Wielkopolska Izba Rolnicza podsumowała mijający rok. Według samorządowców rok 2021 okazał się być kolejnym bardzo trudnym rokiem dla polskiego rolnictwa i jego otoczenia.
Wpływ na to miały m.in. następujące czynniki:
– rozchwianie rynków i przerwanie łańcuchów dostaw ze względu na pandemię koronawirusa,
– wzrost kosztów produkcji, związany głównie ze zwyżką cen energii, paliw i gazu,
– załamanie na rynku trzody chlewnej w związku z postępującą ekspansją wirusa ASF,
– niekorzystny przebieg warunków pogodowych w okresie wegetacji i zbiorów, w tym nie wykazanie start suszowych w publicznej aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą”,
– niepewność w planowaniu rozwoju gospodarstw w związku z pogorszeniem sytuacji ekonomicznej gospodarstw,
– ograniczenia dla rozwoju produkcji rolnej związane z planowanymi działaniami w zakresie tzw. „Zielonego Ładu”.
WIR reagowała na bieżące problemy rolników
Zarząd Izby na bieżąco reagował na pojawiające się problemy, napływające wnioski Rad Powiatowych oraz sygnały i monity od wielkopolskich rolników.
Zarząd podjął wiele interwencji i wniosków, dotyczących m.in.:
– sytuacji dochodowej gospodarstw rolnych, braku opłacalności produkcji rolnej, rosnących kosztów produkcji,
– kryzysu na rynku trzody chlewnej i walki z wirusem Afrykańskiego Pomoru Świń,
– łagodzenia skutków zatrzymania się gospodarki w związku pandemią,
– szkód wyrządzanych przez dziką zwierzynę, jak i kontroli jej populacji,
– niedoskonałości tzw. aplikacji suszowej,
– problemów z właściwym utrzymaniem stanu cieków wodnych,
– sytuacji pogodowej i występowaniu niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, przekazując informacje do: PGW WP, RZWG, Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz służb Wojewody Wielkopolskiego o możliwości wystąpienia szkód w uprawach.
Przegląd najważniejszych działań
Zarząd zlecił i nadzorował przygotowanie analizy projektu Krajowego Planu Strategicznego. W wyniku analizy przygotowano i zgłoszono w ramach konsultacji publicznych 80 szczegółowych uwag do I projektu. Przygotowano również prezentację tego projektu i uwag WIR pod kątem szans i zagrożeń dla wielkopolskiego rolnictwa. Zarząd wniósł także uwagi do II i III wersji Krajowego Planu Strategicznego oraz przygotował projekty stanowisk Walnego Zgromadzenia w tej sprawie. Zarząd w swojej opinii, zwrócił uwagę na zdecydowanie zbyt niski budżet w kontekście rosnących wymagań w zakresie ochrony środowiska i klimatu. Zarząd wyraził zaniepokojenie, że redukcja emisji gazów cieplarnianych odbędzie się na koszt rolnika. Wskazano, że zakładane przez UE cele środowiskowe i klimatyczne są zbyt ambitne a przeznaczony na ich osiąganie budżet zbyt mały. Zarząd zwrócił również uwagą na zagrożenie jakie niesie nowy KPS dla wielkopolskiego rolnictwa. Jego realizacja może obniżyć wielkość produkcji co wpłynie na podniesienie cen żywności i ograniczenie eksportu.
W I kwartale roku, z inicjatywy Zarządu, w okresie przestoju w pracach polowych Wielkopolska Izba Rolnicza, wspólnie z partnerami instytucjonalnymi i społecznymi oraz pod patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, tradycyjnie zorganizowała cykl spotkań dla rolników pod nazwą „Wielkopolskie Fora Rolnicze„.
Była to już czternasta edycja forów. Ze względu na sytuację epidemiologiczną w kraju, fora po raz pierwszy zostały przeprowadzone w formie zdalnej, na zasadzie udziału w bezpłatnych webinariach.
Tematyka tegorocznego cyklu forów koncentrowała się głównie wokół następujących zagadnień:
- Krajowy Plan Strategiczny i jego konsultacje,
- ograniczenia w używaniu środków ochrony roślin w związku z wdrażaniem tzw. Zielonego Ładu,
- problematyka chorób zakaźnych i bioasekuracja w gospodarstwach rolnych,
- gospodarska łowiecka i współpraca z kołami łowieckimi,
- działania uruchamiane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020,
- omówienie aktualnej sytuacji w rolnictwie oraz bieżących spraw dotyczących funkcjonowania rolnictwa.
