Od 1 stycznia 2021 r. ocena laboratoryjna materiału siewnego jest realizowana w laboratoriach wchodzących w skład Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa, które powstały na bazie dotychczasowych laboratoriów wojewódzkich inspektoratów. W nowej strukturze organizacyjnej oceny materiału siewnego dokonywało 13 Oddziałów Centralnego Laboratorium (OCL) oraz Referencyjne Laboratorium Nasienne (RLN) zlokalizowane w Poznaniu.
Laboratoria urzędowe w ubiegłym roku wykonały ocenę łącznie 32 072 prób materiału siewnego. Największy ponad 55% udział stanowiły próby zgłoszone do oceny tzw. pierwotnej – w celu uznania partii za materiał siewny elitarny lub kwalifikowany oraz próby pobrane do oceny okresowej.
W 2021 r. w laboratoriach urzędowych wystawiono:
- 8 874 świadectwa oceny laboratoryjnej (kwalifikacji),
- 1 207 świadectw dla mieszanek materiału siewnego,
- 23 512 informacji o wynikach badania oraz o dyskwalifikacji materiału siewnego.
Dzięki posiadanej akredytacji Międzynarodowego Związku Oceny Nasion (ISTA) przez laboratoria urzędowe GIORIN – Referencyjne Laboratorium Nasienne oraz Odział Centralnego Laboratorium w Warszawie wystawiono w 2021 r. 405 międzynarodowych świadectw oceny laboratoryjnej tzw. ISTA „orange”.
Ponadto laboratoria urzędowe prowadziły nadzór nad wykonywaniem oceny laboratoryjnej materiału siewnego przez 29 laboratoriów akredytowanych należących do prowadzących obrót.
Największy udział dyskwalifikacji zanotowano w ocenie materiału siewnego pszenicy twardej
W ocenie pierwotnej w laboratoriach urzędowych oceniono ogółem 9 365 partii materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych kategorii elitarny i kwalifikowany o łącznej masie 187 916,9 ton oraz w laboratoriach akredytowanych 10 312 partii o masie 216 615,6 ton, z czego zdyskwalifikowano ogółem 806 partii, o łącznej masie 13 593,9 ton, co stanowi 3,4%. Największy udział dyskwalifikacji zanotowano w ocenie materiału siewnego pszenicy twardej (58,1%), owsa szorstkiego (53,5%) i konopi (51,9%). Podobnie jak w ubiegłym roku odnotowano istotny, sięgający 20 % wzrost liczby ocenionych partii materiału siewnego roślin oleistych i włóknistych. Rozkład geograficzny liczby i masy ocenionych partii był podobny jak w latach ubiegłych tj. najwięcej partii materiału siewnego roślin rolniczych oceniono ogółem w województwach: wielkopolskim, dolnośląskim kujawsko-pomorskim, łódzkim, mazowieckim i warmińsko-mazurskim.
Sprawowany przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa nadzór nad laboratoriami akredytowanymi do oceny materiału siewnego realizowany jest przez systematyczne i interwencyjne kontrole pozwalające na ocenę jakości i organizacji ich pracy w tym właściwego nadzoru nad wydawaniem dokumentów urzędowych, wymaganym wyposażeniem technicznych czy przechowywaniem pozostałości ocenionych prób. Bardzo istotnym elementem nadzoru jest weryfikacja poprawności wykonanych przez laboratoria akredytowane analiz. Element ten realizowany jest zarówno poprzez wykonywaną przez laboratoria urzędowe kontrolną ocenę duplikatów prób ocenianych przez laboratoria akredytowane, jak również przez obowiązek oceny przez laboratoria akredytowane tzw. prób sprawdzających. W 2021 r laboratoria urzędowe wykonały kontrolną ocenę 1386 duplikatów prób ocenionych przez laboratoria akredytowane oraz przekazały do laboratoriów akredytowanych 283 próby sprawdzające.
Ponadto w ramach sprawowanego nadzoru Referencyjne Laboratorium Nasienne zorganizowało 2 rundy badań biegłości, a ich wyniki potwierdziły kompetencje zdecydowanej większości laboratoriów akredytowanych.
W 2021 r. Centralne Laboratorium GIORIN zorganizowało 3 szkolenia podstawowe dla analityków nasiennych oraz 2 szkolenia doskonalące, w których łącznie udział wzięło 36 osób.
Źródło: PIORiN
