Od roku 2010 rolnicy ubiegający się o płatności bezpośrednie, tzw. dopłaty ONW, pomoc w ramach programu rolnośrodowiskowego oraz dopłaty do zalesiania gruntów rolnych muszą spełniać dodatkowe normy „Dobrej kultury rolnej” zgodnie z ochroną środowiska dotyczące posiadania pozwolenia wodnopprawnego.
Woda stanowi surowiec strategiczny, dlatego jej pobór jest regulowany prawem. Bez pozwolenia można wykorzystywać – do celów domowych oraz gospodarczych – wyłącznie wodę powierzchniową znajdującą się w granicach gruntów właściciela i to w ilości mniejszej niż 5 m3 na dobę.
Korzystanie z wód powierzchniowych płynących oraz stojących lecz stanowiących własność publiczną, a także wód podziemnych (w ilości powyżej 5 m3 na dobę) wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.
Jest ono zarazem pozwoleniem na montaż instalacji nawodnieniowej. Reguluje to Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019). Organem wydającym decyzję w sprawie pozwolenia wodnoprawnego jest starostwo powiatowe. Dokument wydawany jest na wniosek, do którego dołącza się zgodnie z art. 131 Prawa wodnego:
- operat wodnoprawny (2 egz),
- decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzję o warunkach zabudowy – jeżeli jest ona wymagana,
- opis prowadzenia zamierzonej działalności sporządzony w języku nie technicznym.
Zgodnie z art. 132 Ustawy z 18 lipca 2001 r. Operat sporządza się w formie opisowej i graficznej.
Część opisowa operatu zawiera:
- dane wnioskodawcy;
- cel oraz zakres zamierzonego korzystania z wód,
- rodzaj urządzeń pomiarowych,
- stan prawny nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania systemów
- nawodnieniowych,
- charakterystykę wód objętych pozwoleniem,
- ustalenia wynikające z warunków korzystania z wód regionu wodnego.
Część graficzna operatu zawiera:
- plan urządzeń wodnych z zaznaczonymi nieruchomościami naniesiony na mapę sytuacyjno-wysokościową terenu,
- informację o przekrojach urządzeń wodnych, systemów nawodnieniowych oraz koryt wody płynącej w zasięgu oddziaływania tych urządzeń,
- schemat rozmieszczenia urządzeń pomiarowych,
- schemat funkcjonalnych albo technologicznych urządzeń wodnych.
Operat, na którego podstawie wydaje się pozwolenie wodnoprawne na pobór wód, zawiera dodatkowo:
- wielkość średniego i dobowego poboru wody,
- opis techniczny urządzeń służących do poboru wody,
- zakres oraz częstotliwość wykonania wymaganych analiz pobieranej wody.
Do wniosku o wydanie pozwolenia na pobór wód dołącza się dokumentację hydrologiczną zatwierdzoną wcześniej przez geologa powiatowego w starostwie.
W przypadku, gdy źródłem wody ma być studnia głębinowa, należy zlecić hydrogeologowi jej zaprojektowanie. Hydrogeolog po uwzględnieniu warunków hydrologicznych w rejonie gospodarstwa wykonuje projekt prac geologicznych dotyczących wykonania ujęcia wód podziemnych. Projekt ten musi być zatwierdzony przez geologa powiatowego. Dopiero po zatwierdzeniu projektu możemy wynająć firmę studniarską, która ma obowiązek zgłoszenia planowanego odwiertu właściwemu terytorialnie organowi nadzoru górniczego- to jest dyrektorowi okręgowego urzędu górniczego i wójtowi. Prace powinny być prowadzone pod nadzorem uprawnionego hydrologa. Zamiar wykonania obudowy studziennej należy również zgłosić do wydziału architektury i budownictwa w starostwie. Po zakończeniu budowy studni przeprowadza się próbne pompowanie, które ma na celu określenie jej zasobów eksploatacyjnych. Na podstawie uzyskanych wyników hydrogeolog opracowuje dokumentację hydrologiczną ujęcia. Dokumentację tę ponownie przekłada się w starostwie, w celu ustalenia wydajności eksploatacyjnej studni. Po zatwierdzeniu dokumentacji hydrologicznej ujęcia można wystąpić o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego. Starostwo wydaje pozwolenie na co najmniej 10 lat.
Od udzielonego pozwolenia wodnoprawnego pobierana jest opłata w wysokości 217 zł. Po upływie 14 dni od otrzymania decyzji staje się ona prawomocna. Oprócz uprawnień do korzystania z wód podziemnych, pozwolenie wodnoprawne nakłada również na użytkownika ujęcia obowiązki – prowadzenie rejestru poboru wody, badań jej jakości i w przypadku korzystania z wód podziemnych ponoszenia opłaty na rzecz urzędu marszałkowskiego. Pobór wód powierzchniowych do nawadniania jest zwolniony z opłat .
Wiele gospodarstw rolnych korzysta jednak z ujęć wód podziemnych do celów produkcji rolniczej i ogrodniczej wykonanych w latach minionych a dotąd nie zalegalizowanych. Aby nie narazić się na sankcje na przykład z tytułu nie przestrzegania „Norm dobrej kultury” należy zalegalizować studnie. Koszt takiej legalizacji w urzędzie to 10-krotność opłaty za pozwolenie wodnoprawne i wynosi 2170 zł.
Uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, podobnie jak w przypadku wykonania nowej studni, jest końcowym etapem naszych działań. Najpierw trzeba sporządzić dokumentację hydrogeologiczną ujęcia, która stanowi załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na pobór wód. Najczęściej właściciel studni takiego opracowania nie ma. W takim przypadku najlepiej zwrócić się o pomoc do uprawnionego hydrogeologa. Lista geologów i hydrogeologów jest dostępna na stronie Ministerstwa Środowiska.
Źródło: Celina Szarek, Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.modr.mazowsze.pl, fot. sxc.hu