Łącznie w 16 forach udział wzięło 2002 osób, co zważając na okres pandemii i wynikających z niej ograniczeń – jest sukcesem organizatorów. Po zakończeniu XIV cyklu Forów Rolniczych, Zarząd przesłał sprawozdanie do MRiRW, zawierające między innymi: zestawienie 81 pytań uczestników forów wraz ze sposobem ich realizacji. Wiele pytań dotyczyło projektu Krajowego Planu Strategicznego oraz zielonego ładu. Rolnicy dopytywali o to, na ile ten plan zrekompensuje wyższe koszty produkcji wynikające z ograniczenia stosowania środków ochrony roślin czy nawozów. Pytania w tym zakresie dotyczyły również możliwości dotowania zakupu maszyn, czy dopłat do określonych kierunków produkcji. Aby umożliwić większej liczbie odbiorów dotarcie do tematów i problemów poruszanych podczas tegorocznych forów, na stronie internetowej WIR zostały zamieszczone, zarówno przedstawione prelekcje, jak i wszystkie pytania uczestników forów.
Duża część pracy Zarządu poświęcona była trudnej sytuacji na rynku trzody chlewnej w kontekście walki z ASF. W 2021 roku wystosowano szereg konkretnych interwencji oraz wniosków, kierowanych do władz publicznych, w tym do Komisji Europejskiej. Zorganizowano również cykl szkoleń w zakresie wdrażania nowego rozporządzenia UE, dotyczącego zasad bioasekuracji na poziomie gospodarstwa rolnego. Prowadzone przez Zarząd działania stały się podstawą stanowiska przyjętego przez WZ WIR i przesłanego do gremiów decyzyjnych.
W związku z bardzo trudną sytuacją na rynku trzody chlewnej, Zarząd zorganizował 26.10.br. także specjalną, otwartą debatę tematyczną, poświęconą bardzo trudnej sytuacji na tym rynku. Na miejsce debaty wybrano powiat leszczyński – centrum wielkopolskiej hodowli trzody chlewnej. Konkretne i szczegółowe wnioski z tej debaty zostały następnie opracowane w formie wystąpienia pisemnego do Wicepremiera i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Pana Henryka Kowalczyka.
3 posiedzenia Walnego Zgromadzenia WIR
W 2021 roku odbyły się 3 posiedzenia Walnego Zgromadzenia WIR, w tym jedno w trybie zdalnym (29 marca br.) i dwa stacjonarne (26 października i 29 listopada br.). Kolejne Walne Zgromadzenia WIR przyjęły w 2021 roku 6 stanowisk, które dotyczyły:
- opinii na temat pierwszego projektu Krajowego Planu Strategicznego na lata 2023-2027,
- niewystarczającego wsparcia dla rolnictwa w Krajowym Planie Odbudowy,
- szkód wyrządzanych przez zwierzęta i ptactwo, będące pod ochroną gatunkową,
- dramatycznej sytuacji na rynku trzody chlewnej oraz problemów ze zwalczaniem epidemii ASF,
- sytuacji na innych rynkach rolnych oraz rynku środków produkcji,
- Krajowego Planu Strategicznego na lata 2023-2027.
Ponadto Walne przyjęły 8 wniosków do dalszej realizacji przez Zarząd WIR.
Rok jubileuszów
Dla wielkopolskiego samorządu rolniczego 2021 rok był rokiem podwójnego Jubileuszu 125-lecia powstania izb rolniczych na ziemiach polskich oraz 25-lecia reaktywacji działalności Wielkopolskiej Izby Rolniczej. W omawianym okresie sprawozdawczym Zarząd intensywnie pracował nad przygotowaniem do centralnych uroczystości jubileuszowych, które odbyły się na niedzielę 20 czerwca br. Wydarzeniu towarzyszyła konferencja pt. „Aktywna Wielkopolska Wieś”, odwołująca się, zarówno do historycznej, jaki i współczesnej roli samorządu rolniczego oraz organizacji działających na terenach wiejskich. Na miejsce obchodów nieprzypadkowo wybrano Gniezno – kolebkę polskiej państwowości. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Mszę Św. w intencji wielkopolskich rolników odprawi JE Ksiądz Arcybiskup Wojciech Polak Prymas Polski. Nabożeństwo odprawione zostało w Katedrze Gnieźnieńskiej z udziałem pocztów sztandarowych Wielkopolskiej Izby Rolniczej oraz organizacji rolniczych. W trakcie konferencji zaprezentowana została publikacja pt. „Wielkopolska Izba Rolnicza jako organizacja samorządu gospodarczego. 125 lat działalności na rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich”, autorstwa prof. Roberta Kmieciaka. Uroczystościom towarzyszyła wystawa, prezentująca przykłady projektów rozwoju lokalnego, realizowanych w różnych częściach województwa (inicjatywy organizacji pozarządowych) oraz przegląd twórczości artystycznej wielkopolskich zespołów ludowych. Uroczystość zgromadziła ok. 2 tys. osób.
