W ostatnich latach obserwujemy w Polsce trudności ze zbytem wyprodukowanych owoców. Coraz częściej sadownicy poszukują alternatywnych dla jabłek, gruszek, śliwek i truskawek kierunków produkcji. Prostota uprawy orzecha włoskiego jest argumentem przemawiającym za rozpoczęciem produkcji przez rolników lub właścicieli poszczególnych działek. Przed przystąpieniem do zakładania plantacji powinno się przeanalizować warunki produkcji i możliwości sprzedaży.
Stanowisko pod uprawę
Pod uprawę tego gatunku przydatne są stanowiska wyżej położone, na skłonach zachodnich i północno-zachodnich, a także na równinach, na których wegetacja rozpoczyna się nieco później. Wybierając stanowisko powinniśmy unikać zastoisk mrozowych. Orzech włoski jest gatunkiem ciepłolubnym i preferuje stanowiska dobrze się nagrzewające. W Polsce może być uprawiany w rejonach południowych, zachodnich i północno-zachodnich.
Orzech włoski jest stosunkowo odporny na zimowe spadki temperatury, rośliny przeżywały nawet 30-stopniowe mrozy. Nie bez znaczenia jest fakt, że orzech włoski nawet po silnych przemarznięciach wykazuje duże zdolności regeneracyjne, większe niż inne gatunki drzew owocowych. Zagrożeniem dla uprawy są wiosenne przymrozki, które występują w okresie kwitnienia. Woda gruntowa nie powinna występować płycej niż 180-200 cm. Najlepsze warunki do wzrostu i plonowania są na glebach żyznych, ciepłych, przepuszczalnych, o uregulowanych stosunkach wodnych, zasobnych w próchnicę i wapń (pH 6,8-7,2). Unikać powinniśmy gleb podmokłych, zbyt ciężkich, zwięzłych i zimnych, na których słabo rośnie i przedwcześnie zamiera. Na glebach suchych, piaszczystych, żwirowych, ubogich w próchnicę młode drzewka słabo się przyjmują, późno wchodzą w okres owocowania, słabo plonują i wcześnie zamierają.
Odmiany
Przy wyborze odmiany zwraca się szczególną uwagę na te typy orzecha, które późno zaczynają wegetację, późno kwitną, ponadto kwiaty żeńskie rozwijają jednocześnie z męskimi. Nie bez znaczenia jest też: wczesne kończenie wegetacji, wytrzymałość na mróz i odporność na choroby oraz obfite i regularne owocowanie. Preferowane są odmiany o orzechach z gładką, cienką, ale mocną skorupą, z grubym jądrem i z jasną błoniastą okrywą, łatwo odchodzącą od nasienia.
Tarago – średnia i słaba siła wzrostu, korona rozłożysta. Owoce o średniej wielkości i dużym jądrze. Charakteryzuje się średnią odpornością na choroby oraz wysoką odpornością na mróz. Jest to odmiana o wysokiej plenności.
Tryumf: duża siła wzrostu, rozłożysta korona, małe owoce, duże jądro, wysoka odporność na choroby i mróz i wysoka plenność.
Silesia – plenna odmiana o bardzo dużej sile wzrostu i koronie rozłożystej. Owoce średnie, jądro duże, wysoka odporność na choroby i mróz. Do dobrego plonowania wymaga wcześnie kwitnących zapylaczy.
Alibi: słaba siła wzrostu, rozłożysta korona (szczególnie w starszym wieku), średnie owoce, małe jądro, wysoka odporność na choroby, średnia odporność na mróz i wysoka plenność. Wcześnie wchodzi w okres owocowania. Wymaga później kwitnących zapylaczy.
Dodo – średnia siła wzrostu, mająca dużą zdolność regeneracji uszkodzeń mrozowych i rozłożystą i regularną koronę. Owoce średnie, jądro duże. Wykazuje dużą odporność na choroby, wysoką na mróz. Odmiana wcześnie wchodząca w owocowanie, o wysokiej plenności. Wymaga zapylaczy później kwitnących.
Resovia – odmiana o wysokiej plenności, średniej sile wzrostu i zwisającej koronie. Drzewa wcześnie wchodzą w okres owocowania. Owoce i jądro średnie, wysoka odporną na choroby i na mróz.
Targo: odmiana o słabej lub średniej sile wzrostu. Pędy krótkie i grube. Kwiatostany męskie kwitną na krótko przed żeńskimi. Owoce średniej wielkości do dużych, jądro duże. Targo wcześnie wchodzi w okres owocowania. Wykazuje się średnią odpornością na choroby i dużą wytrzymałością na mróz. Do dobrego plonowania wymaga później kwitnących zapylaczy.
Materiał siewny
Dotąd nie znaleziono dla orzecha włoskiego karłowej podkładki, osłabiającej wzrost i zmuszającej drzewo do wcześniejszego owocowania. W sprzedaży znajdują się prawie zawsze tylko siewki orzecha. Wartość tych siewek jest trudna do określenia, ponieważ orzech jest rośliną wiatropylną i nie powtarza z nasion wszystkich cech matecznych. Dopóki jednak nie zostaną opracowane u nas metody wegetatywnego rozmnażania orzecha włoskiego, w dalszym ciągu uprawa tego gatunku nie rozwinie się na skalę produkcyjną.
Źródło: Małgorzata Kołacz, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu
