Wieś już nie taka chłopska

Obszary wiejskie w Polsce ulegają dynamicznym przeobrażeniom, sama wieś natomiast coraz rzadziej wywołuje skojarzenia z chłopskością, rolnictwem czy ogólnym cywilizacyjnym zacofaniem. Pozytywnie zmieniają się wizerunek wsi i jej odbiór w społeczeństwie. Przykładem dodatni dla niej od kilku lat bilans migracyjny, rosnące wśród młodych zainteresowanie wsią jako miejscem przyszłego zamieszkania czy zanikające poczucie konfliktu między wsią a miastem. Jeszcze w 2000 roku na jego obecność wskazywało 35% Polaków, w 2011 roku – już tylko 21% .
 

Nie oznacza to bynajmniej, że problem wsi i dystansów regionalnych w Polsce został zażegnany. Ani zmiany nie następują tak szybko, jak można by się było spodziewać, ani nie następują równomiernie w przestrzeni geograficznej i w społecznej strukturze.

Nie wszystkie też mają charakter pozytywny. Niepokojące jest utrzymywanie się wysokiej liczby małych gospodarstw rolnych zamiast – jak oczekiwano – procesów koncentracji ziemi. Podobny sens ma sukcesja gospodarstw rolnych.
Następuje ona bardzo późno (za późno jak na optymalny okres inwestycyjny w gospodarstwie i w cyklu życia rodziny ). Wszystko to sprawia, że charakterystyki strukturalne wsi ulegają wyraźnym, chociaż niezbyt dynamicznym zmianom. Jednocześnie zanik barier przestrzennych i dostępność do nowoczesnych mediów wciągają wieś w ogólnospołeczny obieg informacji i globalnych kulturowych wpływów.

Zmienia to zasadniczo kontekst, w którym dokonują się procesy socjalizacji i rozwoju młodego pokolenia. Czy może być ono sprzymierzeńcem zmian (na wsi i poza nią), czy raczej jest ich przeszkodą? Jakie są dziś szanse życiowe wiejskiej młodzieży?

Dane pochodzą z badań „Polacy” realizowanych od 1980 roku w IFiS PAN i koordynowanych przez W. Adamskiego.
L. Klank, Sukcesja gospodarstw rolnych w Polsce, IRWiR PAN, Warszawa 2006.

Źródło: Raport PolskaWieś 2012, fot.: sxc