Poza centralną uroczystością jubileuszową, odbyły się także uroczystości na szczeblu powiatowym, zorganizowane przez poszczególne Rady Powiatowe WIR. Rozpoczęła je w lipcu RP w Ostrowie Wielkopolskim, a zakończyła w grudniu RP w Jarocinie. W trakcie obchodów jubileuszowych w Kramsku, fundatorzy przekazali Radzie Powiatowej WIR w Koninie poświęcony uroczyście sztandar.
Współpraca ze szkołami rolniczymi
Ważnym aspektem działań WIR w 2021 roku była współpraca ze szkołami rolniczymi. Współpraca ta dotyczyła edukacji, pokazów praktycznych, udziału w targach, organizacji wspólnych inicjatyw: konkursów, szkoleń, itd. Zarząd z powodzeniem współpracował ze szkołami rolniczymi w kwestii tegorocznej edycji Forów Rolniczych. Aby współpraca była formalna, Zarząd podjął inicjatywę podpisywania umów współpracy ze szkołami rolniczymi. Do 2021 roku Wielkopolska Izba Rolnicza podpisała porozumienie o współpracy z Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu (2004), Zespołem Szkół Przyrodniczych w Poznaniu (2008), Zespołem Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Powierciu (2011) oraz Zespołem Szkół Nr 2 im. Przyjaźni Polsko-Norweskiej w Ostrzeszowie (2019).
W mijającym 2021 roku Wielkopolska Izba Rolnicza jeszcze bardziej niż w latach poprzednich, postawiła na zacieśnianie współpracy pomiędzy szkołami kształcącymi w kierunkach rolniczych na terenie Wielkopolski. Podpisano 26 porozumień o współpracy, których celem jest podniesienie, jakości kształcenia zawodowego, wsparcie uczniów w nabywaniu umiejętności przydatnych na rynku pracy oraz przygotowanie absolwentów do podjęcia zatrudnienia. Szkoły kształcące w kierunkach rolniczych, które w tym roku podpisały porozumienie o współpracy z WIR to: Zespół Szkół im. Hipolita Cegielskiego w Chodzieży, Prywatny Zespół Szkół w Czarnkowie, Zespół Szkół Przyrodniczo-Usługowych im. Stanisława Mikołajczyka w Gnieźnie, Zespół Szkół Rolniczych w Grabonogu, Zespół Szkół Technicznych im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Grodzisku Wlkp., Zespół Szkół Przyrodniczo-Biznesowych im. Jadwigi Dziubińskiej w Tarcach, Zespół Szkół im. Stanisława Mikołajczyka w Opatówku, Technikum nr 1 Im. Ks. Wacława Blizińskiego w Liskowie, Zespół Szkół Ekonomiczno-Usługowych im. F. Chopina w Żychlinie, Zespół Szkół Rolniczo-Budowlanych im. Synów Pułku w Lesznie, Zespół Szkół Nr 2 w Międzychodzie, Zespół Szkół im. Prof. Maksymiliana Siły-Nowickiego w Sierakowie, Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Gen. D. Chłapowskiego w Trzciance, Zespół szkół im. Adama Mickiewicza w Objezierzu, Zespół Szkół Ponadpodstawowych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Przygodzicach, Zespół Szkół Budowlano-Energetycznych w Ostrowie Wielkopolskim, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Michała Drzymały w Brzostowie, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Marszewie, Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bojanowie, Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Strzałkowie, Zespół Szkół Rolniczych w Grzybnie, Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Kaczkach Średnich, Zespół Szkół Rolniczych i Technicznych im. Hipolita Cegielskiego w Powodowie, Zespół Szkół Powszechnych im. Pierwszych Piastów w Damasławku, Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Złotowie oraz Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. gen. dr Romana Abrahama we Wrześni.
EKO inicjatywy
Zarząd poparł inicjatywę „Sprzątanie brzegów Warty od źródeł do ujścia” i aktywnie włączył się w akcję, która miała miejsce 24 kwietnia 2021. W sumie w wyniku działań WIR w akcję w Wielkopolsce włączyło się około 300 osób, które zbierały śmieci w 35 grupach. W sumie zebrano kilkanaście przyczep śmieci wypełnionych po brzegi. Akcja miała także istotny wymiar edukacyjny.
