W sezonie 2012/13 przewidywany jest znaczący wzrost zbiorów nasion oleistych na świecie (wg oceny Oil World z czerwca o 8,4% do 471,9 mln ton), ale z powodu niskiego poziomu zapasów, światowe zasoby nasion oleistych zwiększą się tylko o 2,6% do 538,0 mln ton – informuje Ewa Rosiak z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Spodziewany jest przede wszystkim duży wzrost zbiorów soi (o 15,3% do 273,9 mln ton). Zbiory pozostałych nasion oleistych, w tym rzepaku, wzrosną prawdopodobnie znacznie mniej, a produkcja bawełny może być niższa niż w sezonie poprzednim. Największy wzrost zbiorów soi prognozowany jest w Argentynie, Brazylii i w USA, a rzepaku w Kanadzie i w Indiach. Większe też mogą być zbiory rzepaku w Chinach i Australii, a kolejny ich spadek zapowiadany jest w UE-27 i na Ukrainie. Relacje popytowo/podażowe na światowym rynku oleistych w sezonie 2012/13 poprawią się, ale nie przewiduje się znaczącego spadku ich cen.
Według najnowszej oceny Oil World, w sezonie 2012/13 przeciętna cena rzepaku na rynku europejskim (600 USD/ tonę – cif Hamburg) będzie o 3% niższa niż w sezonie poprzednim. Przeciętna cena oleju rzepakowego (1240 USD/tonę – fob ex-mill Holandia) zmaleje o 4%, natomiast cena śruty rzepakowej (260 USD/tonę – fob ex-mill Hamburg) wzrośnie o 3%. W UE-27 plantacje rzepaku przezimowały znacznie gorzej niż w ostatnich latach. W wyniku strat zimowych i wiosennej suszy areał uprawy rzepaku w UE-27 w 2012 r. obniży się do 6 mln ha z 6,7 mln ha w roku poprzednim i 6,9 mln ha przed dwoma laty.
Spadek zbiorów rzepaku przewidywany jest w Rumunii, Bułgarii, na Węgrzech, w Danii, Polsce, we Francji i w Wielkiej Brytanii, a wzrost w Niemczech (ale nadal będą one niższe niż przed dwoma, czy trzema laty) i w Czechach, które nie odnotowały strat zimowych w jego uprawie. Przy niższych zbiorach szacowanych w sezonie 2012/13 na 18 mln ton, nastąpi dalszy spadek przetwórstwa rzepaku w UE-27 (o 3,8% do 20,6 mln ton). Konieczny będzie wzrost jego importu o 1,2% do 3,3 mln ton, a eksport pozostanie bardzo niski (poniżej 0,1 mln ton).
Zmaleją też zapasy i pogorszy się relacja zapasów do zużycia rzepaku. W Polsce zbiory rzepaku mogą zmaleć w 2012 r. do 1,5-1,6 mln ton, z 1,9 mln ton w roku poprzednim. W tej sytuacji przerób rzepaku po raz kolejny obniży się (o 7% do 1,9 mln ton). W celu uzupełnienia krajowej podaży przewiduje się dalszy wzrost jego importu (o 8% do 0,4 mln ton). Eksport rzepaku może natomiast zmaleć (o 23% do 0,1 mln ton). Zapasy rzepaku na koniec sezonu pozostaną równie niskie jak przed rokiem. Przewiduje się, iż w III kwartale 2012 r. przeciętna cena skupu rzepaku wyniesie 1900-2000 zł/t i będzie o 4-9% wyższa niż przed rokiem.
Skala wzrostu cen rzepaku uzależniona będzie w znacznej mierze od notowań cen na rynku europejskim oraz relacji złotego względem euro. Przy prognozowanych w III kwartale 2012 r. cenach pszenicy na poziomie 750-800 zł/tonę, relacja cen rzepak/pszenica będzie nadal bardzo korzystna i powinna zachęcać producentów do wzrostu jego zasiewów pod zbiory następnego roku. Wyniki handlu zagranicznego oleistymi w 2012 r. pogorszą się.
Przy niższych zbiorach, spodziewany jest spadek eksportu rzepaku, oleju i śruty rzepakowej. Większy może być tylko wywóz margaryn. Jednocześnie przewiduje się wzrost importu wszystkich surowców i produktów oleistych. Szacuje się, iż wpływy z eksportu surowców i produktów oleistych zmaleją (o 8%), a wydatki na ich import wzrosną (o 17%), w wyniku czego ujemne saldo w handlu oleistymi pogłębi się i w 2012 r. może przekroczyć 1,4 mld EUR. Zmiany produkcji głównych wyrobów przemysłu tłuszczowego w 2012 r. będą różnokierunkowe.
Zmaleje po raz kolejny produkcja oleju rzepakowego surowego. Produkcja olejów rafinowanych może utrzymać się na zbliżonym poziomie. Oczekuje się natomiast wzrostu produkcji margaryn, ze względu na utrzymujący się wysoki popyt eksportowy na tę grupę produktów.
Sytuacja ekonomiczno-finansowa przemysłu tłuszczowego w 2012 r. będzie równie trudna jak w roku poprzednim, ze względu na przewidywany spadek przetwórstwa oraz prawdopodobne pogorszenie relacji cen zbytu produktów do cen zakupu surowca. Ceny detaliczne tłuszczów roślinnych do końca 2012 r. będą systematycznie wzrastać, z uwagi na wysokie ceny surowców dla przemysłu tłuszczowego. Wzrost ich cen w relacji rok do roku może być równie wysoki jak w roku poprzednim.
Źródło: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu
