Główne cechy rzepaku ozimego, które weryfikowane są przed zakupem materiału siewnego to wciąż zimotrwałość oraz wysokie i stabilne plonowanie. Bez wątpienia to najistotniejsze właściwości. Determinują końcowy wynik produkcyjny i rentowność uprawy.
Wskutek wzrastających wymagań jakościowych rynku, zmiennych warunków pogodowych oraz wysokich cen środków produkcji, warto przeanalizować także inne parametry, by maksymalnie zwiększyć dochodowość produkcji.
Zaolejenie
Jednym z nich jest stopień zaolejenia. Jest to cecha odmianowa. Należy pamiętać, iż nie wszystkie odmiany o wysokim potencjale plonowania charakteryzują się również wysokim zaolejeniem. Zawartość tłuszczu w nasionach rzepaku jest niezależna od wielkości plonu nasion. Ważny jest plon oleju, który jest iloczynem plonu nasion i procentowej zawartości tłuszczu. Zatem korzystnie jest wybrać odmianę charakteryzującą się plennością i wysoką zawartością tłuszczu w nasionach. To najprostsza droga do podniesienia opłacalności produkcji. Za nasiona o wyższej zawartości oleju uzyskuje się wyższą cenę. Wyższe zaolejenie to większy zysk.
Zdrowotność
Istotna jest także zdrowotność łanu. Zwalczanie chorób to jeden z ważniejszych aspektów agrotechniki rzepaku. Na rynku dostępne są odmiany odporne na wybrane jednostki chorobowe. Zdrowa plantacja, czysta, wolna od patogenów wyda wyższy plon.
Jedną z groźniejszych chorób w tej uprawie jest sucha zgnilizna kapustnych. Poraża rzepak przez cały okres wegetacji. Zapobieganie polega głównie na zaprawianiu nasion oraz stosowaniu chemicznej ochrony roślin. Można również zdecydować się na uprawę odmian tolerancyjnych na tę chorobę. W ofercie dostępne są odmiany, które zawierają gen odporności na grzyb z rodzaju Leptospheria maculans, będący sprawcą suchej zgnilizny kapustnych.
Do uprawy warto wybrać odmiany odporne też na wirusa żółtaczki rzepy. To patogen przenoszony przez mszyce. Jego obecność powoduje znaczną obniżkę plonu nasion i ich jakości, zwłaszcza zaolejenia. Jedynym skutecznym narzędziem w walce z tą chorobą jest profilaktyka, która polega na zwalczaniu mszyc oraz wyborze odmian posiadających tolerancję na tę chorobę.
Odmiany
Przykładem odmiany o podwyższonej zdrowotności łanu, która posiada bardzo dobrą kombinację cech odporności na kluczowe choroby rzepaku jest Janosh. Charakteryzuje się wysoką zdrowotnością, nie tylko w stosunku do suchej zgnilizny kapustnych i wirusa żółtaczki rzepy, ale także i zgnilizny twardzikowej oraz wertycyliozy. Cechuje się wysokim potencjałem plonowania potwierdzonym wynikami COBORU oraz bardzo wysokim plonem tłuszczu. Zawartość tłuszczu surowego przy wilgotności nasion 9% – wynosi 43,8% (badania rejestrowe COBORU 2023 r.).
Zdrowotność połączona ze stabilnym plonowaniem i wysoką zawartością tłuszczu w nasionach to droga do sukcesu w uprawie rzepaku. Dobre cechy jakościowe plonu zależą od wielu różnych czynników, przede wszystkim od warunków klimatyczno-glebowych, poziomu agrotechniki oraz genetyki. Przed podjęciem decyzji dotyczącej wyboru odpowiedniej odmiany do uprawy należy zastanowić się, które parametry są dla nas najważniejsze oraz z jakiego typu problemami mamy najczęściej do czynienia w naszym gospodarstwie. Warto jednak wybierać odmiany plenne o wysokiej zawartości tłuszczu w nasionach i podwyższonej zdrowotności. To zapewni wyższą rentowność produkcji.
Anna Rogowska