Kolejną inicjatywą było rozpowszechnienie informacji o warunkach i zasadach utrzymywania psów w gospodarstwach domowych oraz zwiększenie świadomości dotyczącej obowiązkowych szczepień. Powstała ulotka informacyjna przypominająca o obowiązkach właścicieli psów oraz zorganizowany został konkurs pn. „Pies – mój przyjaciel”.
Od kwietnia do lipca br. trwała kontrola działalności statutowej i finansowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej za lata 2018-2020 przez Najwyższą Izbę Kontroli, Delegatura w Poznaniu. Kontrola była dużym obciążeniem dla Zarządu i pracowników Biura, z uwagi na przygotowywanie szeregu dokumentów i wyjaśnień dla inspektorów NIK. Po kontroli jako Izba oczekiwaliśmy konstruktywnych zaleceń, które po wdrożeniu poprawią funkcjonowanie WIR i pozwolą na jeszcze aktywniejszą i efektywniejszą pracę i jeszcze sprawniejsze wychodzenie naprzeciw problemom wielkopolskiego rolnictwa i rolników. Kontrola zakończyła się pozytywnymi wnioskami i konkluzjami dla Wielkopolskiej Izby Rolniczej, która na tle ośmiu skontrolowanych izb wypadła najlepiej. Przekazane przez NIK zalecenia pokontrolne są na bieżąco realizowane przez Zarząd WIR, co zostaje potwierdzone w pismach przekazywanych do NIK.
Wydarzenia w ramach KSOW
W 2021 roku Zarząd nadzorował wydarzenia, które zostały zrealizowane w ramach operacji Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (KSOW):
- Festiwal karpia
Operacja mająca na celu promocję spożycia karpia oraz działalności gospodarstw rybackich jako działalności służącej rozwojowi obszarów wiejskich. W ramach operacji odbyła się impreza plenerowa, pokazy kulinarne oraz prezentacja działalności turystycznej i rekreacji związanej z infrastrukturą gospodarstw rybackich.
- Nasze regionalne bogactwo na stoły!
Operacja mająca na celu organizację imprez plenerowych promujących produkty pochodzące od lokalnych producentów i przetwórców oraz tworzenie sieci powiązań pomiędzy producentami i konsumentami. W ramach operacji odbyło się sześć imprez plenerowych poświęconych następującym produktom: pieczarka, ogórek, buraczek, pomidor, soja i ziemniak.
- Chów przyzagrodowy gęsi wielkopolską tradycją
Operacja mająca na celu popularyzację wśród mieszkańców obszarów wiejskich przyzagrodowego chowu gęsi oraz wykreowanie lokalnego produktu w postaci gęsiny. W ramach operacji odbyły się warsztaty, konkurs kulinarny oraz impreza plenerowa z gęsiną.
- Rekreacja konna tradycja i współczesność
Operacja mająca na celu organizację plenerowej imprezy hipicznej, która przyczyni się do promocji rekreacji i turystyki konnej. W ramach operacji zorganizowany został festyn i zawody hipiczne w tym Turniej zrywania kaczora.
Wielkopolski Rolnik Roku narzędziem upowszechniania dobrych praktyk w rolnictwie
Operacja mająca na celu upowszechnienie i transfer innowacji poprzez pokazanie najlepszych gospodarstw rolnych w Wielkopolsce oraz promocję wielkopolskiego rolnictwa i budowę jego prestiżu jako branży.
Po zakończeniu realizacji wszystkich zaplanowanych wydarzeń, który uzyskały dofinansowanie w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, Zarząd przystąpił do przygotowania szczegółowej dokumentacji i rozliczenia imprez promocyjnych.
Zarząd na bieżąco współpracował z Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” w ramach wspólnego projektu pod nazwą „Gospodarna Wielkopolska” w temacie ubezpieczeń dobrowolnych i obowiązkowych dla rolników, w tym m.in. ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich od zdarzeń losowych z dopłatami do składki z budżetu państwa. W ramach tej współpracy podejmowanych jest także wiele działań w zakresie prewencji (np. kamizelki, gaśnice) oraz szkoleń związanych z bezpieczeństwem w rolnictwie i świadomością ubezpieczeniową. Wspólnie z Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” zrealizowane zostały konkursy pn. „Bożonarodzeniowe tradycje” oraz „Od zapustów do Zielonych Świątek”. Ideą konkursów była popularyzacja wielkopolskich tradycji kulinarnych oraz rękodzielniczych.
Opracowanie: Grzegorz Wysocki
WIR
