne zwierzęta. A więc taką , która występuje jednocześnie u wielu zwierząt i przebiega pod postacią epizootii (w medycynie ludzkiej – epidemii), co potocznie przyjęło się nazywać zarazą.
Wykaz chorób zwalczanych z urzędu oraz sposób postępowania określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych podlegających notyfikacji w UE oraz zakresu, sposobu i terminów przekazywania informacji o tych chorobach, (Dz. U. 2006, 24,182).
Do podlegających obowiązkowi zwalczania zaliczamy następujące choroby zakaźne bydła:
- pryszczyca,
- księgosusz,
- zaraza płucna bydła,
- guzowata choroba skóry u bydła,
- gorączka doliny Rift,
- choroba niebieskiego języka,
- wścieklizna,
- wąglik,
- gruźlica bydła,
- bruceloza bydła,
- enzootyczna białaczka bydła,
- gąbczasta encefalopatia (BSE).
Przykładowo – bruceloza, podstawą jej zwalczania jest identyfikacja zwierząt reagujących pozytywnie w testach serologicznych i ich eliminacja z hodowli. W ten sposób zostaje przerwany łańcuch epizootyczny. Istotne znaczenie odgrywają też wzmożone rygory sanitarne, jak eliminacja i niszczenie materiału zakażonego (poroniony poród, łożysko, wody płodowe), dezynfekcja pomieszczeń, pasteryzacja mleka, kontrola produktów spożywczych. Obrót zwierząt jest kontrolowany na podstawie świadectw zdrowia i miejsca pochodzenia zwierząt. Leczenie i szczepienie przeciwko brucelozie jest w Polsce niedopuszczalne.
Obowiązkiem rolnika, który zetknie się z taką chorobą w swoim gospodarstwie, a przynajmniej będzie podejrzewał jej wystąpienie – jest zgłoszenie jej do Powiatowego Lekarza Weterynarii lub do najbliższego lekarza wet. W dalszej kolejności zastosowanie się do nakazów i zakazów wydawanych przez Powiatowego Lekarza Weterynarii. Do najważniejszych zaliczamy m.in.: pryszczycę, gruźlicę i brucelozę, wściekliznę, BSE.
Kontrola dobrostanu zwierząt
Na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt oraz ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej – Główny Lekarz Weterynarii zobowiązał Powiatowych Lekarzy Weterynarii do przeprowadzania kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta pod względem dobrostanu zwierząt w oparciu o „listę kontrolną SPIWET – gospodarstwa utrzymujące zwierzęta”. Opinia lekarza weterynarii zawarta w tym dokumencie jest potwierdzeniem spełnienia wymogów utrzymania zwierząt czyli dobrostanu. W ciągu roku powinno zostać skontrolowanych 5 % gospodarstw utrzymujących zwierzęta na terenie powiatu, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw utrzymujących cielęta (pow. 6 szt.), świnie (pow. 10 loch) i kury nioski (pow. 350 ptaków). Dokumenty do przeprowadzenia kontroli przedstawiono w załączniku do niniejszego opracowania.
Ewidencja leczenia zwierząt
Zgodnie z art. 53 ust. 2 i 3 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. nr 69, poz. 625 ze zm.) oraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i RW z 28 kwietnia 2004 r., w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia ewidencji leczenia zwierząt i dokumentacji lekarsko-weterynaryjnej (Dz. U. 2004,100,1022) lekarze prowadzący praktykę lekarsko-weterynaryjną mają obowiązek prowadzenia dokumentacji lekarsko-weterynaryjnej z wykonywanych zabiegów leczniczych i profilaktycznych oraz ze stosowanych produktów leczniczych.
Lekarz weterynarii leczący zwierzęta dokonuje wpisów w ewidencji leczenia zwierząt. Jest to dokument samokopiujący. Po wypełnieniu dokumentu ewidencji lekarz weterynarii pozostawia w gospodarstwie oryginał dokumentu. Do obowiązków rolnika należy podpisanie tego dokumentu (za zgodność) i przechowywanie przez 3 lata.
Źródło: mgr inż. Izabela Mikuło, Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, fot. sxc.hu
